Najbardziej rozpowszechnionymi odmianami gorączki krwotocznej są ebola, denga i żółta febra. Medycyna zna jednak więcej schorzeń, które od wielu lat stanowią zagrożenie dla mieszkańców krajów tropikalnych.
Gorączka krwotoczna – wirusy, występowanie
Gorączka krwotoczna cechuje się wysokim potencjałem do wywołania epidemii i pandemii. Istnieje kilka rodzajów wirusów, które wywołują chorobę: rodzina wirusów Flaviviridae, Bunyaviridae filoviridae, Arenaviridae oraz Togaviridae. Rezerwuarem wirusów są najczęściej zwierzęta. Na ludzi przenoszone są one poprzez ukąszenia komarów, kleszczy i kontakt z odchodami. Niektóre wirusy gorączki krwotocznej roznoszą się drogą kropelkową, podczas kontaktu z zakażoną krwią, odchodami, wymiocinami, a nawet potem.
Wymienione grupy wirusów występują na wszystkich zamieszkanych kontynentach, choć najczęściej do zakażeń dochodzi na terenie Afryki, Ameryki Południowej oraz Azji Południowo-Wschodniej. Gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym występuje endemicznie w krajach Europy Środkowej (w tym także w Polsce) oraz na Bałkanach. Ma jednak o wiele łagodniejszy przebieg niż jej tropikalne odmiany, a zachorowania są bardzo rzadkie.
Objawy gorączki krwotocznej
Pomimo mnogości odmian gorączka krwotoczna w większości przypadków daje podobne objawy. W wyniku infekcji wirusowej dochodzi najczęściej do upośledzenia funkcji naczyń krwionośnych oraz zaburzenia krzepnięcia krwi. Zazwyczaj w początkowej fazie nie występują krwawienia czy krwotoki, które są typową oznaką zaawansowanego stanu chorobowego. Jak wskazują lekarze, pierwszymi objawami gorączki krwotocznej są: silne bóle brzucha, mięśni i głowy, osłabienie, bardzo wysoka temperatura ciała. W początkowej fazie choroby objawy są nieswoiste, co utrudnia postawienie diagnozy.
Wraz z rozwojem choroby dochodzi do nudności, biegunki oraz częstych wymiotów, które w niektórych przypadkach mogą zawierać niewielkie ilości krwi. Krwawienia z błon śluzowych ujawniają się wraz z postępującym uszkodzeniem naczyń krwionośnych. Typowe dla gorączki krwotocznej jest obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Rzadziej dochodzi do niewydolności nerek, zaburzeń pracy wątroby, niewydolności układu krążenia, a także wstrząsu i w konsekwencji zapaści.
Gorączka krwotoczna – denga i ebola
Istnieje wiele rodzajów gorączki krwotocznej. Najczęściej występującą jest gorączka krwotoczna denga, zwana także gorączką tropikalną. Pierwsze objawy widoczne są po 3–14 dniach od zakażenia. Wirus dengi stanowi zagrożenie w Ameryce Południowej i Środkowej, krajach Azji, Afryce oraz Australii. Dengą nie można zarazić się poprzez kontakt z innym człowiekiem, do zakażenia dochodzi poprzez ugryzienie komara egipskiego. Dengę wywołują wirusy z grupy Flaviviridae.
W ostatnich latach nastąpił wzrost zachorowań wywołanych wirusem ebola, który jest jedną z odmian gorączki krwotocznej, przez wiele osób zaliczaną do najgroźniejszych współczesnych chorób zakaźnych. Zakażenie wirusem następuje poprzez kontakt uszkodzonej powierzchni skóry lub błony śluzowej z wydzielinami, krwią i płynem ustrojowym osoby zakażonej. Ponadto do zakażeń ebolą może dojść poprzez drogi oddechowe oraz spojówki. Śmiertelność sięga nawet 90%. Pierwsze objawy występuje od 2 do 21 dni od momentu zakażenia.
Mniej znane odmiany gorączki krwotocznej
Wśród pozostałych odmian gorączki krwotocznej można wyróżnić: gorączkę krwotoczną doliny Rift, gorączkę krwotoczną Krym-Kongo, gorączkę krwotoczną z zespołem nerkowym (zwaną także gorączką krwotoczną Hanta, nefropatią epidemiczną i nerką okopową). Wymienione choroby są spowodowane zakażeniami wirusem Bunyaviridae. Podobnie jak ebola, gorączka krwotoczna Marburg jest wywołana infekcją wirusem Filoviridae.
Wirusy Arenaviridae wywołują takie choroby, jak: gorączka Lassa, argentyńska gorączka krwotoczna, boliwijska gorączka krwotoczna, wenezuelska gorączka krwotoczna i brazylijska gorączka krwotoczna. Wirusy z rodziny Flaviviridae poza opisywaną dengą, są przyczyną gorączki Zachodniego Nilu, omskiej gorączki krwotocznej, choroby lasu Kyasanur, a także żółtej febry (zwanej żółtą gorączką). Za sprawą zakażeń bakterią Togaviridae dochodzi do zachorowań na inną odmianę gorączki – gorączkę Chikungunya.
Leczenie gorączki krwotocznej
Leczenie gorączki krwotocznej ma charakter objawowy. U chorych z masywnymi krwawieniami zachodzi konieczność przetoczenia krwi. Najczęściej terapia koncentruje się na stałym uzupełnianiu płynów, co jest konieczne z powodu charakterystycznych dla gorączek krwotocznych niedoborów wodno-elektrolitowych. Część lekarzy zaleca stosowanie rybawiryny (leku przeciwwirusowego). W przebiegu niektórych chorób, np. dengi, podaje się koncentraty krwinek czerwonych oraz płytek krwi. Wciąż trwają prace nad skutecznymi szczepionkami, które powstrzymałyby zachorowania na gorączki krwotoczne. Na razie skuteczna jest jedynie szczepionka przeciwko żółtej febrze.
