Przewlekła biegunka jest objawem bardzo częstym. Definiuje się ją jako rozluźnienie konsystencji stolca trwające co najmniej 4 tygodnie. Biegunka przewlekła dzieli się na wodnistą, tłuszczową i zapalną. Tak naprawdę przyczyn przewlekłej biegunki jest niezliczenie wiele, dlatego stanowi ona ogromny problem diagnostyczny.
Przyczyny przewlekłej biegunki
Mówiąc o przyczynach przewlekłej biegunki, warto dokonać podziału na biegunkę wodnistą, tłuszczową i występującą z przyczyn zapalnych. Pozwala to sklasyfikować i pogrupować najważniejsze przyczyny tego objawu.
Podczas występowania biegunki warto przyjmować lek Enterol. Dlaczego? Odpowiedź na filmie:
Przewlekła biegunka tłuszczowa może wynikać z upośledzenia procesów trawiennych, w tym:
- choroby wątroby i dróg żółciowych;
- zaburzenia perystaltyki przewodu pokarmowego;
- zaburzenia wydzielania enzymów trawiennych m.in. przez trzustkę.
Może też być wynikiem zespołu złego wchłaniania, czyli upośledzenia zdolności wchłaniania substancji odżywczych z pożywienia. Zalicza się tu m.in.:
- nietolerancje pokarmowe, np. nietolerancję laktozy;
- celiakię (chorobę trzewną);
- niektóre leki hamujące wchłanianie tłuszczów czy węglowodanów;
- niedokrwienie jelita;
- stan po resekcji jelita i tzw. zespół krótkiego jelita;
- nadmierny wzrost nieprawidłowej flory bakteryjnej w jelitach;
- choroby pasożytnicze.
Drugim typem przewlekłej biegunki jest proces zapalny w obrębie jelit. Może być on wywołany bezpośrednio czynnikiem zapalnym, jak Clostridium difficile po antybiotykoterapii, inwazyjnym zakażeniem bakteryjnym lub wirusowym przewodu pokarmowego. Niekiedy bywa odczynem zapalnym w przebiegu:
- choroby Leśniowskiego-Crohna;
- zapalenia uchyłków jelita;
- wrzodziejącego zapalenia jelita grubego;
Zdarza się też, że do zapalenia jelita grubego dochodzi w konsekwencji napromieniowania.
Trzecim typem biegunki przewlekłej jest biegunka wodnista. Dzieli się ją na:
- sekrecyjną – najczęściej występuje w nocy, charakteryzuje się zmniejszonym wchłanianiem wody w jelitach, nie jest związana z przyjmowaniem pokarmów, ale wywołują: ją alkohol, enterotoksyny bakteryjne, leki, guzy neuroendokrynne, środki przeczyszczające, zapalenia naczyń. Bywa stanem po zabiegach operacyjnych, np. gastrektomii (usunięciu żołądka) czy cholecystektomii (usunięciu pęcherzyka żółciowego);
- osmotyczną – konsekwencja zatrzymania wody pod wpływem słabo wchłanialnych substancji, w przebiegu zespołów złego wchłaniania węglowodanów, choroby trzewnej, osmotycznie czynnych leków przeczyszczających i leków zobojętniających kwasy żołądkowe;
- czynnościową – jest ściśle związana z przyjmowaniem pokarmów. Charakteryzuje się nasiloną perystaltyką, małą objętością stolców i ustępowaniem w nocy oraz u osób będących na czczo. Najczęściej jest określana mianem zespołu jelita drażliwego.
Jak rozwija się dziecko? Sprawdź swoją wiedzę w naszym quizie!
Przewlekła biegunka w różnych grupach wiekowych
Do określenia przyczyny biegunki zazwyczaj niezbędne są wywiad lekarski i podstawowe badania. Czasami już wywiad, wiek pacjenta i dodatkowe objawy ukierunkowują na rozpoznanie.
Trudno mówić o przewlekłej biegunce u niemowlęcia. W 1. roku życia zmiany rytmu wypróżnień są normalne ze względu na kolonizowanie się przewodu pokarmowego dziecka florą fizjologiczną. Luźniejsze stolce, oddawane kilka razy dziennie (ok. 8 razy na dobę) są normą u maluszków. To, co powinno skłonić rodziców do pilnej wizyty u lekarza, to przede wszystkim pieniste stolce, jak również stolce wyglądem przypominające „galaretkę z czarnej porzeczki”. Ciężko tu jednak mówić o pojęciu biegunki przewlekłej; jest to raczej biegunka ostra, nagła.
Biegunka u dzieci również rzadko przybiera przewlekły obraz. Jeśli już występuje, to jej główną przyczyną jest choroba trzewna, czyli celiakia. Powszechna też jest biegunka towarzysząca różnym zakażeniom pasożytniczym w związku ze słabą higieną (myciem rąk) dzieci.
U osób starszych może pojawić się wodnista biegunka jako wynik mikroskopowego zapalenia jelita grubego.
Zespół jelita drażliwego jako najczęstsza przyczyna przewlekłej biegunki
Zespół jelita drażliwego jest obecnie najczęstszą przyczyną biegunki przewlekłej w krajach rozwijających się. Najczęstsze objawy to bóle brzucha o charakterze kurczowym. Choroba może przebiegać z biegunką lub zaparciami. Wodnista biegunka najczęściej pojawia się po posiłkach; większość pacjentów zauważa obecność śluzu w stolcu. Poza jedzeniem biegunkę nasila również stres.
Przewlekła biegunka a bóle brzucha
W przebiegu przewlekłej biegunki mogą pojawić się bóle brzucha o różnym charakterze i nasileniu. W przypadku zespołu jelita drażliwego ból ma charakter kurczowy. Ból często towarzyszy takim schorzeniom, jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy też wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Stany przebiegające ze wzmożoną perystaltyką jelit również mogą dawać dolegliwości bólowe.
Leczenie przewlekłej biegunki
W każdym typie biegunki najważniejsze jest odpowiednie odżywienie i nawodnienie chorego. Czasami konieczne bywa żywienie pozajelitowe. Leczenie przewlekłej biegunki zależy od jej przyczyny, dlatego podstawę stanowi odpowiednie rozpoznanie. Niektóre schorzenia wymagają zastosowania np. antybiotykoterapii lub suplementów enzymów trawiennych wspomagających proces trawienia. Niezbędnym elementem leczenia przewlekłej biegunki jest odpowiednia dieta dostosowana do podstawowej jednostki chorobowej. W przypadku np. zespołu jelita drażliwego bez stosowania odpowiedniej diety nie ma mowy o pozbyciu się objawów.
Zioła wspomagające leczenie przewlekłej biegunki
W leczeniu przewlekłej biegunki mogą sprawdzić się niektóre zioła:
- liść orzecha włoskiego;
- borówka czernica;
- babka lancetowata;
- kasztanowiec;
- kłącze pięciornika.
Niektóre warzywa i owoce odpowiednio przyrządzone również łagodzą biegunkę. Można spróbować pieczonych jabłek lub gotowanej marchewki.
Zobaczcie, jak dbać o czystość podczas gotowania, aby uniknąć groźnych bakterii, w tym Salmonelli:
