Choć złe samopoczucie wydaje się być małym problemem, często potrafi upośledzać codziennie życie. Wiąże się z brakiem sił i spadkiem motywacji, co bardzo utrudnia wywiązywanie się z codziennych obowiązków i odbiera radość życia. Istnieją jednak sposoby, które ułatwiają radzenie sobie z nim.
Ciągłe złe samopoczucie – czy to już depresja?
Depresja to przedłużające się złe samopoczucie psychiczne. Charakterystyczne dla niej jest to, że najgorszy nastrój występuje rano, podczas gdy wieczorem następuje jego delikatne polepszenie. Permanentne złe samopoczucie, utrzymujące się przez kilka lat, nazywa się dystymią, natomiast kilkumiesięczne spadki nastroju występujące w okresie jesienno-zimowym to tak zwana depresja sezonowa.
O zachorowaniu na depresję świadczą:
- przedłużające się obniżenie nastroju – minimum 2 tygodnie,
- zaburzenia snu – bezsenność lub nadmierna senność,
- brak apetytu lub nadmierny apetyt (i związane z tym wahania wagi),
- napady lęku,
- silny pesymizm,
- obniżenie poczucia własnej wartości,
- spadek motywacji,
- poczucie winy,
- silna niechęć do pracy,
- unikanie sytuacji społecznych,
- somatyzacja – odczuwanie dolegliwości fizycznych mimo braku powodów ku temu.
Złe samopoczucie w ciąży
Złe samopoczucie często pojawia się też w ciąży. Jest to związane z silnymi wahaniami hormonalnymi, do których dochodzi w ciele kobiety. Zazwyczaj najgorsze stany pojawiają się w I trymestrze, a potem, gdy unormuje się poziom hormonów, samopoczucie się polepsza.
Czy owulacja może wywołać złe samopoczucie?
Złe samopoczucie pojawia się często przed krwawieniem miesięcznym jako objaw zespołu napięcia przedmiesiączkowego. U kobiet bardzo wrażliwych na wahania hormonów lub z delikatnymi zaburzeniami złe samopoczucie może pojawić się także w czasie, gdy występuje owulacja. W przypadku bardzo silnych dolegliwości warto skontaktować się z ginekologiem i rozważyć leczenie hormonalne.
Złe samopoczucie po porodzie
Złe samopoczucie po porodzie jest częstą dolegliwością młodych matek. Jego przyczynami mogą być przemęczenie i nieprzyjemne dolegliwości fizyczne związane z połogiem, ale również rozdrażnienie psychiczne wywołane szokiem hormonalnym podczas porodu. Nie należy wówczas popadać w poczucie winy, gdyż stan ten jest zupełnie naturalny.
Wiele kobiet doświadcza jednak depresji poporodowej, którą diagnozuje się wówczas, gdy klasycznym objawom depresji towarzyszą:
- nieumiejętność nawiązania więzi z dzieckiem,
- przesadne zamartwianie się o stan zdrowia dziecka,
- obsesyjne myśli o krzywdzeniu dziecka.
Wówczas konieczna jest pomoc specjalisty.
Złe samopoczucie po kawie, alkoholu, papierosach lub po jedzeniu
Przejściowe złe samopoczucie może pojawiać się po przyjęciu niektórych substancji, co na ogół świadczy o problemach zdrowotnych. Złe samopoczucie po kawie, alkoholu lub papierosach, któremu towarzyszy silny lęk, kołatanie serca lub pocenie się, mogą wskazywać na nadciśnienie lub nadmierne pobudzenie nerwowe. Z kolei złe samopoczucie po jedzeniu świadczy najczęściej o dolegliwościach ze strony układu pokarmowego i może być wywołane przez chory żołądek, wątrobę czy pęcherzyk żółciowy lub alergie pokarmowe.
Warto też pamiętać, że długotrwałe stosowanie używek – alkoholu, tytoniu a nawet kawy (w nadmiernych ilościach), rozregulowuje działanie systemu nerwowego i wtórnie prowadzi do objawów złego samopoczucia i rozdrażnienia. Oprócz mechanizmów związanych z funkcjonowaniem neuroprzekaźników, wpływają na to także niedobory – przede wszystkim magnezu i witamin z grupy B.
Sposoby na złe samopoczucie
Złe samopoczucie, które utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie, jest powodem do konsultacji z lekarzem. Szczególnie jeśli towarzyszą mu inne objawy depresji lub dolegliwości fizyczne. Nieleczona depresja może przyjąć ciężką formę, która jest nie tylko źródłem cierpienia osoby, której dotknęła, ale może też w znaczącym stopniu upośledzić jej funkcjonowanie zawodowe i społeczne. W leczeniu tej choroby sięga się po środki farmaceutyczne i psychoterapię. Dodatkowo w przypadku depresji sezonowej pomocna jest fototerapia oraz wyjazdy do ciepłych krajów, gdzie naturalnie występuje więcej słońca.
Konieczne jest też wykluczenie fizycznych przyczyn złego samopoczucia, gdyż może być ono wywołane przez choroby – endokrynologiczne, neurologiczne, zakaźne, autoimmunologiczne, a także nowotwory lub niedobory.
Na łagodne stany okresowego złego samopoczucia można wpływać poprzez:
- odpowiednią ilość ruchu – intensywny ruch sprawia, że organizm wytwarza endorfiny;
- prawidłową dietę – warto spożywać duże ilości tryptofanu, z którego organizm wytwarza serotoninę, czyli hormon szczęścia;
- dbanie o odpoczynek i odpowiednią ilość snu;
- niezaniedbywanie kontaktów towarzyskich i częste rozmowy z bliskimi osobami;
- przyjmowanie witaminy D w sezonie jesienno-zimowym;
- dbanie o stabilność układu nerwowego – unikanie substancji, które źle wpływają na jego funkcjonowanie;
- przyjmowanie magnezu w okresach wzmożonego napięcia nerwowego;
- stosowanie uspokajających środków ziołowych w okresach silnego stresu lub zaburzeń snu.
