Wrzód trawienny to nic innego, jak ubytek w ścianie żołądka lub dwunastnicy, bo tam najczęściej powstają zmiany. Czasem uszkodzenie jest tak duże, że dochodzi do przedziurawienia przewodu pokarmowego, czyli tzw. perforacji. Wraz z wrzodami pojawiają się stan zapalny oraz martwica zakrzepowa (to naturalny efekt gojenia się wrzodów).
Wrzody żołądka i dwunastnicy - dlaczego dokuczają jesienią?
Cykliczne nawracanie wrzodów nazywa się chorobą wrzodową. Schorzenie szczególnie dokuczliwe staje się wiosną i jesienią. Dlaczego?
Hipotezy są różne. Pierwsza mówi o tym, że w tzw. porach przejściowych często mamy jakieś infekcje wirusowe i sięgamy po niesteroidowe leki przeciwzapalne, które sprzyjają wrzodom. Druga zakłada, że w tym czasie dochodzi do wzrostu wydzielania naturalnego kortyzolu, tzw. hormonu stresu, trzecia – mamy inne przyzwyczajenia żywieniowe, jemy ciężej, bardziej tłusto i bogatobiałkowo
– tłumaczy dr Dawid Szkudłapski, gastrolog.
Wrzody żołądka i dwunastnicy - jakie mogą być pierwsze objawy choroby?
Charakter i rodzaj objawów zależy przede wszystkim od tego, gdzie powstała zmiana. W przypadku wrzodów żołądka pojawiają się:
- ból brzucha - najczęściej chwilę po posiłku, jest tępy, często piekący, nasilający się co kilka minut, następnie ustępujący (co ma związek z rytmem fali perystaltycznej żołądka);
- nudności;
- wymioty;
- puste odbijanie.
Jeśli wrzód utworzył się na dwunastnicy chorzy skarżą się na:
- ból w nadbrzuszu;
- ból po jedzeniu - pojawia się po 2-3 godzinach po posiłku, kiedy dwunastnica przestaje być „zatkana” jedzeniem;
- tzw. ból głodowy - bardzo często pojawia się w nocy i wybudza ze snu, aby się go pozbyć pacjenci zaczynają podjadać;
Niestety choroba wrzodowa nie u wszystkich przebiega jednakowo. Zdarza się, że pacjenci nie mają żadnych objawów i do lekarza trafiają z zupełnie innego powodu, np. krwawienia do przewodu pokarmowego lub ostrego bólu brzucha.
Tak naprawdę zaniepokoić powinna każda dysfunkcja, nawet zwykła niestrawność. Tę ostatnią trzeba traktować raczej, jako zespół dolegliwości. Jeśli boli nas brzuch, mamy zgagę, wzdęcia lub zmienił się cykl wypróżnień, powinniśmy skonsultować się z lekarzem i wykonać dogłębną diagnostykę. Dotyczy to przede wszystkim osób po 45. roku życia oraz tych, które miały w rodzinie przypadki zachorowania na raka żołądka lub raka jelita grubego - mówi specjalista.
Domowe sposoby na wrzody żołądka i dwunastnicy
Warto podkreślić, że domowe metody, takie jak picie mleka, naparu z mięty czy jedzenie migdałów nie są dobrym rozwiązaniem. Choć niektóre z nich mogą przynieść ulgę, to będzie ona chwilowa i w żaden sposób nie rozwiąże problemu.
Mleko ma pH łagodnie zasadowe, co sprzyja neutralizacji kwasu solnego w żołądku i łagodzi ból, jednak obecne w nim białko stymuluje pośrednio wytwarzanie kwasu solnego. Nawet jeśli takie domowe sposoby złagodzą objawy, to nie leczą przyczyny i mogą wydłużyć proces sięgnięcia po sprawdzone i rekomendowane sposoby farmakologicznego leczenia. Dlatego, aby uniknąć problemów, należy od razu skonsultować się z lekarzem i stosować się do jego zaleceń – tłumaczy specjalista.
Jak rozpoznać wrzody żołądka i dwunastnicy?
Najlepszych sposobem na potwierdzenie lub wykluczenie choroby wrzodowej jest gastroskopia, ale nie jest to jedyna forma diagnostyki.
W każdym przypadku, kiedy uwidaczniamy podczas gastroskopii wrzody w żołądku, pobieramy jest wycinki do analizy histopatologicznej, celem wykluczenia raka
- dodaje specjalista.
Dla niektórych pacjentów gastroskopia to traumatyczne badanie, dlatego nierzadko chorzy odmawiają zgody na jej wykonanie. W takich przypadkach lekarz powinien zaproponować inne badania, w tym obrazowe lub laboratoryjne.
Czy wrzody można skutecznie wyleczyć?
Choroba potrafi mocno uprzykrzyć życie, na szczęście można ją całkowicie wyleczyć. Jednak, aby leczenie było skuteczne, konieczne jest właściwe rozpoznanie.
Jeśli za powstanie wrzodów odpowiada zakażenie bakteryjne, konieczne jest podanie antybiotyków, zazwyczaj stosuje się czterolekowy schemat. Prawidłowo prowadzone leczenie pozwala całkowicie wyleczyć chorobę. Ewentualne nawroty, zwłaszcza gdy za wrzody odpowiadała H. pylori, którą skutecznie zdołano wyeradykować (zniszczyć), zdarzają się bardzo rzadko.
W sytuacji, gdy wrzody są spowodowane przyjmowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, bo np. pacjent zmaga się z inną chorobą i musi je stale przyjmować – konieczne jest znalezienie alternatywnej metody leczenia dla tego schorzenia. W przeciwnym razie wrzodów nie uda się wyleczyć
- mówi specjalista.
Nie tylko wrzody, ale już samo zakażenie Helicobacter pylori (nawet jeśli chory nie ma żadnych objawów) trzeba leczyć. Pozostawienie ich samych sobie może doprowadzić do rozwoju niebezpiecznych powikłań, krwotoku, perforacji, a nawet - z biegiem czasu - raka żołądka.
Wrzody żołądka i dwunastnicy. Co je wywołuje?
Za 80-90 proc. wrzodów dwunastnicy i 70 proc. wrzodów żołądka odpowiada zakażenie Helicobacter pylori. Bakteria przenoszona jest przede wszystkim drogą oralną i najczęściej „łapiemy” ją we wczesnym dzieciństwie. Co ciekawe, jak pokazują badania, choroba rozwija się zaledwie u 10 proc. zakażonych.
Drugą najczęstszą przyczyną jest stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nadmierne stosowanie tych środków może uszkadzać błonę śluzową żołądka lub dwunastnicy i sprzyjać owrzodzeniom. Znacznie rzadziej choroba wrzodowa spowodowana jest innym schorzeniem, np. chorobą Leśniowskiego-Crohna, czy sarkoidozą
– mówi specjalista.
Warto zaznaczyć, że wrzody częściej pojawią się u palaczy. Częściej chorują także osoby mające grupę krwi 0. Okazuje się, że osoby te posiadają pewien antygen na powierzchni komórek nabłonka żołądka, sprzyjający przyleganiu bakterii H. pylori
Dieta w chorobie wrzodowej. Co można jeść, a czego unikać?
Niezwykle ważnym elementem leczenia choroby wrzodowej jest dieta. Pacjenci powinni przede wszystkim pamiętać o:
- regularnym jedzeniu posiłków – chory powinien jeść 5-6 małych posiłków, najlepiej co 3 godziny, dzięki temu kwas solny będzie systematycznie pochłaniany przez pożywienie i nie będzie podrażniał błony śluzowej;
- właściwej temperaturze posiłków – jedzenie nie może być ani za zimne, ani za gorące. Tak skrajne temperatury powodują przekrwienie błony śluzowej żołądka, wzmożony przepływ krwi w miejscach uszkodzonych sprzyja stanom zapalnym. Dlatego posiłki muszą mieć temperaturę pokojową.
Co wkluczyć z diety?
- sól, ocet – mają działanie prozapalnie;
- herbata i kawa – teina i kofeina powodują wzrost produkcji kwasu solnego;
- alkohol – wysokoprocentowy drażni układ pokarmowy, niskoprocentowy - zwiększa produkcje kwasu solnego i może zaostrzyć przebieg choroby;
- wędzone produkty, rosół oraz wywary – zaostrzają produkcję kwasu solnego;
- napoje gazowane, kwaśne owoce, warzywa ciężkostrawne, jak strączki, kapusta, por, cebula, czosnek;
- tłuste ryby, jak łosoś, halibut, sardynki, śledzie;
- czerwone mięso.
Co włączyć do diety
- chude mięso (drób, cielęcina);
- chude ryby (dorsz, leszcz, sola, szczupak);
- kasze – manna, kukurydziana, jęczmienna;
- jajka (najlepiej ugotowane na miękko lub na parze);
- warzywa – marchewka, kalafior, buraki, dynia, szpinak, kabaczki, młody zielony groszek (najlepiej przetarty), młoda fasolka szparagowa, sałata zielona, pomidory bez skórki;
- owoce - jabłka, truskawki (surowe truskawki można podać za zgodą lekarza), morele, brzoskwinie, rozcieńczone, gotowane soki z malin, jeżyn, czarnej i czerwonej porzeczki, pomarańczy, cytryny.
Choroba wrzodowa - skąd się bierze i jak sobie z nią poradzić? Dowiesz się tego z filmu:
