Tradycja diety pięciu przemian sięga czasów starożytnych. Opiera się na obserwacji cyklicznych zmian, którym – zgodnie z taoizmem – przyporządkowane są wszystkie zachodzące we wszechświecie zjawiska. Człowiek jest elementem przyrody. Powinien żyć z nią w harmonii, aby zachować zdrowie i szczupłą sylwetkę.
Zdrowe odżywianie, czyli jakie? Rozwiąż nasz quiz i sprawdź swoją wiedzę o zdrowej diecie
Dieta 5 przemian a pory roku
Kuchnia pięciu przemian to nieodłączny element sposobu życia w zgodzie z cyklem natury. Podstawę tak pojętej diety stanowią dostępne lokalnie (właściwe dla regionu geograficznego) produkty sezonowe. Ich wybór ma związek z funkcjonowaniem organizmu, którego potrzeby zmieniają się w zależności od pór roku – aby utrzymać zdrowie, w każdym okresie należy wzmacniać inne organy.
Dieta według zasady pięciu przemian utożsamia każdy z okresów naturalnych zmian w przyrodzie z jednym z żywiołów (Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal, Woda). Te odpowiadają pięciu smakom i związanym z nimi produktom. Smaki pobudzają funkcje życiowe organizmu w sposób odpowiedni do pory roku.
Kwaśny to smak wiosny. Spożywany w tym okresie pokarm ma stymulować pracę wątroby i woreczka żółciowego. Odpowiednie produkty to jogurty, kefiry, sery twarogowe, kwaśne owoce i soki owocowe, kiszone warzywa, kiełki, wyroby pszenne, białe wino, zielona herbata.
Gorzki smak wiąże się z latem. To czas wzmożonej aktywności, w którym wzmocnienia wymaga serce, a także (w związku z procesami trawienia) jelito cienkie. Żywność okresu lata to brukselka, słodka papryka, kasza gryczana, kozie mleko i jego przetwory, produkty żytnie, orzechy włoskie, zioła (np. bazylia, tymianek), kawa, czarna herbata.
Kolejną porą roku jest późne (babie) lato, któremu odpowiada smak słodki, a powiązane z nim produkty mają regulować pracę żołądka i śledziony. Należą do nich słodkie owoce (czereśnie, jabłka, śliwki), buraki, marchew, ziemniaki, groch, grzyby, miód, jaja, oleje roślinne, słodkie wino. Dieta pięciu przemian dla dzieci uwzględnia także słodkie, krowiemleko, niewskazane dla osób dorosłych.
Jesień to czas na smak ostry. Jadłospis tej pory roku służy zdrowiu płuc i jelita grubego. Zalecane produkty to czosnek, cebula, szczypiorek, jarmuż, kalafior, rzodkiew, mięso drobiowe, ostre przyprawy.
Zimie przyporządkowany jest smak słony. Spożywana w tym okresie żywność ma wzmacniać, rozgrzewać i oczyszczać organizm, w szczególności stymulując pracę pęcherza moczowego i nerek. Taką funkcję pełnią nasiona roślin strączkowych, ryby i owoce morza, sery pleśniowe, czerwone mięso.
Dieta 5 przemian – zasady komponowania posiłków
Fakt, że o każdej porze roku dostępne są inne produkty sezonowe, nie oznacza potrzeby ograniczania do nich jadłospisu. Dieta pięciu przemian wymaga różnorodnego menu, które, bez zaniedbywania pozostałych, posłuży najważniejszym bieżącym potrzebom organizmu. Potrawy powinny być zrównoważone pod względem smaków, a im więcej z nich znajdzie się w jednym daniu, tym bardziej korzystne będzie ono dla zdrowia.
Dieta pięciu przemian zakłada łączenie produktów ze wszystkich grup (samodzielnie mogą występować jedynie pokarmy „słodkie”). Proces przygotowania potraw powinien przebiegać według określonego cyklu, analogicznego do kolejności następowania po sobie pór roku. Nie ma znaczenia, od którego smaku rozpocznie się gotowanie, ale kolejne składniki trzeba dodawać w kolejności zgodnej ze schematem: kwaśny – gorzki – słodki – ostry – słony – kwaśny itd. Zalecane jest przejście całego cyklu przynajmniej raz. Celem uzyskania pożądanych walorów smakowych można powtórzyć go kilkukrotnie. W daniu dominować będzie działanie ostatniego z dodanych składników.
Konieczność zachowania odpowiedniego schematu gotowania to w zasadzie jedyna wada diety pięciu przemian. Komponowanie potraw jest pracochłonne, wymaga sporo czasu i doświadczenia. Z drugiej strony można uznać to za walor, ponieważ istotnym elementem zmiany nawyków żywieniowych na zdrowsze powinno być świadome, uważne dobieranie jadłospisu, do czego zmuszają zasady diety pięciu przemian.
Dieta 5 przemian – jadłospis
Codzienne menu diety pięciu przemian powinno składać się z 3 zasadniczych posiłków i 2 przekąsek. W związku z faktem, że metabolizm zwalnia w miarę upływu dnia, każde kolejne danie powinno być mniej obfite. Najważniejszym, najbardziej sycącym posiłkiem w diecie pięciu przemian jest śniadanie. Najlepiej aby zostało przyrządzone na ciepło i zjedzone po wypiciu szklanki gorącej wody. Najpóźniej około godziny 18.00 należy spożyć lekkostrawną kolację.
Najzdrowsza dla organizmu jest żywność niskoprzetworzona (dlatego warto korzystać z produktów sezonowych, występujących regionalnie, choć oczywiście równie wartościowy jak gruszka jest np. banan). Należy ograniczać spożycie tłuszczu zwierzęcego i najlepiej całkowicie wykluczyć z diety rafinowany cukier. Nie wolno jeść w pośpiechu – by uniknąć niestrawności, trzeba dokładnie przeżuwać każdy kęs.
Efekty diety 5 przemian
Przepisy diety pięciu przemian oferują bogactwo smaków, dlatego wdrożenie taoistycznej kuchni nie musi wiązać się z kulinarną nudą czy wyrzeczeniami. Ze względu na określony dobór składników, wśród których przeważają produkty roślinne, dieta pięciu przemian wspomaga odchudzanie, choć nie wymaga liczenia kalorii. Regularne, odpowiednio zbilansowane posiłki przygotowane z naturalnych składników nie wywołują problemów trawiennych i zapewniają właściwą podaż substancji odżywczych. Efektem diety pięciu przemian jest prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, młody wygląd i dobre samopoczucie.
