Czyrak na pośladku to ostre schorzenie, którego powodem jest infekcja. Wielki wpływ na ryzyko zachorowania ma poziom higieny odbytu i pośladków. Aby dolegliwości były jak najmniejsze, należy możliwie wcześnie rozpocząć leczenie. Uniemożliwi to powstanie miejscowych powikłań, które mogą być przyczyną ogólnoustrojowych problemów.
Zobacz także:
Co kryje skóra? Budowa i funkcje skóry
Detergenty podrażniają twoją skórę? Przyczyną problemów może być kontaktowe zapalenie skóry
Grzybica skóry – jakie są objawy? Leczenie grzybicy skóry, domowe sposoby
Czym jest czyrak na pośladku?
W skórze pośladków znajdują się liczne mieszki włosowe, które – ze względu na swoją budowę – są dogodnym miejscem do namnażania się bakterii. Powodem schorzenia są zwykle gronkowce złociste (łac. Staphylococcus aureus) albo inne bakterie zaliczane do grupy Gram-dodatnich drobnoustrojów.
Często używane potoczne sformułowania, takie jak „czyrak między pośladkami”, „czyrak na odbycie” czy „w odbycie” sugerują, że miejscem szczególnie podatnym na infekcję jest bezpośrednia okolica odbytu oraz szczelina międzypośladkowa. Istotnie, często dochodzi tam do zmian chorobowych u osób, które nie dbają dostatecznie o higienę osobistą (sprzyja to osiedlaniu się bakterii i ułatwia ich namnażanie). O wiele większe ryzyko pojawienia się czyraka w tej okolicy dotyczy osób otyłych, u których obfite fałdy pośladków ściśle do siebie przylegają.
Mieszki włosowe to zagłębienia skóry o wąskim, kanalikowatym ujściu, przez które przechodzi wyrastający włos. W tej zamkniętej przestrzeni utrzymuje się relatywnie wysoka, stała temperatura i znaczna wilgotność. Zalegają tam też złuszczone komórki nabłonka, łój wydzielany przez gruczoły oraz zanieczyszczenia. Na takiej pożywce bakterie rozwijają się szybciej niż na chłodniejszej, stale wentylowanej i często mytej powierzchni skóry.
U kogo powstają najczęściej czyraki na pośladku?
Na rozwój czyraków na pośladkach narażone są osoby prowadzące siedzący tryb życia. Przedłużający się ucisk na skórę (a w przypadku np. kierowców również nieustanne ocieranie się skóry o odzież i fotel przy wstrząsach samochodu) przyspiesza rogowacenie naskórka, co wtórnie powoduje zamykanie ujść mieszków włosowych. Drobne uszkodzenia powłok (np. otarcia od bielizny, używanie drażniącego tkanki papieru toaletowego) powodują łatwiejsze wnikanie bakterii do mieszków i zapoczątkowanie procesu chorobowego. Większą częstość występowania czyraków na pośladku stwierdza się u pacjentów:
- otyłych;
- niedbających dostatecznie o higienę okolic intymnych;
- z przewlekłymi schorzeniami skóry;
- będących nosicielami gronkowca;
- mających osłabioną odporność;
- stosujących przewlekle leki cytostatyczne, immunosupresyjne;
- przyjmujących duże dawki glikokortykosteroidów.
Objawy czyraka odbytu
Pierwszymi objawami czyraka na pośladku są zwykle dyskomfort i ból przy siadaniu albo (jeśli zmiana zlokalizowana jest w pobliżu odbytu) podczas defekacji. W objętym schorzeniem miejscu pojawia się bolesny przy dotyku lub ucisku guzek, który stopniowo się powiększa. Po pewnym czasie dolegliwości mogą się utrzymywać stale. Ból ma charakter tępy, ciągły lub pulsujący i może utrudniać normalne funkcjonowanie.
W przypadku rozwiniętego czyraka skóra wokół zmiany jest obrzęknięta i przekrwiona, nadmiernie ucieplona. Sam czyrak jest wypukły, ma silnie napiętą powierzchnię, w centralnej części pojawia się jaśniejszy czop ropny zamykający ujście rozciągniętego mieszka. Jeśli chory nie udaje się do lekarza i nie podejmuje terapii, zmiana może osiągać znaczne rozmiary. Wokół niej mogą powstawać ogniska wtórne. W krańcowych przypadkach zapalenie obejmuje coraz większy obszar skóry i tkanki podskórnej, pojawia się gorączka, dreszcze, osłabienie. Taki uogólniający się stan nazywany jest ropowicą powłok i ze względu na możliwe powikłania wymaga intensywnego leczenia szpitalnego.
Większość czyraków na pośladkach goi się samoistnie. Jeśli rozwój bakterii nie jest intensywny, a organizm mobilizuje wszystkie siły obronne, miejscowy stan zapalny stopniowo zmniejsza się i objawy zanikają. Jeśli jednak procesy chorobowe są bardzo nasilone, a układ immunologiczny nie radzi sobie z opanowaniem infekcji, czyrak na pośladku, po pełnym wykształceniu się i ścieńczeniu jego powierzchni, pęka. Jego zawartość, czyli treść ropna wylewa się, co umożliwia zwykle wygojenie powstałej w ten sposób rany i pozwala na opanowanie zakażenia. W miejscu tak wygojonego czyraka mogą powstawać niewielkie blizny.
Leczenie czyraka na pośladku
Czyrak na pośladku powinien być przede wszystkim leczony miejscowo. Stosuje się ciepłe nasiadówki (np. z naparów z rumianku, szałwii) redukujące odczyn zapalny i usprawniające krążenie, a także maści lub kremy z antybiotykami. W okresie choroby trzeba zwracać szczególną uwagę na higienę osobistą. Nie należy też przeciążać skóry w miejscu powstałej zmiany. Przeciwbakteryjne leki doustne podaje się głównie osobom o zmniejszonej wskutek choroby czy innej terapii odporności. Duży czyrak czy ropień może być w razie potrzeby nacięty i zdrenowany w poradni chirurgicznej, natomiast będąca powikłaniem choroby przetoka okołoodbytnicza wymaga wykonania większej operacji w warunkach szpitalnych.
Co to jest czyrak?
Bibliografia:
W. Noszczyk, Chirurgia, t. I, Warszawa 2019.
P. Otto, T. Schiedeck, R. Winkler, Proktologia praktyczna, red. pol. A. Dziki, Wrocław 2013.
