Terminem „reumatyzm” określa się ponad 100 jednostek chorobowych. Objawy reumatyzmu dotyczą wielu elementów układu ruchowego. Przyczyn ich rozwoju jest wiele, jednak najczęściej są one wynikiem naturalnego procesu starzenia się organizmu (np. osteoporozy, zwyrodnienia stawowego) oraz innych zaburzeń organizmu rozwijających się w trakcie życia osobniczego.
Zobacz także:
Reumatyzm – czym się objawia, czy można go wyleczyć?
Dieta przy reumatyzmie - co należy jeść, a czego unikać?
Kalafior – chroni przed wrzodami i pomaga osobom z reumatyzmem. Jak go ugotować?
Jakie są przyczyny i objawy reumatyzmu?
W związku z dużą liczbą chorób określanych jako reumatyczne, istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do ich rozwoju. Pierwsze objawy reumatyzmu mogą pojawić się na skutek czynników genetycznych, które dziedziczone są z pokolenia na pokolenia. Oznacza to, że istnieje spore ryzyko, że bliski krewny osoby chorej na jedną z chorób reumatycznych również zachoruje na to schorzenie. Inną przyczyną może być upośledzenie układu odpornościowego. W trudniejszych przypadkach powodem pojawienia się objawów reumatyzmu są poważne choroby nowotworowe, np. chłoniaki czy szpiczak mnogi.
Reumatyzm tkanek miękkich objawia się przewlekłym bólem spowodowanym toczącym się stanem zapalnym. Na poziomie molekularnym jest to spowodowane przez uwalnianie mediatorów odpowiedzialnych za zapalenie, w tym prostaglandyn i histaminy. Ból stawowy jest jednym z charakterystycznych objawów reumatyzmu, np. nóg i dłoni, zajmuje jeden staw lub większą ich liczbę. W związku z tym choroba może dotyczyć zarówno nadgarstka, jak i całego kręgosłupa. W przypadku znacznego zaawansowania schorzenia objawy znacznie utrudniają codzienne funkcjonowanie. Wiele osób uważa, że symptomy pojawiają się lub nasilają przy niesprzyjających warunkach atmosferycznych, np. gwałtownych zmianach ciśnienia lub ulewnych deszczach, jednakże dotychczas nie zostało to udowodnione naukowo.
Poza silnym bólem stawów w przebiegu chorób reumatycznych można zaobserwować:
- zaczerwienienie i obrzęk skóry w miejscu stanu zapalnego;
- upośledzenie funkcjonowania stawów;
- stany podgorączkowe;
- ogólne osłabienie i zmęczenie organizmu;
- częściowe lub całkowite problemy z poruszaniem się;
- trwałą deformację kończyn dotkniętych chorobą – przy zaawansowanym stanie chorobowym.
Brak podjęcia leczenia choroby reumatycznej potrafi wykluczyć pacjenta z aktywnego życia. Ból utrudnia również odpoczynek i wysypianie się, co skutkuje zmęczeniem. Taki długo utrzymujący się stan prowadzi nawet do depresji. Zapalenie może objąć różne narządy i tkanki, w tym ośrodkowy układ nerwowy, serce, płuca oraz nerki. Niestety w większości przypadków zmiany spowodowane chorobą nie są odwracalne.
Rodzaje chorób reumatycznych
Ponieważ istnieje wiele chorób określanych jako reumatyczne, przebieg objawów również może się różnić. I w związku z tym przy chorobie zwyrodnieniowej poza dolegliwościami bólowymi pacjent może doświadczyć trudności z poruszaniem się. Chorzy uskarżają się przede wszystkim na ból po dłuższym odpoczynku, np. długotrwałym siedzeniu w jednym miejscu (podczas oglądania telewizji czy czytania książki). Dotyczy to głównie jednego stawu, np. nogi lub ręki. Ponadto może pojawić się również uczucie mrowienia lub drętwienia rąk oraz zawroty głowy. Pacjenci ze zdiagnozowanym reumatoidalnym zapaleniem stawów cierpią na ból mięśni, poranne zesztywnienie karku, a także dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego. Reumatyzm rozwijający się w obrębie tkanek miękkich w okolicy barków utrudnia codzienne funkcjonowanie, np. dźwiganie ciężkich przedmiotów.
Leczenie chorób reumatycznych
Rozpoznanie choroby reumatycznej na wczesnym etapie zwiększa szansę na powstrzymanie jej rozwoju. Istnieją metody na skuteczne leczenie schorzenia, jednak kuracja lekami biologicznymi wiąże się z dużymi kosztami. Chory podchodzący do terapii jest objęty kompleksową opieką. Rodzaj terapii musi być dobrany indywidualnie do potrzeb i obejmować zarówno leczenie farmakologiczne, jak i rehabilitację. Nie mniej ważna jest zbilansowana dieta.
Leki podawane w przypadku chorób reumatycznych mają na celu ograniczenie wydzielania substancji odpowiedzialnych za procesy zapalne. W przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów pacjentom podaje się także cytostatyki, które hamują podziały komórkowe. Osobom z zaawansowaną chorobą można podawać tzw. leki biologiczne, które należą do grupy leków nowej generacji. Ich działanie opiera się na wiązaniu komórek krwi, które doprowadzają do niszczenia stawów. W konsekwencji rozwój choroby zostanie zahamowany. Warto jednak zaznaczyć, że nie da się cofnąć zmian w obrębie stawów.
Dużą skuteczność daje rehabilitacja ruchowa. Regularny i odpowiednio dobrany ruch przyczynia się do obniżenia dolegliwości bólowych. Ćwiczenia fizyczne powodują lepsze odżywienia chrząstki stawowej, co zmniejsza tarcie w tej strukturze.
Zobacz film i dowiedz się, co zrobić, aby nie mieć problemów ze stawami:
Bibliografia:
1. Aletaha D., Smolen J.S. Diagnosis and Management of Rheumatoid Arthritis: A Review. JAMA. 2018;320(13):1360–1372.
