Na polskich stołach najczęściej goszczą buraki ćwikłowe. Stanowią podstawę aromatycznego barszczu czerwonego, są wyśmienitym dodatkiem do dań mięsnych. Przyjemne dla podniebienia walory wydobywa z tych warzyw proces gotowania czy duszenia. Buraki rzadko spożywa się na surowo, ponieważ w takiej postaci są zbyt twarde i nieco ziemiste w smaku. Tymczasem świeże bulwy są wyjątkowo zasobne w cenne dla organizmu związki, które ulegają zniszczeniu podczas obróbki termicznej. Pozyskiwanie z buraków soku jest zatem najlepszym sposobem na skorzystanie z ich leczniczych właściwości. Odpowiednio doprawiony napój jest nie tylko bardzo zdrowy, ale też orzeźwiający i smaczny.
Co kryje w sobie sok z buraka?
Warzywo potocznie nazywane burakiem to bulwa korzeniowa buraka ćwikłowego. Pełni ona funkcję spichrzową – jest magazynem substancji odżywczych, z którego roślina korzysta w okresach niesprzyjających wegetacji. To dlatego buraki są wyjątkowo zasobne w białko, cukry, witaminy i sole mineralne. Zawierają także substancje, które chronią roślinę przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych – bakterii, grzybów, pasożytów itd. Wszystkie te składniki są cenne dla ludzkiego organizmu.
Korzeń buraka ćwikłowego dostarcza m.in.:
- witamin – jest jednym z najlepszych roślinnych źródeł kwasu foliowego (B9), a także pozostałych witamin z grupy B; zawiera też znaczne ilości witaminy C, A, E i K;
- minerałów, głównie żelaza, potasu, magnezu, wapnia, fosforu, ale znajdują się w nim także: sód, miedź, chlor, fluor, cynk, bor, lit, molibden, sód, mangan, kobalt, rubid, cez;
- kwasów organicznych, m.in. jabłkowego, cytrynowego, winnego i szczawiowego;
- związków, takich jak polifenole, karotenoidy, glikozydy, spośród których szczególnie cenna jest betanina (czerwony barwnik buraka);
Sok z buraka – właściwości lecznicze
Sok z buraka jest dobry w przypadku anemii. Znajdziemy w nim krwiotwórcze żelazo, kwas foliowy i witaminę B12, które biorą udział w procesie syntezy czerwonych krwinek.
W soku z buraka znajdziemy także związki, które wzmacniają naczynia krwionośne i poszerzają ich światło, obniżają ciśnienie tętnicze krwi, wpływają pozytywnie na poziom cholesterolu i homocysteiny. Dzięki takim właściwościom ograniczają ryzyko wielu chorób układu sercowo-naczyniowego, np. udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca, zawału mięśnia sercowego.
Betanina, którą również znajdziemy w soku z buraka, jest bardzo silnym antyoksydantem, który chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników w połączeniu z innymi fitozwiązkami. Oznacza to, że sok z buraków może zapobiegać kancerogenezie, zmianom miażdżycowym, spowalniać procesy starzenia się, poprawiać kondycję skóry oraz jakość komórek rozrodczych.
Co ciekawe, sok z buraka jest wskazany podczas trwania infekcji bakteryjnych i wirusowych. Posiada właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne, a także wykrztuśne - świetnie działa na kaszel. Sok z buraka wzmacnia także odporność organizmu.
W soku z buraka znajdziemy także składniki stymulujące przemianę materii, oczyszczające organizm z toksyn, odkwaszające. Oznacza to, że sok z buraka pomaga w odchudzaniu się. Jest to niskokaloryczny napój, znajdziemy w nim 45 kcal na 100 g czystego soku. W soku z buraka znajduje się także błonnik, zapewniający uczucie sytości na długo.
Osoby regularnie pijące sok z buraka powinny odczuć także poprawę ze strony układu nerwowego. Zawarte w soku witaminy z grupy B łagodzą napięcie, objawy nerwic czy depresji, regulują rytm snu i czuwania, ułatwiają koncentrację i zapamiętywanie.
W soku z buraka znajdziemy także azotany wspomagające pracę mózgu i zwiększające jego ukrwienie. Tlenek azotu powoduje też lepsze ukrwienie mięśni, dzięki czemu podnosi się ich wydajność i ułatwiona jest ich regeneracja. Z tego względu sok z buraka jest wskazany dla sportowców.
Świeży sok z buraka to napój zalecany kobietom w ciąży, jest bowiem bogatym źródłem kwasu foliowego, który wpływa korzystnie na rozwój płodu. Witamina B9 jest niezbędna m.in. do prawidłowego wykształcenia kory mózgowej dziecka.
Przeciwwskazania do spożywania soku z buraka
Jak w przypadku każdego produktu, w spożywaniu soku z buraka należy zachować umiar, choć nie istnieją doniesienia na temat jego działań toksycznych ani informacje, ile można pić dziennie tego napoju. Wbrew obiegowej opinii sok jest bezpieczny nawet dla diabetyków. Gwałtowny skok poziomu glukozy wywołują jedynie buraki gotowane. Surowe bulwy mają niski indeks glikemiczny (IG = 30). Spożywanie soku z buraka w przypadku cukrzycy jest wręcz wskazane ze względu na jego alkalizujące właściwości. Ostrożność zaleca się jedynie osobom cierpiącym na reumatyzm czy kamicę nerkową, ponieważ buraki zawierają pewne ilości szczawianów, które zaostrzają przebieg tych chorób.
Jak zrobić sok z buraka?
Sok z buraka najłatwiej jest przyrządzić z wykorzystaniem sokowirówki. Warzywo można także zblendować, choć warto je wcześniej rozdrobnić, ponieważ surowe jest bardzo twarde. W przypadku braku urządzenia wysokoobrotowego bulwę można zetrzeć na tarce, zawinąć uzyskane wiórki w czystą gazę i wycisnąć z nich sok. Aby podnieść jego walory smakowe, warto połączyć go z sokiem z jabłka, marchwi, pomarańczy czy grejpfruta. Można także doprawić go pieprzem, ziołami (np. świeżą pietruszką, miętą czy bazylią), imbirem lub sokiem z cytryny.
