Mocz wykorzystywany jest w badaniach laboratoryjnych, gdyż pełni rolę wskaźnika określającego stan zdrowia człowieka. Ciemna barwa moczu może być związana z przyjmowanymi pokarmami, ale niekiedy świadczy o pewnej nieprawidłowości, np. obecności krwi w moczu.
Kiedy kolor moczu jest nieprawidłowy?
Mocz jest produktem wytwarzanym w nerkach. Jego wydalanie umożliwia pozbywanie się z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. Prawidłowy mocz u zdrowej osoby powinien być przezroczysty i mieć kolor słomkowy. W jego składzie znajdują się barwniki żółciowe powstające w wyniku rozpadu bilirubiny – to właśnie te produkty odpowiadają za żółtawy kolor moczu. Ciemny mocz u osoby zdrowej może pojawić się w wyniku zjedzenia niektórych pokarmów zawierających związki barwne (np. buraki) oraz u osób przyjmujących określone leki. Do zabarwienia moczu na intensywny, żółty kolor może dojść np. wskutek zażywania witamin z grupy B. Kolor moczu jest również wskaźnikiem świadczącym o stanie zdrowia organizmu. Ciemna barwa moczu może oznaczać różne nieprawidłowości oraz sygnalizować chorobę.
Ciemny mocz – przyczyny
Nieprawidłowy, ciemny kolor moczu może być wynikiem różnych stanów chorobowych rozwijających się w organizmie. Ciemnożółta barwa oznacza duże zagęszczenie wydalanego moczu, czego przyczyną jest przyjmowanie zbyt małej ilości płynów, a także intensywny wysiłek fizyczny. Jasnożółty kolor świadczy natomiast o rozrzedzeniu moczu wskutek wypijania dużych ilości płynów. Czerwony kolor moczu często pojawia się w wyniku spożycia produktów, takich jak: buraki, jeżyny, rabarbar. Może być również związany ze stosowanymi lekami, np. preparatów lewodopy przy chorobie Parkinsona. Niekiedy oznacza zwiększone wydzielanie bilirubiny, co może wskazywać na choroby wątroby, np. marskość lub zapalenie. Ciemnopomarańczowy mocz jest nierzadko symptomem chorób wątroby i dróg żółciowych, dlatego przy wystąpieniu tego objawu konieczna jest dalsza diagnostyka.
Jak uniknąć problemów z nerkami? Dowiesz się tego z naszego filmu
Ciemny mocz i ból pleców – o jakich chorobach może świadczyć?
Ciemny mocz i ból pleców często wskazuje na choroby nerek i układu moczowego. Czerwony i czerwonobrunatny kolor może świadczyć o obecności krwi w moczu, co określane jest jako krwiomocz. Jest to objaw typowy dla stanów zapalnych nerek (np. odmiedniczkowego zapalenia nerek, kłębuszkowego zapalenia nerek). Innymi charakterystycznymi symptomami sygnalizującymi stan zapalny są: gorączka, dreszcze, ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, nieprawidłowa ilość (zwiększenie lub zmniejszenie) wydalanego moczu. Krwiomocz występuje również przy zapaleniu pęcherza moczowego lub zakażeniu innych odcinków układu moczowego. Infekcji dróg moczowych towarzyszy również częstomocz oraz uczucie pieczenia lub ból w trakcie mikcji, czyli wydalania moczu.
Obecność krwi w moczu, a w efekcie jego zabarwienie na czerwonobrunatny kolor może świadczyć o kamicy dróg moczowych. Jej innymi objawami są: gorączka, nudności, wymioty, uczucie parcia na mocz, wzdęcia brzucha oraz kolka nerkowa, czyli bardzo silny i ostry ból zlokalizowany w okolicy nerki, czyli odcinku lędźwiowym. Cechą charakterystyczną jest promieniowanie bólu w kierunku narządów płciowych. Krwiomocz jest również symptomem raka nerki lub pęcherza moczowego. Ciemny mocz u mężczyzny związany krwiomoczem może wynikać z zapalenia gruczołu krokowego, czyli prostaty. Pojawienie się krwi w moczu jest także symptomem hemolizy – rozpadu krwinek czerwonych (erytrocytów), czego przyczyną mogą być np. zakażenia bakteryjne, schorzenia uwarunkowane genetycznie.
Ciemny mocz z towarzyszącym odbarwieniem stolca jest charakterystycznym objawem chorób dróg żółciowych, kamicy przewodowej, która całkowicie blokuje odpływ żółci do przewodu pokarmowego.
Ciemny mocz w ciąży
Badanie moczu u kobiety ciężarnej powinno być przeprowadzane regularnie. Umożliwia ono wykrycie infekcji układu moczowego oraz różnych schorzeń mogących mieć wpływ na przebieg ciąży. Ciemny mocz w ciąży może świadczyć o przyjmowaniu przez kobietę zbyt małej ilości płynów. Jest również objawem sygnalizującym zakażenie układ moczowego, którego nie powinno się lekceważyć. Czerwony mocz w ciąży, podobnie jak w innych przypadkach, oznacza obecność krwi w moczu i wymaga jak najszybszej konsultacji z lekarzem w celu wykrycia przyczyny dolegliwości.
Ciemny kolor moczu – jak należy postąpić?
Po zauważeniu u siebie ciemnej barwy moczu najlepiej zgłosić się do specjalisty. W przypadku, gdy problem pojawił się jednorazowo warto przeanalizować zjedzone potrawy, które mogły doprowadzić do zmiany zabarwienia moczu. W trakcie konsultacji lekarz powinien przeprowadzić z pacjentem szczegółowy wywiad, pytając m.in. o inne objawy współwystępujące z ciemnym kolorem moczu, np. gorączka, bóle pleców w okolicy lędźwiowej, wzmożone pragnienie, nudności, wymioty itp. Laboratoryjna analiza moczu jest podstawowym badaniem diagnostycznym, które pozwala na rozpoznanie różnych schorzeń, m.in. ze strony nerek, układu moczowego oraz wątroby.
Zobacz nasz film i dowiedz się jak działa układ moczowy
