Humektanty mają zdolność do trwałego wiązania i zatrzymywania wody z otoczenia. Znaleźć je można w składzie wielu preparatów przeznaczonych do codziennej pielęgnacji odwodnionej, przesuszonej skóry i włosów. Obecne są w środkach polecanych osobom zmagającym się z problemem łuszczycowym i atopowym zapaleniem skóry. Znanymi humektantami są glikol propylenowy i dekspantenol.
Czym są humektanty?
Humektant to obok emolientu substancja znana z silnego działania nawilżającego. Zaliczany jest do grupy substancji o hydrofilowym charakterze, czyli tzw. wodolubnych. Wykazuje skłonność do łączenia się z wodą. Po przeniknięciu w głąb naskórka wiąże wodę i zatrzymuje ją w warstwie rogowej, tym samym kondycjonując i wygładzając skórę. Humektanty zapewniają powstanie naturalnych zapasów wody w skórze. Dodatkowo wpływają pozytywnie na preparat kosmetyczny, gdyż zapobiegają jego wysychaniu.
Gliceryna – najbardziej znany humektant
Specjaliści wśród najlepiej działających humektantów wymieniają glicerynę (wzór sumaryczny C3H8O3). To organiczny związek chemiczny zaliczany do alkoholi cukrowych, zwanych też cukrolami. Stosowany na skórę, nawilża, zmiękcza, poprawia elastyczność i gładkość. Intensyfikuje regenerację naskórka, łagodzi podrażnienia i efekt spierzchnięcia skóry. Chroni przed wiatrem i niską temperaturą. Stanowi też składnik preparatów na włosy. Wzmacnia je, poprawia kondycję, wygładza rozdwojenia, dodaje blasku. Gliceryna ułatwia rozprowadzanie kosmetyków. Wpływa pozytywnie na ich trwałość i konsystencję.
Dekspantenol jako humektant
Popularnym humektantem jest dekspantenol (wzór sumaryczny C9H19NO4). To alkoholowa pochodna witaminy B5, czyli kwasu pantotenowego. Substancja cieszy się szerokim wykorzystaniem w przemyśle kosmetycznym ze względu na wysoką stabilność w roztworach wodnych. Dekspantenol jest silnie higroskopijny. Dodatkowo działa łagodząco i przeciwzapalnie. Wspomaga proces gojenia i regeneracji tkanek, aktywując fibroblasty (komórki tkanki łącznej właściwej), które przyspieszają nabłonkowanie rany. Dekspantenol gwarantuje prawidłowy przebieg proliferacji (rozmnażanie się komórek) i różnicowania komórek naskórka, tzw. keratynocytów. Determinuje syntezę ich czynnika wzrostu i produkcję kolagenu. Stosowany jest przez przemysł farmaceutyczny jako składnik preparatów przeznaczonych do leczenia oparzeń, owrzodzeń, otarć naskórka.
Które kosmetyki do pielęgnacji skóry są najlepsze? Dowiesz się tego z filmu:
Maski humektantowe i nie tylko
Humektanty to powszechne składniki masek, szamponów, odżywek, wcierek do włosów. Same humektanty bywają często niewystarczające, by długotrwale i dogłębnie nawilżyć włosy. Wówczas warto łączyć je z emolientami lub proteinami wielkocząsteczkowymi. Dzięki temu na powierzchni włosa powstanie niepozwalająca na odparowanie wody powłoka ochronna. Niedostatek humektantów sprawia, że włosy stają się matowe, szorstkie, suche, łamliwe, kruche, pozbawione blasku. Należy pamiętać, że nadmiar humektantów również nie wpłynie pozytywnie na kondycję włosa. Stan ten powoduje utratę objętości i zbijanie się włosów w mało estetycznie wyglądające strąki.
Dużą ilość humektantów w produktach odżywczych powinny stosować osoby o włosach grubych, a unikać jej posiadaczki włosów cienkich. Dodatkowo specjaliści podkreślają, że oprócz struktury włosa na działanie humektantów wpływają warunki atmosferyczne, a zwłaszcza wilgotność powietrza. Podczas niej humektanty mogą wywołać puszenie się w wyniku zbyt intensywnego pobierania wody.
Jak zbudowana jest skóra i jakie spełnia funkcje? Dowiesz się tego z filmu:
Inne znane humektanty
Specjaliści oprócz wyżej wymienionych humektantów zwracają szczególną uwagę na:
- sorbitol (wzór sumaryczny C6H14O6) – organiczny związek chemiczny zaliczany do cukroli. Wiąże wodę na powierzchni naskórka, nawilża, zmiękcza i wygładza skórę oraz włosy. Zapobiega krystalizacji i zwiększa kleistość preparatów;
- mannitol (wzór sumaryczny C6H8(OH)6) – organiczny związek chemiczny. Działa kojąco, łagodząco, przeciwłojotokowo, nawilżająco, przeciwzmarszczkowo, wzmacniająco na naczynia krwionośne. W kosmetykach do włosów przeciwdziała łupieżowi, wzmacnia cebulki, stymuluje porost włosów;
- arginina (wzór sumaryczny C6H14N4O2) – organiczny związek chemiczny z grupy aminokwasów. Wzmacnia barierę hydrolipidową, neutralizuje inwazyjność drażniących substancji, pobudza wzrost włosów. Łagodzi podrażnienia, pobudza syntezę kolagenu, przyspieszenia gojenie ran, dogłębnie nawilża, uelastycznienia skórę;
- mocznik (wzór sumaryczny CH4N2O) – organiczny związek chemiczny będący dwuamidem kwasu węglowego. Poza działaniem silnie nawilżającym wykazuje właściwości keratolityczne i przyczynia się do zwiększenia biosyntezy lipidów naskórka. To substancja kojąca, łagodząca, wzmacniająca naczynia krwionośne;
Inne humektanty to m.in.: alanina, aloes, mleczko pszczele, miód, glikol propylenowy, kwas hialuronowy, hydroksykwasy, a zwłaszcza kwas mlekowy i jego sole.
Bibliografia:
1. Kacalak-Rzepka A., Bielecka-Grzela S., Klimowicz A. i in. Sucha skóra jako problem dermatologiczny i kosmetyczny, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2008, 54, 3, 54–57.
