Pompy insulinowe dzieli się zazwyczaj na dwie kategorie: osobistą pompę insulinową oraz wszczepialną pompę insulinową. Oba rodzaje aparatów ułatwiają codzienne życie chorym na cukrzycę. Szacuję się, że z pomp insulinowych korzysta ponad 250 tys. ludzi na całym świecie.
Pompa insulinowa – czym jest i z czego się składa?
Pompa insulinowa jest urządzeniem przeznaczonym do ciągłego podawania insuliny do tkanki podskórnej osoby chorej na cukrzycę. Z tkanki podskórnej, podobnie jak w przypadku wstrzyknięć penem, insulina wchłaniania jest do krwiobiegu. Pompy insulinowe są stale noszone przez pacjentów. Mechanizm przypomina czynność zdrowej trzustki. Narząd ten w normalnych warunkach wydziela insulinę w rytmie pulsacyjnym, przez co do krwioobiegu przedostają się niewielkie ilości tej substancji.
Jeden z rodzajów pomp insulinowych – pompa insulinowa osobista – jest niewielkim urządzeniem o wielkości zbliżonej do rozmiarów dwóch pudełek zapałek i wadze ok. 100 g. Wyposażona jest w zbiornik na insulinę, najczęściej o pojemności 3 ml. Zapewnia ciągłe podskórne podawanie insuliny. Może być stosowana u każdej osoby wymagającej tego rodzaju leczenia.
Kolejny typ pompy insulinowej to pompa wszczepialna bezpośrednio pod skórę nad mięśniami prostymi brzucha. Służy do podawania insuliny do jamy otrzewnowej. W odróżnieniu od osobistej pompy insulinowej ten rodzaj aparatu do podawania insuliny wyposażony jest w większe zbiorniki (ok. 15 ml). Stosowana w nich insulina ma wyższe stężenie, dzięki czemu zapas insuliny wystarcza na dłużej. Po opróżnieniu zawartości insulina musi zostać uzupełniona, a sama pompa insulinowa ponownie wszczepiona.
Pompa insulinowa a trzustka
Insulina jest również niezbędnym hormonem do utrzymania procesów życiowych. Po spożyciu posiłku (głównie węglowodanowego) następuje wzrost stężenia glukozy we krwi. W celu zrównoważenia wzrostu glikemii w organizmie następuje wyrzut insuliny z trzustki, dzięki czemu zachowana jest normoglikemia (cukier w normie). U osób chorych na cukrzycę wydzielanie insuliny jest nieprawidłowe, stąd zachodzi konieczność dostarczania insuliny. Jedną z metod jest stosowanie pompy insulinowej. Przed rozpoczęciem leczenia z wykorzystaniem pompy insulinowej ustala się tzw. bazę, czyli dawkę insuliny niezbędną dla danego diabetyka.
Dzięki dobrze dobranej bazie wchłaniana insulina zapewnia stabilną glikemię bez względu na spożywane posiłki. Bazę insulinową ustala się w perspektywie godzinowej, czyli stopniuje się ilość uwalnianej insuliny co 60 minut. W dalszej kolejności dawka godzinowa dzielona jest na 20 części, co umożliwia podawanie insuliny co mniej więcej 3 minuty w mikrodawkach. Dzięki temu zapewnia stałe zapotrzebowanie (podstawowe) na insulinę, a pompa insulinowa możliwie jak najdokładniej odwzorowuje pracę zdrowej trzustki.
Wskazania i przeciwwskazania do stosowania pompy insulinowej
Jak informują lekarze, szczególnym wskazaniem do stosowania osobistej pompy insulinowej jest chwiejny przebieg cukrzycy (typu I), bardzo wysokie glikemie poranne (tzw. efekt brzasku), prowadzenie aktywnego trybu życia (osobiste pompy insulinowe są również przeznaczone dla osób uprawiających sport), nienormowany czas pracy u osób chorych na cukrzycę, brak regularnego spożywania posiłków. Osobiste pompy insulinowe są również zalecane kobietom w ciąży chorym na cukrzycę i przygotowującym się do poczęcia dziecka. Stosowanie tego aparatu jest wskazane w sytuacji wystąpienia powikłań cukrzycowych, szczególnie neuropatii autonomicznej, a także u osób bojących się wielokrotnych wstrzyknięć insuliny w ciągu doby (co ma miejsce w przypadku korzystania z pena insulinowego). Pompy insulinowe mogą być z powodzeniem stosowane u osób obawiających się stanów hipoglikemii, zwłaszcza w nocy.
Korzystanie z pompy insulinowej nie jest możliwe w przypadku chorych psychicznie (ze względu na możliwość uszkodzenia aparatu oraz ciała), osób cierpiących na zaburzenia pamięci, niesprawnych manualnie, z zaburzeniami widzenia, a także chorych na cukrzycę, którzy są niechętnie nastawieni do regularnej i stosunkowo częstej samokontroli, co jest wymagane przypadku stosowania pomp insulinowych. Należy pamiętać, że pomimo stosunkowo wiernego odwzorowania pracy trzustki, w trakcie leczenia pompą insulinową czasami zachodzi konieczność stosowania bolusów, czyli dodatkowych dawek insuliny. Są one podawane w zależności od ilości spożytego jedzenia, a także w celu obniżenia zbyt dużego stężenia cukru we krwi. Z tego względu nie zaleca się stosowania pomp insulinowych u osób mogących nieświadomie wyrządzić sobie krzywdę.
