Wskaźnik ryzyka GRACE zawału mięśnia sercowego i zgonu, uwzględnia łatwe do uzyskania dane typu wiek, ciśnienie tętnicze, rytm serca, poziom kreatyniny, czy klasę niewydolności serca i zmiany w odcinku ST w zapisie elektrokardiogramu (EKG). Wskaźnik ten ma więc zastosowanie u wszystkich chorych z podejrzeniem ostrego zespołu wieńcowego. Jest on prosty i bardzo wiarygodny.
Klasyfikacja zawału serca
Ostry incydent niedokrwienny mięśnia sercowego może przebiegać z uniesieniem odcinka ST w zapisie EKG (STEMI) lub bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI). Wyróżnia się również dodatkowo STEMI bez istotnych zmian w tętnicach wieńcowych.
Polecamy: Arytmia - zaburzenia rytmu serca. Objawy, przyczyny, leczenie oraz skutki arytmii
Zawał NSTEMI to zespół objawów klinicznych wynikających z zaburzenia przepływu krwi przez tętnicę wieńcową, co może doprowadzić do martwicy mięśnia sercowego. To z kolei powoduje wzrost poziomu markerów sercowych we krwi, jednak nie obserwuje się świeżego uniesienia odcinka ST w zapisie EKG. Przyczyn NSTEMI jest wiele, tym samym jest to bardzo zróżnicowana grupa chorych. Zawał STEMI to zespół objawów wynikających z zamknięcia naczynia wieńcowego co doprowadza do martwicy i powoduje utrwalone uniesienie odcinka ST w EKG. Zawał typu STEMI może również nastąpić na skutek rozwarstwienia ściany tętnicy wieńcowej, zatorowości wieńcowej, zmian zakrzepowych czy być efektem choroby serca jak np. zapalenie mięśnia sercowego. W przebiegu niektórych schorzeń dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem mięśnia sercowego w tlen a jego podażą. Do tego może dojść w przebiegu sepsy, przełomu nadciśnieniowego, tachykardii, krwawienia czy ostrej niewydolności krążenia.
Objawy zawału STEMI lub NSTEMI
Głównym objawem podmiotowym zawału STEMI czy NSTEMI jest ból w klatce piersiowej nieustępujący w spoczynku i po ustaniu wywołujących go czynników, a także nie przechodzi mimo podania nitrogliceryny. Ból jest bardzo silny, ma charakter gniotący, ściskający czy piekący, stopniowo narasta, może lokalizować się również za mostkiem. Niekiedy nieswoistym objawem jest zawał ściany dolnej. Może pojawić się również uczucie kołatania serca, zawroty głowy, czasami omdlenie, chory uskarża się na duszność i narastający wewnętrzny niepokój.
Co się dzieje z naszym sercem w trakcie zawału? Zobaczcie na filmie:
Skala GRACE a zawał NSTEMI
Skala GRACE stosowana w zawale typu NSTEMI obejmuje następujące czynniki:
- wiek pacjenta,
- ciśnienie skurczowe krwi,
-
poziom kreatyniny,
- tętno,
- wystąpienie zatrzymania krążenia,
- klasa niewydolności serca wg Killipa,
- zawał serca w przeszłości,
- wykonanie CABG (pomostowania aortalno-wieńcowego),
- wykonanie PCI (przezskórnej interwencji wieńcowej),
- zmiany odcinka ST w EKG,
- poziom markerów martwicy mięśnia sercowego.
Lekarz nanosi odpowiednie wartości oceny powyższych czynników do kalkulatora dostępnego w wersji komputerowej czy aplikacji na telefon. Ostatecznie wyliczana jest punktacja. Osobno wylicza się ryzyko przy przyjęciu, a osobno przy wypisie. Dlatego też wszystko układa się następująco:
- 108 i mniej punktów – ryzyko zgonu w trakcie hospitalizacji nie przekracza 1%;
- 109-140 punktów – ryzyko zgonu w trakcie hospitalizacji mieści się w przedziale 1-3%;
- więcej niż 140 punktów – ryzyko zgonu w trakcie hospitalizacji jest duże, wynosi przeszło 3%;
- 88 i mniej punktów – ryzyko zgonu w ciągu 6. miesięcy po wypisie ze szpitala wynosi mniej niż 3%, czyli jest bardzo małe,
- 89-118 punktów – ryzyko zgonu w ciągu 6. miesięcy po wypisie ze szpitala mieści się w przedziale 3-8%;
- powyżej 118 punktów – ryzyko zgonu w ciągu 6. miesięcy po wypisie ze szpitala jest bardzo duże, przekracza 8%.
Skala GRACE a STEMI
Podobnie jak w przypadku NSTEMI ocenie podlega kilka czynników. Są one te same w przypadku zawału NSTEMI, jak i STEMI. Tu również lekarz korzysta z wersji komputerowej czy mobilnej aplikacji pozwalającej na obliczenie punktacji. Jednak w przypadku zawału STEMI punktacja oceniana jest nieco inaczej, poniekąd dlatego, że już sam fakt tego, że jest to zawał STEMI, zwiększa ryzyko zgonu.
Ryzyko zgonu w trakcie hospitalizacji:
- poniżej 126 punktów – ryzyko wynosi mniej niż 2%;
- 126-154 punkt – ryzyko mieści się w przedziale 2-5%;
- co najmniej 155 punktów – ryzyko wynosi przeszło 5%.
Ryzyko zgonu w ciągu 6. miesięcy od wypisu ze szpitala:
- mniej niż 100 punktów – małe ryzyko, mniej niż 4,5%;
- 100-127 punktów – ryzyko pośrednie mieszczące się w przedziale 4,5-11 punktów,
- co najmniej 128 punktów – ryzyko zgonu przekracza 11%, czyli jest dość duże.
