Radość to uczucie, które pojawiać się może w najróżniejszych sytuacjach – zarówno przy wykonywaniu żmudnych obowiązków związanych z pracą zawodową, jak i podczas intymnego zbliżenia z ukochanym człowiekiem. Wspólnym mianownikiem takich stanów emocjonalnych jest poczucie adekwatności podejmowanych działań do własnych potrzeb.
Radość jako emocja
Z fizjologicznego punktu widzenia radość to stan związany ze zbiorem struktur mózgu zwanym układem nagrody. Zmiany zachodzące w nim pod wpływem bodźców zewnętrznych powodują odczuwanie przyjemności lub przykrości. Mechanizm ten wykształcił się w toku ewolucji, by zwiększać prawdopodobieństwo zachowań, które są dla człowieka potencjalnie korzystne. Emocje wyprzedzają namysł nad określoną sytuacją, dzięki czemu pozwalają na szybkie podejmowanie decyzji. Jest to korzystne np. w chwilach zagrożenia. Współcześnie, gdy ludzkie potrzeby są bardziej wysublimowane niż przed tysiącami lat, a okoliczności podejmowania decyzji stały się ogromnie złożone, kierowanie się wyłącznie emocjami nie zawsze przynosi pożądane skutki. Należy poszerzać refleksję nad własnymi pragnieniami oraz wgląd w powiązane z nimi uczucia. Niemniej emocje pozostają czytelnym i nieomylnym „kompasem” ułatwiającym codzienne poruszanie się w morzu możliwości i rozpoznawanie swoich prawdziwych potrzeb.
Polecamy: Samokontrola zachowań i emocji – jak się jej nauczyć?
Radość to stan emocjonalny, który pojawia się w pozytywnych dla jednostki okolicznościach – sytuacjach korzystnych, bezpiecznych, przyjemnych. Wyzwala się w obliczu pożądanych przez daną osobę zdarzeń, obiektów zgodnych z jej pragnieniami, upodobaniami. Dokonywanym z radością wyborom towarzyszy poczucie satysfakcji, spełnienia. Dodają one energii i pewności siebie.
W jaki sposób dopasować terapię do oczekiwań? Zobaczcie na filmie:
Co to jest radość życia?
Radość, która pierwotnie służyła zwiększeniu szans przetrwania, z czasem stała się dla ludzi celem samym w sobie. Człowiek, dokonując wyborów, nie zawsze kieruje się tym, co sprawia mu przyjemność, ale jego najwyższym życiowym celem najczęściej jest osiągnięcie szczęścia, które ściśle powiązane jest z odczuwaniem na co dzień radości.
Paradoksalnie tzw. radość życia nie jest stanem, w którym następuje zgodność rzeczywistości z deklarowanymi potrzebami i dążeniami jednostki. Niektórzy ludzie zdolni są odczuwać radość niezależnie od zmiennych, nie zawsze korzystnych dla nich okoliczności. Wielu jednak nie czerpie przyjemności z życia, nawet jeśli osiąga wyznaczone sobie cele i zaspokaja swoje pragnienia.
Radość z życia to stan znacznie bardziej skomplikowany niż permanentne odczuwanie przyjemności w związku z pasmem osiąganych sukcesów. Dla współczesnego człowieka radowanie się jest umiejętnością – można ją wykształcić, ale też utracić.
Radości z życia a doświadczenia z dzieciństwa
Zdolność do odczuwania przyjemności jest wrodzona i wspólna wszystkim zdrowym psychicznie ludziom. U dziecka radość pojawia się w sposób naturalny i potrafi ono cieszyć się z drobiazgów. To właśnie pierwotny mechanizm, w którym układ nagrody reaguje na sytuacje przyjemne, korzystne, zbieżne z pragnieniami jednostki. Jednak w procesie socjalizacji reakcje spontaniczne zostają ograniczone przez wyuczone, podyktowane racjonalnym myśleniem. W niektórych wypadkach są one bardziej przystosowawcze i pozwalają osiągnąć pewne korzyści (np. nie okazując entuzjazmu, można skuteczniej prowadzić negocjacje handlowe). Często jednak młode osoby tracą zdolność radowania się na skutek traumatycznych przeżyć, błędów wychowawczych swoich opiekunów czy braku odpowiedniego przykładu (gdy bliscy sami nie potrafią czerpać radości z życia). Do głosu dochodzą zresztą nie tylko wzorce rodzinne, ale i kulturowe. W konsekwencji ludzie nie są zdolni cieszyć się życiem nawet w sytuacjach, gdy mają ku temu wszelkie przesłanki.
Warto wiedzieć: Typy osobowości według najpopularniejszych klasyfikacji
Jak odzyskać radość życia?
Radości z życia można się nauczyć. Zalecane przez modne poradniki afirmowanie przyjemności i sukcesu (poprzez wizualizacje czy rozwieszanie w domu karteczek zawierających cytaty opiewające radość) może okazać się przy tym pomocne, ale niekoniecznie skuteczne. Budowanie życiowej radości nie oznacza też unikania trudnych sytuacji i związanych z nimi przykrych emocji. Wprost przeciwnie – nie można w pełni odczuwać szczęścia, nie doświadczając uczuć przeciwnych. Należy jednak wzmacniać i pielęgnować to, co sprawia radość. Można to uczynić poprzez:
- dokonywanie życiowych wyborów zgodnych z własnymi przekonaniami i wartościami, a nie z utartymi schematami, oczekiwaniami otoczenia,
- tzw. praktykę uważności, czyli koncentrację na wydarzeniach teraźniejszych, bez nieustannego oglądania się wstecz i zamartwiania o przyszłość,
- zmianę sposobu postrzegania rzeczywistości, polegającą na docenianiu tego, co się już osiągnęło czy otrzymało od losu, a także na weryfikacji oczekiwań, np. nadmiernych ambicji,
- zarezerwowanie czasu na małe przyjemności, sprawianie sobie podarków (w tym celu najlepiej sporządzić listę rzeczy, które sprawiają radość i konsekwentnie po nie „sięgać”),
- troskę o kontakt z bliskimi, odpoczynek od pracy, aktywność fizyczną (ta ostatnia powoduje wydzielanie neuroprzekaźników związanych z pozytywnym samopoczuciem).
