Płat skroniowy jest ważnym elementem kresomózgowia. Obejmuje ono obie półkule mózgowe, ich spoidła oraz inne części mózgu, takie jak jądra podstawne, blaszkę krańcową, hipokamp i komory boczne. Płat skroniowy jest oddzielony od płata czołowego za pomocą głębokiej bruzdy bocznej. Gdyby spojrzeć na głowę człowieka z boku, płat skroniowy będzie znajdował się powyżej ucha. Jego przednia część znajduje się właśnie w skroniach.
Za co odpowiada płat skroniowy?
Płat skroniowy jest miejscem odpowiedzialnym za słuch. Dzięki niemu człowiek jest zdolny zapamiętywać informacje, które czerpie z nowych doświadczeń. Według badań wszystkie osoby praworęczne i 80% leworęcznych korzystają z lewego płata skroniowego w posługiwaniu się językiem. Lewy płat skroniowy jest wyposażony w ośrodek Wernickiego. Ten obszar mózgu pozwala rozumieć słyszane i czytane słowa. Ośrodek Wernickiego odpowiada także za przyswajanie zasad gramatycznych.
Zobaczcie, jak można poprawić pracę mózgu:
Słyszenie – dzięki impulsom płynącym z płata skroniowego człowiek jest w stanie rozróżniać poszczególne utwory muzyczne i proste dźwięki muzyczne. Impulsy te odpowiadają także za rozróżnianie głosów ludzkich i zwierzęcych. Umożliwiają właściwy odbiór modulacji głosu. Dzięki niemu można poznać, że ktoś mówi szybko i głośno lub cicho i wolno.
Mowa – płat skroniowy odpowiada za mowę. Dzięki niemu istnieje możliwość modulowania głosu, zmieniania tempa wypowiadanych słów i nadawania im rytmu. Umożliwia akcentowanie.
Pamięć werbalna – z płata skroniowego wysyłane są impulsy, które pozwalają na zapamiętanie dźwięków, głosów, utworów muzycznych. Pamięć werbalna jest właściwa jedynie człowiekowi - to inaczej słowny zapis treści myśli, dotyczy jedynie tych kwestii, które niosą za sobą sens.
Rozpoznawanie – można powiedzieć, że płat skroniowy to swoisty „detektor”. Dzięki niemu rozpoznaje się twarze znanych osób i obiektów. To dzięki płatowi skroniowemu człowiek jest w stanie odróżnić swojego psa od psa sąsiada.
Zapachy – płat skroniowy umożliwia rozpoznawanie i rozróżnianie zapachów, a także przypisywanie ich konkretnym obiektom. Grupuje je na przyjemne i nieprzyjemne, świeże i ciężkie, słodkie i kwaśne.
Przedmioty i obiekty – mózg dzięki płatowi skroniowemu jest w stanie grupować przedmioty i nadawać im konkretne kategorie, np. zwierzęta, śmieci, plastiki, gazety, drzewa itp.
Uszkodzenia płata skroniowego – skutki
Uszkodzenia płatów skroniowych mogą powstawać na skutek różnego rodzaju wypadków, np. komunikacyjnych, upadków z dużych wysokości itp. Dochodzi do mechanicznego zniszczenia poszczególnych części płata skroniowego po lewej, prawej lub obu stronach. Za uszkodzenia tej części mózgu mogą odpowiadać także guzy w postaci różnych nowotworów, tętniaków czy torbieli. Powodują je również choroby niszczące komórki mózgowe, czyli alzheimer, pląsawica Huntingtona, stwardnienie rozsiane czy choroba Alexandra.
Uszkodzony płat skroniowy może dawać różnorodne objawy w postaci zaburzeń słuchu i mowy oraz rozpoznawania dźwięków. Charakterystycznym zaburzeniem mowy przy uszkodzeniu prawego płata jest afazja Wernickego. Ta postać afazji charakteryzuje się problemami z nazwaniem obiektów. Chory jest w stanie opisać, do czego służy przedmiot, ale nie umie przypomnieć sobie jego właściwej nazwy. Wybiórczo może być utrudniony odbiór niektórych bodźców słuchowych i wzrokowych. Pojawiają się problemy z rozpoznawaniem znajomych twarzy i przypisywaniu cech obiektom.
Warto wiedzieć: Dyzartria - niewyraźna mowa. Jakie ćwiczenia stosować?
W uszkodzeniach płata skroniowego mogą pojawić się problemy z grupowaniem, porządkowaniem informacji werbalnych i przypisywaniem im kategorii. Pojawiają się więc trudności z rozpoznawanie głosów i dźwięków. Przykładowo głos dobrze znanego przyjaciela może wydawać się zupełnie nieznany i obcy.
Kiedy uszkodzony jest prawy płat skroniowy, osoba chora może mieć problemy ze słowotokiem, czyli szybką i nieuporządkowaną mową, często nieadekwatną do sytuacji i niespójną, przez co mogą występować podejrzenia choroby psychicznej. Przy uszkodzeniu lewego płata skroniowego pojawiają się problemy z rozumieniem mowy.
Ponadto przy uszkodzeniach prawego płata skroniowego występować mogą zaburzenia zachowań seksualnych oraz kontrolowania agresji. Często obserwuje się zaburzenia pamięci długotrwałej i krótkotrwałej.
