U osób z zaburzeniami cyklotymicznymi stan upadku oznacza łagodną depresję, a poziom wzlotu sklasyfikowany jest jako symptom hipomanii – mniej nasilonej postaci manii. Szacuje się, że częstość występowania cyklotymii w populacji ogólnej wynosi od 0,4% do 1% i dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet.
Cyklotymia – jakie są jej objawy?
Objawy cyklotymii zwykle zaczynają się w okresie dojrzewania lub wchodzenia w okres dorosłości. Zaburzenie często trudno jest zidentyfikować, ponieważ nastroje wahają się od łagodnej depresji do hipomanii, które u większości osób pojawiają się w sposób nieregularny i nieprzewidywalny. Stan hipomanii lub depresji trwa co najmniej dwa lata (rok w przypadku dzieci i młodzieży). W porównaniu z poważniejszymi zaburzeniami afektywnymi objawy cyklotymii są łagodne – obniżenie nastroju nigdy nie spełnia kryteriów poważnej depresji, a jego podwyższenie nie odpowiada definicji mani. Osoby z zaburzeniami cyklotymicznymi częściej mają problemy z nadużywaniem substancji odurzających i alkoholu. Objawy hipomanii i depresji powodują znaczne trudności w kontaktach społecznych, zawodowych lub osobistych. Główne objawy cyklotymii w zakresie depresji to:
- uczucie smutku, pustki i beznadziejności,
- drażliwość,
- płaczliwość,
-
zaburzenia snu (znacznie mniejsza lub większa ilość snu),
- niepokój,
- zmęczenie i problemy z koncentracją,
- myśli samobójcze.
Hipomania w zaburzeniu cyklotymicznym może objawiać się:
- przesadnie dobrym samopoczuciem i uczuciem szczęścia,
- zwiększonym poczuciem własnej wartości,
- drażliwością i pobudzeniem,
- zmniejszoną potrzebą snu,
- nadmierną aktywnością fizyczną,
-
problemami z koncentracją,
- impulsywnością i nieodpowiedzialnością.
Cyklotymia – jakie są przyczyny tego zaburzenia?
Wielu ekspertów uważa, że cyklotymia jest bardzo łagodną formą zaburzenia dwubiegunowego. Jej przyczyna nie jest znana, ale obserwuje się ją częściej u osób, które mają krewnych z zaburzeniami dwubiegunowymi. Niektóre zdarzenia życiowe mogą zwiększyć szanse na rozwój cyklotymii. Należą do nich takie sytuacje, jak traumatyczne przeżycia czy przedłużający się stres.
Cyklotymia – leczenie zaburzenia
Cyklotymia często nie jest rozpoznawana i leczona. Większość objawów jest na tyle łagodnych, że nie wymaga terapii w ośrodkach zdrowia psychicznego. Depresyjne objawy zaburzenia cyklotymicznego są częstsze niż oznaki hipomanii. Z tego właśnie powodu osoby częściej szukają pomocy lekarskiej. Żadne środki farmakologiczne nie są specjalnie dedykowane do leczenia cyklotymii, chociaż stabilizatory nastroju są czasami zalecane jako możliwa strategia zmniejszania fluktuacji samopoczucia. Stosowanie leków przeciwdepresyjnych generalnie nie jest zalecane, chyba że osobom, które rozwinęły pełną depresję, która z definicji nie występuje w zaburzeniu cyklotymicznym.
Jeśli objawy stają się poważne, dochodzi do rozwoju zaburzenia dwubiegunowego. Konieczne może być wtedy wdrożenie leczenia. Niektóre metody stosowane w terapii zaburzeń dwubiegunowych są również stosowane w leczeniu cyklotymii, w tym: terapia behawioralno- poznawcza, czyli skupienie się na zmianie negatywnych myśli i przekonań w pozytywne, psychoterapia lub techniki relaksacyjne.
W większości przypadków cyklotymia jest chronicznym zaburzeniem, które utrzymuje się przez całe życie. Wymaga ciągłego leczenia – nawet w okresach, w których chory czuje się lepiej. Ma ono na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia zaburzenia dwubiegunowego, zmniejszenie częstotliwości i ograniczenie objawów oraz zapobieganie nawrotom dolegliwości (leczenie podtrzymujące). Stosuje się także leczenie uzależnień od alkoholu lub innych substancji, ponieważ mogą one nasilać objawy cyklotymii.
Oprócz profesjonalnej terapii można kontynuować swój plan leczenia, wykonując poniższe kroki w zakresie zmiany stylu życia i samopoczucia, w tym:
-
przyjmowanie lekarstw zgodnie z zaleceniami – nawet jeśli osoba z zaburzeniem czuje się dobrze, powinna oprzeć się pokusie pomijania dawek;
-
monitorowanie swojego nastroju – warto codziennie zapisywać swoje odczucia względem konkretnych sytuacji; dane te mogą pomóc zrozumieć efekt leczenia oraz określić wzorce myślenia i zachowania związane z objawami cyklotymii;
-
regularne ćwiczenia – umiarkowana, regularna aktywność fizyczna może pomóc utrzymać dobry nastrój i polepszyć jakość snu, ale przed rozpoczęciem jakiegokolwiek programu ćwiczeń należy skonsultować się z lekarzem;
-
wysypianie się – prawidłowy sen wpływa na dobre samopoczucie;
-
dołączenie do grupy wsparcia – warto porozmawiać z innymi, którzy dzielą się swoimi doświadczeniami i problemami związanymi z zaburzeniem cyklotymicznym.
