Choroba afektywna dwubiegunowa należy do częstych zjawisk psychopatologicznych. W trakcie jej przebiegu na przemian z objawami manii i depresji występują okresy remisji. Objawy schorzenia mogą mieć różne stopnie nasilenia, a przyczyn jego rozwoju może być wiele, w tym podłoże genetyczne, społeczne lub środowiskowe. Choroba wpływa niekorzystnie na wiele aspektów życia, począwszy od kontaktów międzyludzkich i życia rodzinnego, po sytuację zawodową i samorealizację intelektualną. Jedynie leczenie afektywnej choroby dwubiegunowej może poprawić sytuację chorych.
Choroba afektywna dwubiegunowa – leczenie farmakologiczne
W przypadku schorzenia, jakim jest choroba dwubiegunowa, leczenie zależy od wielu czynników, w tym np. od wieku i chorób współwystępujących. Najważniejsze w rokowaniu jest rozpoznanie choroby na wczesnym etapie i szybkie wdrożenie leczenia. Nie jest ono możliwe bez pełnej współpracy chorego z lekarzem oraz terapeutą. Z tego względu choroba afektywna dwubiegunowa przysparza wiele trudności diagnostycznych.
Choroba afektywna dwubiegunowa zaliczana jest do schorzeń nieuleczalnych. Celem każdego rodzaju terapii jest ograniczenie stopnia nasilenia objawów oraz nauka chorego, w jaki sposób może radzić sobie z epizodami manii i depresji. Cały proces leczenia jest długi ze względu na nawracający charakter choroby. Może trwać latami lub nawet całe życie. Przy systematycznej współpracy z lekarzem prowadzącym można powrócić do normalnego funkcjonowania. Najlepsze efekty leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej daje połączenie farmakoterapii z psychoterapią.
Zobacz także: Psychoterapeuta: Relacja terapeutyczna jest jak związek - nie od razu trafimy na dopasowaną do nas osobę
Zdarza się, że środki farmakologiczne dobierane są metodą prób i błędów. Ma to związek z występowaniem skutków ubocznych i tym, w jaki sposób pacjent odpowiada na lek. Każdy może inaczej reagować na podawanie leków psychoaktywnych czy uspokajających, dlatego nie wolno przyjmować niczego bez konsultacji z lekarzem. W okresach remisji często stosuje się leczenie profilaktyczne.
Choroba dwubiegunowa - jak się objawia? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Środki farmakologiczne stosowane w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej można podzielić na kilka grup:
1. Stabilizatory nastroju, inaczej leki normotymiczne. Przyjmowane są w celu lepszej kontroli objawów manii oraz depresji. Warto pamiętać, że nie działają doraźnie, czyli aby zaobserwować ich efekt, należy przyjmować je przez dłuższy czas, co ma związek ze stopniowym rozwijaniem się działania leku. Nie powodują uzależnień.
2. Atypowe leki przeciwpsychotyczne. To neuroleptyki II generacji. Są to środki działające bardziej specyficznie niż tradycyjne neuroleptyki I generacji. Wpływają przede wszystkim na receptory serotoninergiczne oraz znajdujące się w mózgu. Dzięki temu leki mają mniejszą tendencję do powodowania u pacjentów objawów pozapiramidowych.
3. Antydepresanty. Są to leki, które nie zawsze okazują się skuteczne i mogą wywołać szereg efektów niepożądanych, takich jak bóle głowy, spadek libido, przyrost masy ciała, potliwość, senność i spadek ciśnienia tętniczego. Muszą być starannie dobrane przez lekarza. Stosowane przy epizodach depresji.
4. Leki uspokajające. Występują w różnych postaciach. Mają działanie silnie uzależniające, dlatego nie mogą być przyjmowane bez konsultacji z lekarzem. Stosowane są przy objawach manii.
Choroba afektywna dwubiegunowa – leczenie psychoterapeutyczne i hospitalizacja
Istotnym elementem leczenia choroby afektywnej dwubiegunowej jest psychoedukacja. Polega ona na informowaniu oraz uczeniu pacjenta, na czym polega jego choroba i jakie emocje mogą mu towarzyszyć podczas terapii. Od wielu lat podkreśla się, jak ważna w całym procesie leczenia jest obecność i wsparcie rodziny. Bliscy powinni brać czynny udział w każdym jej etapie. Psychoedukacja może być prowadzona indywidualnie lub grupowo.
Rodzaj i przebieg psychoterapii uzależniony jest od indywidualnego przypadku. Jej celem jest wsparcie chorego poprzez rozwijanie umiejętności radzenia sobie w kryzysowych sytuacjach manii lub depresji. Pacjent uczy się nowych rozwiązań, które wdraża w każdy aspekt życia. Kluczowa na tym etapie jest systematyczność oraz chęć wyzdrowienia. Bez silnej woli pacjenta leczenie nie jest możliwe.
W niektórych przypadkach konieczna jest hospitalizacja chorego. Szczególnym wskazaniem jest stwarzanie bezpośredniego zagrożenia dla własnego zdrowia i życia lub innych osób. Może być to próba samobójcza lub agresja czynna wobec innych. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego mówi o tym, że w takich przypadkach chory musi poddać się leczeniu przymusowemu. Oznacza to, że może być przyjęty do szpitala psychiatrycznego bez jego zgody.
Zobacz także: Jak pomóc osobie w depresji? Jak rozmawiać i czego nie mówić?
Bibliografia:
1. Rybakowski J., Choroba afektywna dwubiegunowa – współczesne poglądy na leczenie. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2005;8(4):59-65.
2. Sęp-Kowalikowa S., Czucha M., Atypowe leki przeciwpsychotyczne w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej. Psychiatria. 2004;1(1):1-7.
