W zależności od przyczyny zapalenie stawów można podzielić na bakteryjne, wirusowe i idiopatyczne (o nieznanej przyczynie). Stan zapalny może rozwinąć się w wyniku infekcji, zaburzeń pracy układu odpornościowego (w przypadku chorób autoimmunologicznych), a także na skutek urazów. Zapalenie stawów najczęściej występuje u osób starszych i u dzieci. Zapalenie stawów może być pierwotne (gdy występuje jako samodzielna choroba) lub wtórne (w przebiegu innych chorób lub jako ich powikłanie).
Przyczyny i objawy zapalenia stawów: idiopatycznego, bakteryjnego i wirusowego
Przyczyny zapalenia stawów mogą być nieznane (idiopatyczne zapalenie stawów), ale często powodują je infekcje bakteryjne, wirusowe bądź urazy. Te same przyczyny mogą powodować zapalenie stawu biodrowego, kolanowego i barkowego, a także innych, mniejszych stawów.
Przemijające zapalenie stawu biodrowego zaczyna się zwykle od bólu stawów biodrowego i kolanowego, bólu w pachwinie i utykania. Chory może doświadczyć też mimowolnych skurczów mięśni i ograniczenia ruchomości chorych stawów. Pojawia się również gorączka. Zapalenie stawu biodrowego u dziecka i u osoby dorosłej może być powikłaniem alergii, zakażenia wirusowego dróg oddechowych lub niedawnego urazu tego stawu.
Bakteryjne zapalenie stawu biodrowego często objawia się nagłym bólem i obrzękiem. Skóra w okolicy chorego stawu może być zaczerwieniona i gorąca. Objawy zapalenia stawu biodrowego o podłożu bakteryjnym to też ograniczenie jego ruchomości, dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego i ból innych stawów. Często w bakteryjnym zapaleniu stawu biodrowego, barkowego czy kolanowego występuje też gorączka. Potencjalne przyczyny powstania stanu zapalnego to infekcje bakteryjne układu oddechowego lub układu moczowego, zapalenie szpiku kostnego, urazy mechaniczne i zabiegi na tkance łącznej w okolicy stawu, w którym potem rozwija się stan zapalny.
Wirusowe zapalenie stawu biodrowego, barkowego lub kolanowego, podobnie jak pozostałe typy tej choroby, powoduje ból i gorączkę, mogą pojawić się też zmiany skórne w okolicy chorego stawu. Do wirusowego zapalenia stawów mogą doprowadzić m.in. wirusy wywołujące zapalenie wątroby typu B i C, wirus HIV, ospy wietrznej, świnki oraz różyczki.
Zapalenie stawu biodrowego u dziecka daje pierwsze objawy najczęściej w ciągu 3 tygodni po chorobie dróg oddechowych lub wywołanej infekcją wirusową. W każdej grupie wiekowej czas wystąpienia objawów zależy od indywidualnych skłonności i tego, jak silny jest stan zapalny.
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów: objawy i przyczyny zapalenia stawów u dzieci
Nie są znane przyczyny młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (MIZS), ale wiadomo, że jest ono skutkiem niszczenia przez układ odpornościowy komórek własnego organizmu, czyli choroby autoimmunologicznej. Symptomy występują u dzieci do 16. roku życia.
Zobacz także: Maść na stawy łagodząca ból, niwelująca stan zapalny i regenerująca
Najczęstszymi objawami są zapalenie stawu kolanowego i zapalenie stawu skokowego. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów przeważnie dotyczy też stawów nadgarstka i mniejszych, np. palców czy łokcia (zapalenie stawu łokciowego). W MIZS o początku wielostawowym mogą wystąpić dolegliwości bólowe stawu biodrowego i innych większych stawów.
Rzadką odmianą młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów jest MIZS o początku uogólnionym. Oprócz stanu zapalnego stawów powoduje gorączkę i wysypkę. W przeciwieństwie do innych odmian choroby w tym wariancie wynik badania czynnika reumatoidalnego jest ujemny. Oznacza to, że jest to seronegatywne zapalenie stawów. Seronegatywnym zapaleniem stawów jest też reumatoidalne zapalenie stawów.
Również w MIZS zdarza się zapalenie stawów dłoni u dzieci i młodzieży. Wówczas na stawach mogą pojawiać się guzki i rośnie skłonność do zwyrodnień.
Choroba Stilla u dorosłych a młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
W chorobie Stilla zapalenie stawów jest wyrazem nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na własne tkanki. To schorzenie jest uznawane za wariant młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, ale dotyczy przeważnie osób między 16. a 35. rokiem życia.
Objawy choroby Stilla to nie tylko zapalenie stawów i gorączka, ale również powiększenie śledziony (występuje u połowy chorych), wypadanie włosów, ból mięśni, ból gardła, brzucha, powiększenie węzłów chłonnych oraz wysypkę. Czasem występują również neuropatia obwodowa, zapalenie nerek, zaburzenia zmysłów wzroku i słuchu oraz inne dolegliwości.
Zapalenie stawu kolanowego i zapalenie stawu nadgarstka to najczęstsze dolegliwości stawowe choroby Stilla. U niektórych chorych może dojść również do nagłego zniszczenia stawu biodrowego lub kolanowego.
Wtórne zapalenie stawów – stan zapalny stawów związany z innymi chorobami
Zapalenie stawów wtórne występuje jako powikłanie innych chorób, w tym:
- tocznia rumieniowatego układowego,
- łuszczycy (łuszczycowe zapalenie stawów),
- zespołu Reitera (reaktywne zapalenie stawów),
- hemochromatozy,
- zapalenia wątroby,
- układowego zapalenia naczyń,
- rzadko nieswoistego zapalenia jelit.
W niektórych przypadkach zapalenie stawów może być skutkiem jedzenia żywności, której składników się nie toleruje, np. w nietolerancji fruktozy, laktozy czy glutenu.
