Prawoślaz lekarski posiada rozmaite zastosowanie. Używa się go jako rośliny ozdobnej oraz w kuchni, gdzie stanowi składnik słodkiej pianki marshmallow używanej do ozdabiania tortów. Przede wszystkim jednak prawoślaz lekarski wykorzystywany jest w lecznictwie. Roślina znana jest zwłaszcza z pozytywnego działania na układ oddechowy i pokarmowy.
Prawoślaz lekarski – wiadomości ogólne
Prawoślaz lekarski (z łac. Althaea officinalis L.) to gatunek rośliny zaliczany do rodzaju prawoślaz i rodziny ślazowate. Wywodzi się z terenów śródziemnomorskich. Najczęściej porasta murawy, łąki, rowy, solniska. Nie należy do rodzimej flory Polski, choć dziko rosnący można czasem spotkać na terenach nizinnych.
Prawoślaz lekarski – właściwości i zastosowanie w lecznictwie
Prawoślaz lekarski wykazuje liczne właściwości prozdrowotne. Surowiec leczniczy stanowi zarówno liść prawoślazu (z łac. Althaeae folium), jak i jego korzeń (z łac. Althaeae radix). Ten jest źródłem m.in.: śluzu, pektyn, skrobi, sacharozy, związków białkowych, betainy, asparaginy, lecytyny, składników mineralnych. Z kolei w liściu znajdują się m.in.: śluz, kwasy organiczne, olejek lotny, skopoletyna, związki flawonowe.
Prawoślaz znalazł zastosowanie zwłaszcza w łagodzeniu dolegliwości układu oddechowego i pokarmowego. Pomaga zwalczać uciążliwy, suchy kaszel oraz ostre i przewlekłe stany zapalne górnych dróg oddechowych. Prawoślaz wykazuje działanie przeciwkaszlowe, powlekające, osłaniające. Roślina polecana jest w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodach żołądka, zaparciach, nadkwaśności. Obniża poziom glukozy we krwi i reguluje wypróżnienia. Daje uczucie sytości, zmniejsza łaknienie i absorbowanie lipidów z jelit. Stąd też wskazana jest dla osób o nadmiernej masie ciała i zbyt wysokim poziomem cholesterolu i lipidów we krwi. Przygotowane z korzeni prawoślazu odwary używa się do przemywania oczu podczas zapalenia spojówek, przy ich zmęczeniu, zanieczyszczeniu czy urazie mechanicznym oraz do wykonywania lewatyw przy biegunkach, czy płukania pochwy przy stanach zapalnych.
Prawoślaz lekarski – zastosowanie w kosmetyce
Z właściwości prawoślazu korzysta się też w kosmetyce. Odwarami lub maceratami można przemywać zmienioną chorobowo skórę, ale i wzbogacić kąpiel. Roślina łagodzi objawy egzemy, oparzeń słonecznych, uczuleń oraz zmiękczą spierzchniętą skórę. W sprzedaży znajduje się ekstrakt z prawoślazu. Opakowanie 10 ml kosztuje około 5 zł. Preparat dodać można do gotowych kosmetyków lub wykorzystać jako składnik tych własnoręcznie wykonywanych. Można go używać w tonikach, serum, mleczkach, kremach, maseczkach, żelach pod prysznic, kosmetykach do włosów, płynach do higieny intymnej czy preparatach po opalaniu. Wskazany jest zwłaszcza dla posiadaczy wrażliwej, suchej i delikatnej skóry. Wykazuje działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, łagodzące, kojące i nawilżające oraz zmniejsza wydzielanie łoju. Pełni rolę inhibitora hialuronidazy, czyli enzymu niszczącego kwas hialuronowy i inne mukopolisacharydy tkanki łącznej. Zalecane dozowanie to 0,1–4%.
Dlaczego warto leczyć się ziołami? Dowiesz się tego z filmu:
Ile kosztuje i gdzie można kupić prawoślaz lekarski?
Prawoślaz lekarski z powodzeniem można kupić w sklepach zielarskich i w większości aptek. Dostępny jest też w sprzedaży internetowej. Za opakowanie 50 g korzenia lub liści prawoślazu zapłaci się około 3 zł. Surowce lecznicze można też opracować samodzielnie. W tym celu należy wykopać na jesień korzeń z dwuletniej rośliny, który suszy się w temperaturze 40°C. W przypadku liści zbiór odbywa się przed kwitnieniem, a proces suszenia w zacienionym miejscu na powietrzu.
Na rynku farmaceutycznym pojawiły się gotowe do użycia preparaty z prawoślazem. Do nabycia są kapsułki i syrop. Opakowanie 90 kapsułek o zawartości 500 mg prawoślazu lekarskiego każda kosztuje około 28 zł. Ich działanie polega na osłanianiu błony śluzowej górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego. Zalecane dzienne spożycie to 1 kapsułka. Z kolei syrop prawoślazowy poleca się w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych i na suchy kaszel. Za opakowanie 125 g zapłaci się około 6 zł. Zalecane dzienne spożycie to 3 razy po 1 łyżce stołowej.
Prawoślaz – herbata, odwar i macerat
Macerat prawoślazowy uzyskuje się przez moczenie 1 łyżki rozdrobnionego korzenia w 1 szklance letniej wody, po czym miksturę odstawia się na 30 minut do zaparzenia i przecedza. Odwar przygotowuje się, zalewając szklanką wody 1 łyżkę rozdrobnionego korzenia, po czym podgrzewa się, aż do wrzenia i gotuje jeszcze przez 3–5 minut. Następnie odstawia na 10 minut i przecedza. Z kolei herbata z prawoślazu lekarskiego powstaje przez zalanie 1 łyżeczki liści szklanką wrzącej wody. Miksturę zaparza się pod przykryciem przez kwadrans i przecedza.
