Biegunka to objaw wielu chorób, polega na oddawaniu stolców o konsystencji płynnej bądź półpłynnej częściej niż 3 razy w ciągu doby. Mechanizmów biegunek jest wiele. Mogą mieć charakter ostry lub przewlekły. Przykładem biegunki przewlekłej jest biegunka tłuszczowa.
Biegunka tłuszczowa – co to jest i jakie ma przyczyny?
Biegunka tłuszczowa wynika z zaburzeń trawienia. Najczęstszą przyczyną jest zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki. Trzustka ma część wewnątrzwydzielniczą i zewnątrzwydzielniczą. Ta pierwsza odpowiada m.in. za produkcję takich hormonów, jak insulina czy glukagon. Część zewnątrzwydzielnicza bierze udział w trawieniu, ponieważ odpowiada za produkcję soków trzustkowych, które przewodem trzustkowym dostają się do przewodu pokarmowego. Sok trzustkowy i zawarte w nim enzymy są konieczne dla prawidłowego trawienia tłuszczów z diety. Jeśli dochodzi do niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki, np. na skutek choroby nowotworowej, przewlekłego zapalenia trzustki czy mukowiscydozy, tłuszcze są nieprawidłowo trawione i powstaje biegunka tłuszczowa. Biegunka tłuszczowa może występować również u chorych po zabiegu usunięcia trzustki. Do innych przyczyn biegunki tłuszczowej zalicza się zaburzenia flory bakteryjnej jelit, zaburzenia wchłaniania wynikające z wielu schorzeń przewodu pokarmowego czy choroby cholestatyczne wątroby.
Jak skutecznie walczyć z biegunką? Odpowiedź znajdziesz w naszym filmie
Biegunki tłuszczowe – objawy dodatkowe
Biegunka tłuszczowa sama w sobie stanowi objaw chorobowy. Polega na oddawaniu więcej niż trzech stolców dziennie. Mają one konsystencję płynną lub półpłynną, a dodatkowo zawierają dużą ilość tłuszczu. Stolce w biegunce tłuszczowej mają jasny kolor i bardzo nieprzyjemny zapach, który można porównać z zapachem zgnilizny. Objawy dodatkowe mogące towarzyszyć biegunkom tłuszczowym to bóle brzucha, gazy, wzdęcia, uczucie pełności w brzuchu po posiłku. Oczywiście mogą się one nakładać na objawy choroby zasadniczej, jeśli biegunka tłuszczowa wynika np. z przewlekłego zapalenia trzustki czy cholestazy wątrobowej. W przypadku tej ostatniej mogą pojawić się dodatkowo nudności, wymioty, zażółcenie czy świąd skóry.
Leczenie biegunki tłuszczowej
Biegunka tłuszczowa nie powinna być leczona jedynie objawowo. Należy działać przyczynowo, a dodatkowo stosować właściwą dietę. Jeśli przyczyną biegunki tłuszczowej jest przewlekła niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki, konieczna bywa suplementacja enzymów trzustkowych, które pomagają w trawieniu. Jak w przypadku każdego typu biegunki, konieczne jest właściwe nawodnienie organizmu i spożywanie około 2 litrów płynów dziennie, by nie doprowadzić do odwodnienia.
Należy pamiętać, że zarówno nieleczona choroba podstawowa będąca przyczyną biegunek tłuszczowych, jak i sama przewlekła biegunka tłuszczowa mogą mieć poważne konsekwencje i powikłania. Są przyczyną istotnych niedoborów pokarmowych, witaminowych, elektrolitowych, co z kolei stanowi poważne zagrożenie dla życia i zdrowia.
Dieta przy biegunce tłuszczowej
Dieta powinna być ustalona przy współpracy lekarza i dietetyka, dostosowana do choroby podstawowej, ponieważ inne będą obostrzenia w przewlekłej niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki, inne przy celiakii. Należy więc przyjąć, że zastosowanie będzie miała przede wszystkim dieta niskotłuszczowa, do której dołącza się dodatkowe eliminacje czy zalecenia obejmujące chorobę zasadniczą. Dieta niskotłuszczowa polega na ograniczeniu spożywania tłuszczów do 50 g na dobę.
Powinno się spożywać wyłącznie chude mięsa, wędliny czy ryby, unikać tych tłustych. Należy pamiętać, że tłuszcz jest zawarty w wielu produktach, nie tylko w formie widocznej. Należy unikać sosów, zasmażek, śmietany. Smażenie należy zastąpić gotowaniem w wodzie bądź na parze, można piec potrawy w rękawie czy pergaminie bez dodawania tłuszczu.
Eliminacja tłuszczu z diety nie powinna być jednak całkowita. Tłuszcz jest bowiem konieczny do wchłaniania związków rozpuszczalnych w tłuszczach, jak np. witaminy z grup A, D, E czy K. Głównym źródłem energii w diecie niskotłuszczowej stają się węglowodany, jednak o niskiej zawartości błonnika pokarmowego. Nie zawsze owoce czy warzywa są dobrze tolerowane przez chorych w postaci surowej, dlatego powinny być one spożywane w formie gotowanej. Niewskazane są warzywa i owoce wzdymające w postaci kapusty, cebuli, roślin strączkowych, śliwek, czereśni. Nie należy eliminować źródeł białka z diety w postaci mięs, ryb, wędlin czy nabiału, jednak można wybierać produkty o obniżonej zawartości tłuszczu.
Jak działa układ pokarmowy? Dowiesz się tego z naszego filmu
