Najnowsze badania pokazują, że od kilku dziesięcioleci liczba zatruć paracetamolem systematycznie rośnie niemal na całym świecie. Specjaliści są zdania, że przyczyną problemu są dostępne dawki leku.
Paracetamol. Dlaczego dochodzi do zatruć?
Badania przeprowadzone w Szwecji sugerują, że wzrost liczby zatruć paracetamolem może być spowodowany wprowadzeniem tabletek z wyższym stężeniem paracetamolu. Do tej pory na rynku dostępne były środki zawierające 500 miligramów substancji czynnej, od 2003 roku dostępne są tabletki 1000 miligramów. W Polsce paracretamol w tak wysokich stężeniach też jest dostępny, np. Paracetamol Biofarm, Efferalgan Forte. Mimo że w niektórych krajach, np. w Szwecji, gdzie prowadzone były badania, paracetamol w wysokim stężeniu przepisywany jest tylko na receptę, to liczba zatruć i tak wzrosła. Dlaczego?
Zobacz także:
- Leki obniżające poziom cholesterolu mogą chronić przed rakiem
- Koronawirus - jak skutecznie obniżać gorączkę i uniknąć przedawkowania leków?
- Ponad 80 proc. pacjentów z COVID-19 może mieć niedobór wit. D
Naukowcy uważają, że przyczyną przedawkowań paracetamolu jest to, że jest to lek bardzo popularny, który jednak nie radzi sobie z każdym rodzajem bólu. Bardzo często pacjenci, zamiast skonsultować się z lekarzem, sięgają po następną tabletkę. Do tego robią to za szybko, czyli w monecie, gdy w organizmie znajduje się jeszcze poprzednia dawka leku.
Trzeba sobie zdawać sprawę, że zbyt wysokie stężenie paracetamolu w organizmie może się skończyć nie tylko zatruciem, ale poważnym uszkodzeniem wątroby, nerek, a nawet śmiercią.
Zatrucie paracetamolem. Jakie daje objawy?
Pierwsze objawy zatrucia pojawiają się po około półgodzinie od przyjęcia zbyt dużej dawki leku. Chorzy:
- mają nudności;
- wymiotują;
- tracą apetyt;
- mają bladą skórę
- dokuczają im zaburzenia żołądkowo-jelitowe.
W ogromnej większości przypadków po ustąpieniu objawów przedawkowania paracetamolu wszelkie dolegliwości mijają i nie dochodzi do uszkodzenia wątroby. Jeśli jednak po upływie doby objawy nie ustępują i pojawia się ból w podżebrzu - można podejrzewać, że doszło do uszkodzenia nerek.
Po kolejnych 72-96 godzinach dochodzi do uszkodzenia wątroby. Chorzy wymiotują, są splątani, drżą im ręce, ich skóra nabiera żółtego zabarwienia. U niektórych chorych rozwija się kwasica ketonowa, śpiączka wątrobowa. Może także dojść do uszkodzenia mięśnia sercowego.
Zatrucie paracetamolem. Jak postępować?
Przy zatruciu paracetamolem - w pierwszej kolejności - należy wywołać wymioty. W sytuacji, gdy to nie pomaga, objawy się nasilają konieczna jest natychmiastowa konsultacja z lekarzem. Im szybciej chory trafi do lekarza i otrzyma antidotum, czyli N-acetylocysteiny, tym większe ma szanse na uniknięcie groźnych powikłań.
Zdaniem lekarzy najlepiej, aby chory otrzymał odpowiednią dawkę N-acetylocysteiny w przeciągu 8 godzin od wystąpienia objawów, ale nie później niż 24 godziny od zatrucia.
Zatrucie paracetamolem. Jak go uniknąć?
1. Przestrzegaj zalecanych dawek - tylko lekarz jest w stanie ocenić, jaka dawka leku w danej sytuacji będzie najbezpieczniejsza, jeśli lek nie działa, należy ponownie się z nim skonsultować, zwiększanie dawek na własną rękę może być niebezpieczne;
2. Nie łącz ze sobą leków - paracetamol to nazwa substancji czynnej, która występuje w wielu lekach o różnych nazwach handlowych, np. Apap i Panadol zawierają tę samo substancję czynną, czyli paracetamol;
3. Zwracaj uwagę na stężenie substancji czynnej - na rynku dostępne są środki, które mogą zawierać różne stężenie paracetamolu. Bezpieczna dla zdrowia i dopuszczalna dawka paracetamolu to 4 gramy, czyli 4000 miligramów na dobę. Jeśli tabletka zawiera 500 miligramów paracetamolu w ciągu doby można przyjąć 8 tabletek, jeśli mamy tabletkę 1000 miligramów - wolno ich wziąć tylko cztery;
4. Zachowuj odstępy między kolejnymi dawkami leku - mimo że paracetamol łagodzi ból, to - jak każdy lek - jest obciążeniem dla organizmu. Przerwa między kolejnymi dawkami jest nie tylko dlatego, że substancja czynna działa przez określony czas. Jest ona potrzeba po to, aby organizm mógł ją usunąć i zneutralizować. Jeśli w krótkim czasie do organizmu trafi zbyt wysokie stężenie leku możemy zafundować sobie spore problemy;
5. Nie łącz paracetamolu z alkoholem - niewielka ilość leku rozkładana jest do toksycznego metobolitu, który jest następnie neutralizowany w wątrobie przez jedno z białek. Jego stężenie w organizmie jest ograniczone, a alkohol jeszcze je obniża. Dlatego też połączenie alkoholu i paracetamolu może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia wątroby.
Zobacz film i dowiedz się jak bezpiecznie stosować paracetamol:
