Worki urostomijne są niezbędnym elementem urostomii. To w nich zbiera się mocz wydalany przez skórną część wykonanej przetoki. Worki urostomijne występują w różnych rozmiarach, można je dopasować tak, by były dyskretne i nie zaburzały normalnego trybu życia. Przed przyklejeniem worka lub płytki (w systemie dwuczęściowym) skóra wokół stomii powinna zostać oczyszczona i osuszona.
Czym jest urostomia i jakie są do niej wskazania? Leczenie chorób dróg moczowych
Urostomia to przetoka łącząca nerki, moczowody lub pęcherz moczowy z ujściem wytworzonym mechanicznie w skórze. Wykonuje się ją wtedy, gdy drogi moczowe są zablokowane na skutek choroby lub urazu. Zadaniem urostomii jest wyprowadzanie moczu poza organizm nowo utworzoną drogą. Urostomię czasową wykonuje się doraźnie, u osób, u których jak najszybciej trzeba wyprowadzić mocz z organizmu. Urostomia definitywna wykonywa jest w przypadku stałej konieczności wyprowadzania moczu tą drogą, np. po usunięciu pęcherza moczowego, z powodu chorób nowotworowych układu moczowego, w wadach pęcherza lub dróg moczowych uniemożliwiających prawidłową pracę układu, w zmianach popromiennych na skutek radioterapii oraz po urazach i uszkodzeniu któregokolwiek odcinka układu moczowego.
Rodzaje urostomii: nakłucie przezskórne i przetoki wytwarzane operacyjnie
Urostomię wykonuje się metodą nakłucia przezskórnego lub operacyjnie. Pierwsza metoda służy do zrobienia przetoki nadłonowo-pęcherzowej (cystostomii) oraz przetoki łączącej nerkę ujściem wytworzonym w skórze (nephrostomii) – są to urostomie czasowe.
Operacyjnie wykonuje się urostomię definitywną (stałą) otwartą, szczelną bądź kontynentną, niekiedy także urostomie czasowe u dzieci. Rodzaje przetok łączących układ moczowy z ujśsciem wytworzonym w skórze:
- przetoka moczowodowo-skórna (ureterocutaneostomia) łączy oba moczowody z otworem na brzuchu, przetoka moczowodowo-skórna z zespoleniem międzymoczowodowym łączy jeden moczowód ze skórą, a drugi moczowód jest połączony z pierwszym;
- przetoka pęcherzowo-skórna (vesicostomia) – czasowa urostomia wykonywana przeważnie u dzieci, łączy pęcherz moczowy z otworem na brzuchu;
- przetoka moczowodowo-jelitowo-skórna – stałe zespolenie moczowodów z przewodnikiem, czyli dogłowowym końcem izolowanego fragmentu jelita, a następnie połączenie przewodnika z otworem na brzuchu;
- przetoka pęcherzowo-jelitowo-skórna – połączenie pęcherza moczowego ze skórą na brzuchu przy pomocy przewodnika w postaci izolowanej pętli jelita biodrowego; przewód z jelita pozwala na trzymanie moczu i opróżnianie pęcherza co jakiś czas cewnikiem;
- przetoka cewkowo-skórna – połączenie cewki moczowej z otworem w skórze na kroczu;
- zastępczy zbiornik jelitowy na mocz – urostomia ta polega na zastąpieniu pęcherza moczowego zbiornikiem jelitowym i połączeniu z nim moczowodów, zbiornik zastępczy jest połączony z otworem w skórze na brzuchu.
Po urostomii możliwe są powikłania, o których w razie wystąpienia należy poinformować lekarza. Możliwe powikłania po urostomii to jej wypadanie, wciągnięcie, zwężenie, obrzęk, czasem nawet niedokrwienie i obumarcie tkanek. Zdarza się też przepuklina okołostomijna. Prawidłowo skóra wokół otworu skórnego nie powinna być podrażniona, u niektórych osób może pojawić się zaczerwienienie czy wysypka.
Sprzęt urostomijny: worki urostomijne
Bardzo ważny w życiu z przetoką łączącą układ moczowy ze skórą jest sprzęt urostomijny dostosowany do rodzaju przetoki, wrażliwości skóry chorego i jego trybu życia. Właściwe worki urostomijne powinny być dobrane przez lekarza lub pielęgniarkę.
Worek urostomijny powinien być szczelny, prosty w obsłudze, dopasowany anatomicznie i powinien mieć odpowiedni rozmiar. Sprzęt urostomijny występuje w dwóch wersjach – jedno- i dwuczęściowej. Jednoczęściowy system składa się z worka stomijnego z przylepcem. Dwuczęściowy – z worka i płytki. Płytkę przymocowuje się do skóry co kilka dni, a same worki wymienia wedle potrzeb.
Worki urostomijne wykonane są tak, że nie dopuszczają do cofania się moczu. Na noc do urostomii można zamontować worek o większej pojemności, który można opróżnić dopiero rano.
Urostomia: dieta i kontrola moczu
Urostomia wymaga stosowania odpowiedniej diety. Codziennie osoba z urostomią powinna wypijać nie mniej niż 2 litry płynów. To oraz ograniczenie spożycia niektórych zielonych warzyw zmniejsza ryzyko wytworzenia się kamieni w układzie moczowym. Dieta w urostomii powinna zawierać niewielkie ilości mięsa i produktów zasadowych jak białko jaj. Bardzo ważne jest również ograniczenie soli.
U osób z urostomią w celu ograniczenia szansy wystąpienia kamieni moczowych powinno być kontrolowane stężenie wapnia w organizmie. Jest to niezbędny pierwiastek dla zdrowia m.in. kości, ale jego nadmiar może skutkować powstawaniem kryształów w układzie moczowym. Należy też kontrolować stężenie kwasu moczowego.
Osoba z przetoką łączącą układ moczowy z ujściem w skórze powinna monitorować ilość i wygląd moczu. Zbyt gęsty i ciemny mocz oznacza picie niewystarczającej ilości płynów. Mocz mogą zabarwiać również niektóre produkty, jak np. buraki czerwone, oraz leki.
