Zanokcica to choroba palców dłoni i stóp: objawy, rodzaje, przyczyny i leczenie

Co to jest zanokcica? To ropne zapalenie na skutek infekcji bakteryjnej lub rzadziej grzybiczej. Zdarza się też, że zapalenie ropne wału paznokcia jest następstwem infekcji wirusem opryszczki pospolitej – to zanokcica opryszczkowa. Wał paznokcia to ta część, gdzie paznokieć styka się ze skórą i z niej wyrasta – u dołu i po bokach.

Ostra i przewlekła zanokcica – objawy choroby

Zanokcica daje objawy takie same niezależnie od przyczyny powstania ropnia na wale paznokciowym. Są to:

• obrzęk i zaczerwienienie wału paznokciowego,
• silny ból opisywany jako pulsujący, który nasila się po opuszczeniu ręki lub nogi w dół,
• wyciek ropy po naciśnięciu na zmianę ropną – towarzyszy temu silny ból,
• gorączka, czasem też towarzyszące jej dreszcze lub pocenie się,
• niekiedy powiększenie węzłów chłonnych,
• ropień może być zlokalizowany na brzegu paznokcia lub pod nim.

Opryszczkowa zanokcica paznokcia może mieć objawy zwiastujące, takie tak świąd, mrowienie i pieczenie palca lub całej dłoni. Bardzo rzadko choroba o podłożu wirusowym atakuje palce stóp, ponieważ są one mniej narażone na kontakt z wirusem. W miarę rozwoju choroby przy paznokciach mogą pojawiać się małe, mocno swędzące pęcherzyki wypełnione płynem. Z czasem płyn mętnieje, pęcherzyki łączą się ze sobą i powodują silny ból.

Zanokcica palca może mieć postać ostrą lub przewlekłą. Ostra zanokcica występuje zwykle od 2 do 5 dni po urazie skórki wokół paznokcia lub wału paznokciowego. Zazwyczaj chorobą objęty jest tylko jeden paznokieć, w przeciwieństwie do przewlekłej zanokcicy, w której ropnie pojawiają się na kilku paznokciach jednocześnie. Ostra postać może wystąpić jako powikłanie przewlekłej zanokcicy.

Bywa, że nieleczona zanokcica skutkuje ropniem, bólem i zapaleniem macierzy paznokcia. Wtedy może powodować zaburzenia wzrostu paznokcia lub zanik płytki paznokciowej. Choroba może też sprawić, że paznokieć będzie rósł „oderwany” od palca w miejscu, gdzie prawidłowo rośnie, a płytka będzie uniesiona i odstająca.

Zanokcica: leczenie domowe, farmakologiczne i chirurgiczne

Domowe sposoby na zanokcicę opierają się na metodach eliminacji stanu zapalnego i opuchlizny. Najpopularniejszą metodą jest moczenie chorego palca 3 do 4 razy dziennie przez kilka minut w ciepłej wodzie z dodatkiem szarego mydła. Inną metodą jest kilkakrotne zanurzanie chorego palca we wrzątku na 1 sekundę. Najlepiej czynność tę powtarzać kilka razy dziennie. Obie techniki mogą pomóc w ewakuacji ropy i złagodzeniu stanu zapalnego. Jeśli leczenie domowe zanokcicy nie przynosi efektów, konieczne jest udanie się do lekarza.

Leczenie zanokcicy wywołanej przez bakterie może wymagać zastosowania antybiotyków. Pomagają one zlikwidować bakterie i zapalenie. Antybiotyki stosuje się zwykle miejscowo, rzadziej doustnie. Maść na zanokcicę przepisuje lekarz, nie jest dostępna bez recepty. Jeśli wiadomo, że przyczyną ropnia są grzyby (przeważnie drożdżaki), wdraża się kurację przeciwgrzybiczną. Zanokcica o podłożu grzybiczym zwykle jest przewlekła. W takich przypadkach nie zaleca się moczenia palców, a leczenie polega przede wszystkim na miejscowym stosowaniu maści lub kremu z substancjami grzybobójczymi. Zaleca się w czasie leczenia ograniczenie w diecie cukru. W opryszczkowej zanokcicy jak najszybciej należy podać leki przeciwwirusowe.

W przypadku gdy leki także są nieskuteczne, wymagane jest leczenie chirurgiczne zanokcicy. Chirurg nacina powstały ropień i oczyszcza ranę. Jeśli ropień zlokalizowany jest pod paznokciem, w płytce wykonuje się otwór, przez który wydostaje się ropa. Zabieg wykonuje się w miejscowym znieczuleniu. Po zakończeniu procedury chirurgicznego usunięcia ropnia chory powinien stosować zalecony przez lekarza antybiotyk. Zwykle chory palec unieruchamia się i stosuje na niego środki odkażające i osuszające. Czasem może być konieczne usunięcie paznokcia.

Zanokcica u dziecka powinna być leczona w taki sam sposób, jak u dorosłych – w zależności od jej przyczyny.

Przyczyny zanokcicy: infekcje, urazy, nieprawidłowa pielęgnacja

Przewlekła zanokcica występuje przeważnie u osób, których dłonie albo stopy są narażone na działanie chemikaliów, a także u tych, którzy często i długo moczą dłonie lub stopy. Często na zanokcicę chorują osoby pracujące np. na zmywaku.

Ostra zanokcica pojawia się zwykle jako efekt urazu wału paznokciowego i wniknięcia w ranę bakterii – gronkowców lub paciorkowców. Wystąpieniu choroby sprzyja także nieprawidłowa pielęgnacja paznokci, w tym:

• zbyt mocne wycinanie skórek,
• obcinanie paznokci zbyt krótko,
• obgryzanie paznokci.

Zanokcica może rozwinąć się też u osób z wrastającymi paznokciami. Zakażeniu i powstaniu ropnia sprzyja też noszenie zakażonego grzybami lub bakteriami obuwia lub skarpet.

Bibliografia

1. "Paronychia", Elizabeth M Billingsley, MD Professor of Dermatology, Pennsylvania State University College of Medicine; Director, Mohs Micrographic Surgery, Penn State Hershey Medical Center
2. "Herpetic whitlow", Wu IB, Schwartz RA
3. "Acute and Chronic Paronychia", DIMITRIS RIGOPOULOS, MD; GEORGE LARIOS, MD, MS; and STAMATIS GREGORIOU, MD, University of Athens Medical School, Andreas Sygros Hospital, Athens, Greece, ALEVIZOS ALEVIZOS, MD, Health Center of Vyronas, Athens, Greece; Am Fam Physician. 2008 Feb 1;77(3):339-346
4. "Paronychia", MEdilinePlus