Warfaryna oraz acenokumarol to związki stosowane jako leki przeciwkrzepliwe. Ich mechanizm działania polega na hamowaniu krzepnięcia, wpływają na aktywność czynników krzepnięcia II, VII, IX, X oraz białek C i S uczestniczących w procesie krzepnięcia. Interakcje z innymi przyjmowanymi lekami i choroby współistniejące wpływają na to, jaki efekt i przy jakich dawkach się uzyskuje. Skutki uboczne obejmują przede wszystkim nadmierne krwawienie i zaburzenia hemostazy.
Warfaryna – jak działa?
Warfaryna to lek o krótszym działaniu niż acenokumarol, a o dłuższym czasie półtrwania w organizmie. Uważa się, że jest bezpieczniejsza od acenokumarolu i powinna stanowić dla niego alternatywę w przypadku jego nietolerancji czy problemów z uzyskaniem stabilnych czasów krzepnięcia.
Na proces krzepnięcia ma wpływ wiele czynników, wśród których bardzo istotną rolę odgrywa witamina K. To dzięki niej zachodzi synteza czynników krzepnięcia II, VII, IX, X. Warfaryna jest związkiem będącym antagonistą witaminy K, co oznacza, że hamuje działanie tej witaminy i tym samym blokuje powstawanie wymienionych czynników krzepnięcia. Jej działanie przeciwkrzepliwe można uzyskać co najmniej po 2 dniach przyjmowania leku.
Po co stosować warfarynę lub inny lek przeciwkrzepliwy?
Zazwyczaj dąży się do utrzymania dobrostanu organizmu, na co nakłada się również prawidłowy czas krzepnięcia. Jednak są stany kliniczne, w których istnieje zwiększona predyspozycja do tworzenia się skrzeplin, co z kolei zwiększa ryzyko zatoru. Dotyczy to przede wszystkim migotania przedsionków, czyli sytuacji, kiedy w uszku lewego przedsionka mogą tworzyć się skrzepliny. Mogą one przedostać się na obwód, blokując naczynia krwionośne o różnym kalibrze. Leczenie przeciwkrzepliwe jest również istotne w przypadku chorób zastawek serca czy w obecności sztucznych zastawek, na których również krew może się wykrzepiać.
Wskazaniem do stosowania warfaryny jest profilaktyka zakrzepicy żył głębokich czy profilaktyka zatorowości płucnej.
Zobaczcie, skąd się bierze zakrzepica i jak wygląda jej leczenie:
Warfaryna – jakie wywołuje skutki uboczne?
Skoro lek ten hamuje krzepnięcie krwi, nieuniknione są skutki uboczne. Konieczne jest indywidualne dostosowywanie dawki terapeutycznej, by jak najbardziej zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych. Pomaga w tym regularne oznaczanie w surowicy krwi wskaźnika INR (z ang. International Normalized Ratio, czyli międzynarodowy współczynnik znormalizowany), który powinien mieścić się w przedziale od 2,0 do 3,5. Czasami jednak nawet przy dobrze kontrolowanej terapii dojść może do skutków ubocznych, wśród których najczęstsze to:
- nadmierne krwawienie,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe w postaci wymiotów czy biegunki.
- wzrost wartości enzymów wątrobowych,
- zapalenie wątroby,
- wysypka skórna,
- alergia.
Co robić, gdy przyjmie się zbyt dużą dawkę warfaryny lub gdy pojawiają się objawy niepożądane w postaci krwawień? Koniecznie należy skontaktować się z lekarzem. Zaleca się węgiel aktywowany doustnie i rozważa podanie witaminy K. Czasami konieczne jest podanie osocza świeżo mrożonego czy nawet koncentratu czynników krzepnięcia.
Czy warfaryna wchodzi w interakcje z innymi lekami?
Warfaryna wchodzi w interakcje z innymi lekami, a ich lista jest bardzo długa. Mowa tu o lekach na dnę moczanową, antybiotykach, lekach prokinetycznych, zobojętniających sok żołądkowy i wielu innych związkach, które najczęściej nasilają jej działanie. Nie można lekceważyć równoczesnego przyjmowania różnych ziół, soku z żurawiny, witaminy A i E.
Działanie warfaryny może zostać nasilone przez alkohol, dostarczenie wraz z dietą zbyt małych ilości witaminy K, a także biegunkę. Dużą ostrożność należy zachować w jednoczesnym stosowaniu leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, gdyż mogą potęgować działanie przeciwzakrzepowe warfaryny. Natomiast niektóre związki, szczególnie na bazie witaminy C, osłabiają jej wpływ na organizm. Warfaryna z kolei wzmacnia działanie hipoglikemizujące leków stosowanych w cukrzycy, głównie pochodnych sulfonylomocznika.
Dawkowanie warfaryny
Dawkowanie warfaryny jest ustalane indywidualnie względem INR. Początkowo poziom INR kontroluje się co 3 dni, aż dojdzie do pożądanych wartości:
- INR < 1,4 – dawka warfaryny 10 mg/d;
- INR 1,4–1,9 – dawka warfaryny 7,5 mg/d;
- INR 2–2,4 – dawka warfaryny 5 mg/d;
- INR 2,5–2,9 – dawka warfaryny 4,5 mg/d;
- INR 3–3,9 – dawka warfaryny 3 mg/d;
- INR 4–4,5 – przerwa 1 dzień i dalej 1,5 mg/d;
- INR > 4,5 – przerwa 2 dni i dalej 1,5 mg/d.
Następnie zaczyna się oznaczać INR raz na miesiąc. Jeśli współistnieją inne schorzenia, które wydłużają czy nasilają działanie warfaryny, rozpoczyna się od 5 mg/d.
Bibliografia:
1. W. S. Gumułka, Podręczny leksykon leków, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wyd.3, Warszawa 2004.
