Polub nas na Facebooku
menu
Polub nas na Facebooku

łuszczyca

Łuszczyca jest jedną z najczęstszych chorób skóry o podłożu genetycznym. Objawia się złuszczającymi wykwitami grudkowymi, które znikają bez pozostawiania śladów. Łuszczyca może występować nie tylko na skórze głowy, łokciach, kolanach czy dłoniach. Niekiedy atakuje stawy, prowadząc do kalectwa.

Łuszczyca jest chorobą uwarunkowaną genetycznie o przewlekłym i nawrotowym charakterze. Nie jest więc zaraźliwa! Cierpi na nią około 2% populacji europejskiej. Charakteryzuje się zwiększoną proliferacją naskórka, prowadzącą do powstawania typowych zmian skórnych. Obraz zmian jest różny, podobnie jak zmienne jest ich nasilenie. Mogą powstawać nieliczne ogniska w pojedynczych okolicach, jednak choroba może przybrać ciężką postać z zajęciem całej skóry, stawów, a w najgorszym wypadku prowadzić nawet do inwalidztwa.

Łuszczyca – przyczyny

Choroba a podłoże genetyczne. Nie ma jednego konkretnego mechanizmu przekazywania tej choroby. Okazuje się, że sposób dziedziczenia zależy od odmiany klinicznej łuszczycy czy nasilenia zmian. Dotychczas nie określono, jaki gen jest odpowiedzialny za dziedziczenie łuszczycy. Wyróżnia się dwa podstawowe typy łuszczycy:

  • typ I – dziedziczony autosomalnie dominująco. Początek choroby następuje w młodym wieku, najczęściej przed 40. rokiem życia;
  • typ II – ujawnia się najczęściej w starszym wieku, między 50. a 70. rokiem życia.

Łuszczyca – mechanizm powstawania zmian

W mechanizmie rozwoju zmian łuszczycowych odgrywa rolę układ immunologiczny. Dochodzi do aktywacji limfocytów T i wielu prozapalnych cytokin. W zapoczątkowaniu procesu proliferacji komórek naskórka (keratynocytów) i procesu autoimmunologicznego istotny jest udział superantygenów.

Superantygeny są to antygeny, wobec których organizm nie wytwarza przeciwciał. Reagują krzyżowo na białko wytwarzane przez paciorkowce typu M. Wobec tego infekcja często stanowi element zapłonowy dla rozsianych, nasilonych zmian łuszczycowych. We wczesnych stadiach rozwoju łuszczycy obserwuje się wzmożoną angiogenezę (proliferację naczyń krwionośnych), dzięki czemu zwiększone ukrwienie śródbłonka pozwala na większą penetrację prozapalnych czynników krążących we krwi.

Efektem końcowym procesów immunologicznych, współdziałania superantygenów, pobudzenia limfocytów, jest proliferacja naskórka, czyli istota łuszczycy.

Cechą odróżniającą łuszczycę od innych dermatoz jest przenikanie komórek zapalnych przez uszkodzoną błonę podstawną naskórka i ich gromadzenie w warstwie rogowej, tworząc tzw. ropień Munro.

Łuszczyca – objawy

Pierwotną zmianą łuszczycową jest czerwonobrunatna grudka, wyraźnie odgraniczona od otaczającej ją skóry, o drobnopłatowym złuszczaniu powierzchni. Jeśli zdrapie się taką grudkę, pojawia się gładka powierzchnia wyglądu świecy stearynowej. Może w tym miejscu pojawić się również kropelkowate krwawienie (objaw Auspitza). Grudki mogą być zmiennej wielkości – od maleńkich, po wykwity wielkości 2 cm. Duże zmiany, rozsiane na rozległych powierzchniach skóry, często pojawiają się po przebytej infekcji (głównie anginie).

Szczyty zmian pokryte są tzw. blaszkami łuszczycowymi. Kiedy grudki ustępują, pojawiają się charakterystyczne zmiany obrączkowatego kształtu z przejaśnieniem w środku. Niektóre zmiany mogą utrzymywać się długo – przez wiele miesięcy czy nawet lat. Są wtedy zgrubiałe o nierównej, zrogowaciałej powierzchni.

Charakterystyczny dla łuszczycy jest objaw Koebnera, czyli pojawianie się zmian łuszczycowych wzdłuż linii zadrapania naskórka, po upływie 6–12 dni.

Łuszczyca – typowa lokalizacja zmian

Umiejscowienie zmian jest różne, jednak typowe dla tej lokalizacji są okolice owłosionej skóry głowy, kolan i łokci.

Łuszczyca na owłosionej skórze głowy ma zazwyczaj zlewny charakter. Zmiany pokryte są grubymi łuskami. Włosy nie są zmienione i nie dochodzi do łysienia w obrębie zmian. Zdarza się, że zmiany na skórze głowy na wiele lat wyprzedzają pojawianie się wykwitów w innych lokalizacjach.

W okolicach narządów płciowych blaszki mają zawsze zlewny charakter i towarzyszą im objawy wysiękowe.

Łuszczyca paznokci może występować jako jedyny objaw lub współistnieć z innymi zmianami. Paznokcie wyglądają wtedy tak, jakby prześwitywała przez nie kropla oleju. Dodatkowo płytka paznokciowa wykazuje rogowacenie, zgrubienia i znaczną kruchość.

Łuszczyca – przebieg choroby

W typie I zmiany są rozległe, często nawracają. Typ II charakteryzuje się częstymi, wielomiesięcznymi okresami bezobjawowymi. Czynnikiem zmniejszającym nasilenie zmian jest ich odpowiednie nasłonecznianie, choć są przypadki osób, u których promienie słoneczne nasilają wykwity skórne.

Istnieje kilka odmian łuszczycy:

  1. odmiana wysiękowa – najczęściej w okolicy fałdów skórnych;
  2. odmiana krostkowa – jedna z najcięższych postaci, kiedy może dochodzić do spełzania naskórka. Najgroźniejszym powikłaniem tej odmiany łuszczycy jest amyloidoza z zajęciem nerek i zgonem;
  3. odmiana krostkowa dłoni i stóp – wykwity krostkowe występują na podłożu rumieniowym, ogniska są wyraźnie ograniczone od otoczenia;
  4. odmiana uogólniona – często ma ciężki przebieg;
  5. odmiana stawowa – szczególna postać, która może prowadzić do trwałego kalectwa.

Leczenie łuszczycy

Należy pamiętać, że leczenie nigdy nie prowadzi do trwałego zlikwidowania objawów. Jest to raczej leczenie objawowe, a po jego zaprzestaniu mogą zmiany nawrócić.

Najczęściej leczenie zewnętrzne jest wystarczające. Stosuje się maści zawierające 5–10% kwasu salicylowego, ponadto można używać dziegciu, antraliny, kortykosteroidów i pochodnych witaminy D.

Czasami niezbędne jest też leczenie ogólne. Można stosować fotochemioterapię, retinoidy, metotreksat, hydroksymocznik, cyklosporynę A lub kwas mykofenolowy.

Istnieją również nowe leki przeciwłuszczycowe aktywne biologicznie, oparte na technikach molekularnych. Zalicza się do ich infliksymab oraz etanercept.

Rozwiń całość
Łuszczyca głowy – leczenie łuszczycowych zmian na głowie
Łuszczyca głowy – leczenie łuszczycowych zmian na głowie
Jak objawia się łuszczyca dłoni? Przyczyny przewlekłej choroby skóry i jej leczenie 
Jak objawia się łuszczyca dłoni? Przyczyny przewlekłej choroby skóry i jej leczenie 
Łuszczyca krostkowa, czyli krostkowica – nietypowa postać łuszczycy
Łuszczyca krostkowa, czyli krostkowica – nietypowa postać łuszczycy
Łuszczyca paznokci – diagnozowanie i leczenie zmian na paznokciach
Łuszczyca paznokci – diagnozowanie i leczenie zmian na paznokciach
Najnowsze w tym temacie