Plamy wątrobowe, zwane też soczewicowatymi lub starczymi, są zwykle konsekwencją nadmiaru melaniny, czyli pigmentu nadającego kolor skórze i włosom, ale również chroniącego przed promieniowaniem ultrafioletowym. Powstają w miejscach, gdzie tego barwnika gromadzi się za dużo.
Plamy wątrobowe mogą mieć charakter wrodzony lub nabyty, w wyniku nadmiernej ekspozycji ciała na promieniowanie słoneczne i niestosowania kosmetyków z odpowiednim filtrem, zażywania niektórych leków (zwłaszcza środków na cukrzycę i nadciśnienie, a także preparatów moczopędnych) czy zaburzeń hormonalnych, na przykład podczas menopauzy – dlatego u kobiet po 50. roku życia często pojawiają się plamy wątrobowe na twarzy, nogach czy dłoniach. Przebarwienia bywają też efektem niedoczynności nadnerczy czy tarczycy, często pojawiają się w okresie ciąży.
Plamy wątrobowe na twarzy
Plamy wątrobowe to zazwyczaj drobne plamki wielkości ziaren soczewicy, w różnych odcieniach koloru brązowego, cechujące się nieregularnymi granicami i zlewaniem się z otaczającą skórą, występujące (pojedynczo lub w większych skupiskach) przede wszystkim na odsłoniętych częściach ciała, narażonych na przewlekłe działanie promieni słonecznych:
- twarzy,
- grzbietach dłoni,
- rękach,
- plecach,
- przedramionach,
- nogach.
Zobacz także: Co oznaczają plamy na ciele w kolorze białym, czerwonym, brązowym lub żółtym?
Plamy wątrobowe mają zwykle charakter niezłośliwy, choć niekiedy rozpoznaje się również zmiany skórne będące przyczyną czerniaka, charakteryzujące się wypukłą budową i ciemnym, czasem nieregularnym zabarwieniem. Najczęściej spotyka się je na twarzy kobiet w starszym wieku. Takie plamy cechują się wolnym rozwojem oraz tym, iż wywodzący się z nich czerniak ma charakter łagodniejszy niż większość tego typu nowotworów skóry.
Plamy wątrobowe po alkoholu
Plamy wątrobowe lub przypominające tego typu zmiany skórne często pojawiają się po spożyciu alkoholu. Przyczyny takich dolegliwości mogą być różne, na przykład u wielu osób nadużywanie wysokoprocentowych napojów powoduje znaczne rozszerzenie naczyń krwionośnych na skórze, co skutkuje później barwnymi, zwykle czerwonymi, wykwitami na twarzy.
Tego typu zmiany skórne mogą być jednak również symptomem schorzeń wątroby, szczególnie marskości, czyli postępującego procesu zwłóknienia tego organu. Początkowo choroba nie daje poważnych objawów, a towarzyszące jej dolegliwości – uczucie osłabienia, sporadyczne swędzenie ciała czy bóle brzucha często nie są kojarzone z wątrobą. Dopiero w zaawansowanej fazie rozwoju marskości pojawiają się poważniejsze objawy, np. znaczny spadek masy ciała, krwawienia z przewodu pokarmowego, ciemny kolor moczu oraz żółknięcie skóry i oczu.
Plamy wątrobowe – jak je rozjaśnić
Plamy wątrobowe na twarzy, dłoniach czy nogach nie wymagają zwykle leczenia, jednak są traktowane jako defekt estetyczny. Istnieje sporo sposobów na ich usunięcie lub rozjaśnienie. Pozytywne efekty przynoszą m.in. zabiegi dermabrazji (polegające na mechanicznym ścieraniu naskórka i górnych warstw skóry właściwej), krioterapii (ochładzanie wybranych fragmentów skóry gazem o temperaturze -150°C) czy laseroterapii (leczenie światłem o konkretnej długości fali).
Plamy wątrobowe na ciele można też rozjaśnić naturalnymi środkami pielęgnacyjnymi. Tego typu metody zaleca się jednak wcześniej wypróbować na mało widocznym miejscu, a dopiero później wykorzystywać np. na twarzy.
Do rozjaśnienia plam wątrobowych można wykorzystać sok z cytryny lub maślankę – wystarczy 2 razu dziennie posmarować nimi zmiany skórne. Warto też przygotować pastę z 10 g sproszkowanego imbiru i płatków róży zmieszanych z 80 g sproszkowanej przytulii, a następnie rozprowadzonych w letniej wodzie. Nakłada się ją na plamy, przykrywa ręcznikiem i zostawia na 30 min. Równie skuteczny specyfik można uzyskać, mieszając łyżeczkę miodu z łyżeczką jogurtu naturalnego.
W drogeriach i aptekach dostępne są również kosmetyki wybielające przebarwienia, w tym plamy wątrobowe. W składzie tego typu preparatów znajdują się rozmaite substancje, także pochodzenia roślinnego, które m.in. hamują proces melanogenezy poprzez znaczące zmniejszenie aktywności enzymu tyrozynazy, niwelując tym samym intensywność plam i zmian barwnikowych skóry.
Plamom wątrobowym można zapobiec, a przynajmniej powstrzymać rozwój przebarwień skórnych, stosując pełnowartościową dietę dostarczającą organizmowi substancje, które m.in. wiążą szkodliwe dla skóry wolne rodniki: witaminy C i prowitaminy A (owoce i warzywa), witaminy E (oleje roślinne i zboża) czy selenu (orzechy, rośliny strączkowe i zboża).
