Przyczyną powstawania smogu jest tak zwana niska emisja, czyli wykorzystywanie kotłów, pieców i kominków w gospodarstwach domowych. Palenie niskiej jakości węglem, odpadami, a także drewnem powoduje, że do atmosfery dostają się szkodliwe substancje, które później wdychamy.
Według Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami źródła emisji pyłu PM10 to w 52 proc. zanieczyszczenia pochodzące z gospodarstw domowych. Kolejnymi sprawcami zanieczyszczeń są w 17 proc. z przemysł i w 10 proc. samochody.
Aby ograniczyć niską emisję należałoby przede wszystkim wymienić w większości gospodarstw domowych piece, najlepiej na kotły gazowe lub pompy cieplne. Według Polskiej Izby Ekologii najgroźniejsze dla środowiska są kotły zasilane drewnem i węglem oraz piece kaflowe. Większość urządzeń tego typu jest albo stara, albo niespełniająca żadnych norm emisyjnych, a jednak nadal użytkowana.
Normy emisyjne - to kolejny problem. W Polsce nie ma bowiem żadnych norm, także tych dotyczących paliw sprzedawanych gospodarstwom domowym. Mowa tu przede wszystkim o mule i miale węglowym, który w innych krajach UE traktowany jest jako odpad i w ogóle nie trafia do sprzedaży, a co dopiero do palenia w domach.
Niestety powszechny proceder palenia śmieci również nie jest uregulowany prawnie. Kary za palenie śmieci są praktycznie nie do wyegzekwowania, a presja społeczeństwa na osoby zanieczyszczające powietrze jest mała.
Poważnym sprawcą zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery jest także transport. W Polsce dużo jest samochodów starych oraz z silnikiem typu diesel.
Co możemy zrobić w walce ze smogiem: Samorządy
Dzięki nowelizacji Prawa ochrony środowiska (art. 96) z września 2015 r. samorządy mogą włączyć się do walki ze smogiem. Samorządy mogą (ale nie muszą) podjąć decyzję o rodzaju domowych kotłów, z których można korzystać w ich rejonie (chodzi o określenie klasy emisyjnej). Dodatkowo samorządy mogą określić rodzaj paliwa, jakie może być stosowane - w praktyce oznacza to, że mogą zabronić palenia miałem węglowym.
Co możemy zrobić w walce ze smogiem: Obywatele
Kiedy widzimy, że ktoś pali śmieci (łatwo poznać po czarnym dymie z komina i charakterystycznym zapachu) powinniśmy to zgłosić Straży Miejskiej. Zawiadamiamy strażników o podejrzeniu popełnienia wykroczenia polegającego na paleniu śmieci, podając miejsce i czas zdarzenia. W przypadku zgłoszenia podejrzenia popełnienia wykroczenia Straż Miejska musi przeprowadzić czynności wyjaśniające i poinformować nas o ich wyniku.
Państwo w walce ze smogiem
Niezbędne są obowiązujące w całym kraju przepisy prawne określające jakość paliw stałych. Niestety w Polsce dostępny jest węgiel o bardzo złej jakości oraz muł i miał węglowy, czyli produkty uboczne produkcji węgla. W innych krajach UE tego typu produkty nie trafiają do sprzedaży i wykorzystywane są tylko w sektorze energetycznym.
Aby skutecznie zmniejszyć smog powinny zostać także wprowadzone przepisy prawne dotyczące standardów emisyjnych dla domowych kotłów (tak zwanych kotłów małej mocy).
Ciekawostka
Nazwa niska emisja pochodzi nie od niskiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery, ale od... niskich kominów, przez które szkodliwy dym dostaje się do powietrza.
Smog zimą
W okresie zimowym zjawisko smogu jest szczególnie dokuczliwe. Mają na to wpływ intensywne palenie w gospodarstwach domowych oraz pogoda - wilgotne i bezwietrzne powietrze sprzyja zjawisku smogu. Zimą także temat zanieczyszczeń powietrza jest poruszany, ale warto o tym pomyśleć zawczasu, w końcu przed okresem grzewczym jest idealny moment na wymianę starych urządzeń grzewczych.
