Choroba Whipple’a określana jest inaczej lipodystrofią jelitową. Jest to choroba o etiologii bakteryjnej, obejmująca wiele układów i narządów. Odpowiedzialna za nią bakteria to gram-dodatnia laseczka Tropheryma whipplei, atakująca większość układów i narządów ludzkiego organizmu i wywołująca przede wszystkim objawy zaburzeń wchłaniania i niedoborów pokarmowych. Nie poznano przyczyn choroby. Jest ona rzadka. Odnotowuje się większą zapadalność wśród mężczyzn niż u kobiet.
Choroba Whipple’a – objawy
Nie ma swoistych objawów klinicznych pozwalających na szybkie rozpoznanie choroby Whipple’a. Ponadto ze względu na jej rzadkie występowanie często odpowiednia diagnoza jest dość późno stawiana. Choroba Whipple’a przede wszystkim rozpoczyna się od dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, które sugerują wiele różnych schorzeń. Towarzyszą im objawy ogólne (jak w większości schorzeń na tle zapalnym), w postaci np. gorączki. Wśród objawów z przewodu pokarmowego należy wyróżnić: bóle brzucha, biegunkę tłuszczową (często z domieszką krwi), spadek masy ciała, zespół złego wchłaniania.
Zespół złego wchłaniania w przebiegu choroby Whipple’a polega na zaburzeniach przyswajania z przewodu pokarmowego do krwiobiegu substancji odżywczych w postaci nie tylko witamin czy minerałów, ale również białek, cukrów czy tłuszczów koniecznych do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Reszta objawów pojawia się wraz z zajęciem kolejnych układów i narządów. Najczęściej są to stawy i kości oraz wędrujące zapalenie wielostawowe, obejmujące duże stawy, jak biodrowy czy kolanowy. Bakteria atakuje również układ oddechowy (wywołuje zapalenie płuc), a także układ nerwowy.
Diagnostyka choroby Whipple’a
Choroba powinna być jak najszybciej zdiagnozowana i leczona ze względu na towarzyszący jej zespół złego wchłaniania, który z czasem przybiera na sile. Może doprowadzić do utraty kilkudziesięciu kilogramów w bardzo krótkim czasie, dalej do wyniszczenia, a nawet do zgonu w wyniku skrajnego niedożywienia.
Rozpoznanie choroby Whipple’a najczęściej odbywa się poprzez eliminację kolejnych przyczyn. Szczegółową diagnostykę mimo objawów ze strony układu kostno-stawowego czy oddechowego przeprowadza gastrolog. Właściwa diagnoza może zostać postawiona poprzez badanie histopatologiczne błony śluzowej jelita cienkiego. Materiał najczęściej pobierany jest z dwunastnicy, choć jest to uzależnione od zlokalizowania zmian chorobowych. Drugą metodą diagnostyczną jest identyfikacja bakterii w materiale tkankowym i płynach.
Leczenie choroby Whipple’a i zaburzeń wchłaniania
Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia, której czas i skuteczność uzależnione są od stanu klinicznego chorego. Ze względu na pojawiający się zespół złego wchłaniania i niedożywienie często wdraża się leczenie suplementacyjne witamin, minerałów i składników pokarmowych.
Mimo leczenia nie można wykluczyć wznowy choroby z zajęciem układu nerwowego. Główną przyczyną śmierci chorych jest jednak nie samo zakażenie i zajęcie niektórych narządów i układów, ale skrajne wyniszczenie, będące powikłaniem zespołu złego wchłaniania.
