Zaburzenia lipidowe należy eliminować przede wszystkim poprzez zmianę stylu życia. Leczenie farmakologiczne w tym przypadku wdraża się jedynie w sytuacji, gdy wprowadzenie zdrowych nawyków dotyczących diety, aktywności fizycznej oraz używek nie przynosi oczekiwanego efektu.
Zaburzenia lipidowe – co to jest?
Zaburzenia gospodarki lipidowej wiążą się z poziomem cholesterolu i triglicerydów w ludzkim organizmie. Obydwa te związki to lipidy, których niewielka część krąży po organizmie w stanie wolnym, a większa część zamknięta jest w specjalnych strukturach. Lipidy w ludzkim organizmie przenoszone są w:
- lipoproteinach LDL (tzw. zły cholesterol),
- lipoproteinach HDL (tzw. dobry cholesterol),
- chylomikronach.
Zaburzenie gospodarki lipidowej występuje w sytuacji, gdy poziom lipidów i lipoprotein przekroczy którąś z ustalonych norm. Zjawisko to określa się mianem dyslipidemii. W zależności od tego, która z norm została przekroczona, wskazuje się na:
- hipercholesterolemię,
- dyslipidemię aterogenną,
- zespół chylomikronemii.
Rodzaje zaburzeń gospodarki lipidowej
Zaburzona gospodarka lipidowa może wynikać z kilku przyczyn. Główną jest oczywiście zaburzenie poziomu lipidów i lipoprotein, w zależności jednak od tego, czy zaburzony jest całkowity cholesterol, czy LDL, mówi się o innych odmianach dyslipidemii.
- Hipercholesterolemia występuje, gdy przekroczony został zarówno poziom cholesterolu całkowitego (powyżej 190 mg/dl), jak i cholesterolu LDL (powyżej 115 mg/dl). Często towarzyszy niedoczynności tarczycy, zespołowi nerczycowemu, przewlekłej chorobie nerek (hipercholesterolemia wtórna). W przypadku zaburzeń lipidowych pierwotnych duże znaczenie mają czynniki dziedziczne.
- Dyslipidemia aterogenna (hipertriglicerydemia) występuje, gdy za wysoki jest poziom trójglicerydów w osoczu (powyżej 150 mg/dl), a za niski poziom dobrego cholesterolu HDL (poniżej 40 mg/dl). To typowe zaburzenia lipidowe w cukrzycy oraz przy zespole metabolicznym, towarzyszą one także otyłości. Ten typ zaburzenia lipidowego w wielu przypadkach prowadzi do miażdżycy, na co wskazuje epitet aterogenna (z gr. „miażdżyca”). Dislipidemia aterogenna charakteryzuje się obecnością małych gęstych lipoprotein o niskiej gęstości (LDL). Z tego powodu zwana jest także triadą lipidową.
- Chylomikronemia to zaburzenie lipidowe związane ze zbyt wysokim poziomem chylomikronów transportujących trójglicerydy i cholesterol z jelita do tkanki tłuszczowej. To zaburzenie lipidowe często występuje u osób z cukrzycą typu I. Narażone na chylomikronemię są także osoby otyłe i nadużywające alkoholu.
Polecamy: Jak skutecznie obniżyć poziom cholesterolu?
Jakie produkty jeść, by zadbać o dobry poziom cholesterolu? Zobaczcie na filmie poniżej, co powinno znaleźć się w diecie osób ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu:
Zaburzenia lipidowe – objawy
Zaburzona gospodarka lipidowa bardzo często nie daje szczególnych objawów. Z reguły pojawiają się objawy charakterystyczne dla towarzyszących jej chorób (niedoczynność tarczycy, cukrzyca, zespół metaboliczny). W przypadku hipercholesterolemii rodzinnej u chorych mogą się natomiast pojawiać pewne specyficzne problemy zdrowotne, m.in. żółtaki w okolicy powiek lub ścięgien stawowych. W przypadku chylomikronemii pierwotnej mogą z kolei wystąpić silne, napadowe bóle brzucha. Może także dojść do ostrego zapalenia trzustki.
Zaburzenia lipidowe – dieta jako lekarstwo
Zaburzenia gospodarki lipidowej mają ogromny wpływ na zwiększenie ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Wielu chorym grozi m.in. miażdżyca (przede wszystkim mowa o pacjentach z dyslipidemią aterogenną). Z tego też powodu w walce z zaburzeniami gospodarki lipidowej zaleca się zmiany dotyczące diety. Chodzi przede wszystkim o obniżenie poziomu cholesterolu w organizmie, a to z kolei wymaga ograniczenia spożywania tłuszczów nasyconych, tłuszczów trans i włączenia do diety zdrowych, nienasyconych tłuszczów. Dieta wymaga przede wszystkim rezygnacji ze smażenia na głębokim tłuszczu i zastąpienia smażonych potraw daniami pieczonymi bez dodatku tłuszczu, gotowanymi (także na parze). Lekarze zwracają uwagę, że walka z zaburzeniami lipidowymi nie oznacza eliminacji tłuszczów, lecz wdrożenie do diety zdrowej ich wersji (ryby, orzechy, pestki, awokado).
Bardzo duże znaczenie ma także regularna, choć umiarkowana aktywność fizyczna oraz odpowiednie nawodnienie organizmu. Wysiłek fizyczny sprzyja obniżaniu poziomu triglicerydów i podnoszeniu poziomu HDL („dobry cholesterol”). Ważne jest również porzucenie nałogów i rezygnacja z substancji uzależniających. Redukcja masy ciała ma prowadzić do zmniejszenia stężenia LDL i triglicerydów.
W przypadku wielu pacjentów, szczególnie jeśli zaburzenia lipidowe są już daleko posunięte, koniecznie okazuje się włączenie leczenia farmakologicznego. W leczeniu zaburzeń gospodarki lipidowej sięga się m.in. po:
- statyny,
- żywice jonowymienne,
- ezetymib (lek ograniczający wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego),
- inhibitory PCSK9 (prowadzące do obniżenia cholesterolu we frakcji LDL).
