Spermatogeneza i oogeneza wspólnie określane są mianem gametogenezy, czyli powstawania gamet – komórek rozrodczych żeńskich i męskich. Celem obu tych procesów jest zredukowanie ilości chromosomów, a także wymiana materiału genetycznego.
Spermatogeneza – co to jest?
Spermatogeneza jest procesem zachodzącym u mężczyzn po osiągnięciu dojrzałości płciowej. Zachodzi w jądrach, a dokładnie w cewkach nasiennych krętych. Można sobie wyobrazić, że w ścianach cewek istnieje kilka warstw. Im bliżej światła cewki, tym dojrzalsze są komórki. Pierwszą podstawową warstwę, najdalej od światła cewki, stanowią spermatogonie. Kolejne warstwy to spermatocyty pierwszorzędowe i drugorzędowe, spermatydy, a w samym świetle – plemniki, czyli dojrzałe komórki rozrodcze. Proces spermatogenezy trwa 74 dni i jest nadzorowany przez testosteron, hormon luteinizujący oraz folikulotropowy. Następnie z innymi składnikami nasienia plemniki przechodzą przez cewki nasienne proste aż do najądrzy, gdzie są magazynowane.
Spermatogeneza i oogeneza – podobieństwa
Główne podobieństwo spermatogenezy i oogenezy to efekt, który wywołują. Komórka macierzysta dzieli się początkowo poprzez dwa podziały mitotyczne, a następnie mejotyczne, które prowadzą do redukcji materiału genetycznego i zmniejszenia ilości chromosomów. Umożliwia to połączenie się komórki żeńskiej (komórki jajowej) i męskiej (plemnika) oraz utworzenia zarodka. Oba procesy zachodzą w narządach rozrodczych (u kobiet w jajnikach, a u mężczyzn – w jądrach).
Spermatogeneza a oogeneza – różnice
Podstawową różnicą pomiędzy spermatogenezą a oogenezą jest moment, w którym zaczyna się dany proces. Spermatogeneza rozpoczyna się po okresie dojrzewania. U kobiet oogeneza ma początek już po 15. tygodniu życia płodowego. Komórka macierzysta, z której bierze początek spermatogeneza, to spermatogonium. Spermatogeneza jest procesem, który trwa stale, cyklicznie.
Natomiast oogeneza bierze swój początek z oogonium, czyli komórki macierzystej i zostaje przerwana na etapie powstania oocytu I rzędu. Odpowiednikiem oocytu I rzędu jest spermatocyt II rzędu. Pula „niedojrzałych” komórek pozostaje w uśpieniu do osiągnięcia przez kobietę dojrzałości płciowej i rozpoczęcia miesiączkowania. Wtedy co cykl kilka komórek kończy proces rozwoju, finalizując proces oogenezy. W czasie owulacji u kobiety dochodzi do uwolnienia z jajnika dojrzałej komórki jajowej. Jedna komórka jajowa (bardzo rzadko dwie komórki) wędruje przez jajowód, gdzie może dojść do zapłodnienia, czyli jej połączenia z powstałym w wyniku spermatogenezy u mężczyzny plemnikiem. Skutkiem oogenezy jest powstanie pojedynczej komórki jajowej w każdym cyklu miesiączkowym (w którym dochodzi do owulacji). Natomiast w wyniku spermatogenezy za każdym razem w ejakulacie (nasieniu) prawidłowo znajduje się kilka milionów plemników.
Kolejną różnicą pomiędzy spermatogenezą a oogenezą jest graniczny czas, kiedy zachodzą te procesy. Spermatogeneza może tak naprawdę zachodzić do końca życia, natomiast proces oogenezy jest ostatecznie zakończony w momencie wystąpienia u kobiety menopauzy.
