Okres ciąży szacuje się średnio na 40 tygodni. Czas ten dzieli się na trzy następujące po sobie części nazywane trymestrami. Każdy trymestr trwa 3 miesiące, w czasie których dochodzi do rewolucyjnych zmian w organizmie matki.
Pierwszy trymestr ciąży
Pierwszy trymestr ciąży trwa od pierwszego dnia ostatniej miesiączki do końca 12 tygodnia ciąży. Jest to czas tzw. wczesnej ciąży, podczas której przyszłej mamie doskwierają liczne objawy. Ciężarne skarżą się mdłości, wymioty, które tylko z nazwy są dolegliwościami porannymi. Zauważyć można powiększenie piersi, które stają się tkliwe i napięte. Kobieta odczuwa osłabienie, szybciej ulega zmęczeniu, jest senna. Częściej oddaje mocz. Mogą pojawić się zawroty głowy, uczucie duszności, problemy z cerą, wypadanie włosów, łamliwość paznokci. Niektóre ciężarne doświadczają tzw. zachcianek na nietypowe produkty spożywcze. Pojawić się może huśtawka nastrojów.
Lista koniecznych do przeprowadzenia w 1 trymestrze ciąży badań jest długa. Ciężarna powinna określić grupę krwi i czynnik Rh, przeciwciała odpornościowe, przeciwciała anty-TPO, HCV, WR, HIV, przeciwciała w kierunku cytomegalii, toksoplazmozy, różyczki. Poddać się badaniu glukozy na czczo, moczu, morfologii krwi, USG, TSH oraz cytologii a także stosować suplementację kwasem foliowym i DHA, jodem i witaminą B6.
Zobacz także: Normy oraz skutki wysokiego i niskiego poziomu TSH w ciąży
Przyszła mama powinna przeanalizować dotychczasowy sposób odżywiania i styl życia i w razie potrzeby dokonać odpowiednich zmian w codziennej diecie:
- posiłki spożywać regularnie, w spokojnej atmosferze,
- nawadniać organizm - ilość płynów nie powinna być mniejsza niż 2 l na dobę,
- nie pić alkoholu,
- nie przyjmować leków bez konsultacji z lekarzem,
- nie rezygnować z aktywności fizycznej, ale podejmować formy ruchu, które będą bezpieczne dla dziecka,
- unikać gorących kąpieli i sauny,
- nosić luźne, przewiewne ubrania z naturalnych materiałów,
- zrezygnować z czynnego palenia tytoniu i wystrzegać się sytuacji, w których może być narażona na bierne palenie.
Drugi trymestr ciąży
Drugi trymestr ciąży trwa od 13 do końca 26 tygodnia ciąży. To etap spokojniejszy w porównaniu z 1 trymestrem - nazywany miesiącem miodowym ciąży. Większość uciążliwych objawów ustaje, a ciężarna ma wzmożoną energię do działania. Odczuwa powoli komfort psychiczny, zaczyna przyzwyczajać się do panującej sytuacji. Niektóre kobiety skarżą się na roztargnienie, trudności ze skupieniem uwagi. Przyszła matka zaczyna czuć pierwsze ruchy dziecka pod koniec 4 miesiąca. Zmienia się położenie środka ciężkości - ciężarna chodzi odchylona do tyłu, starając się w ten sposób utrzymać stabilność sylwetki. Rośnie obciążenie dla więzadeł kręgosłupa i mięśni. Wzmożone stężenie progesteronu, który ma działanie rozluźniające i rozszerza drogi moczowe. Rosnąca macica zaczyna uciskać na moczowody, pęcherz moczowy, żołądek i jelita. Rozwija się zgaga. Część ciężarnych narzeka na spowolnienie pracy jelit i zaparcia. Serce przepompowuje coraz więcej krwi (zamiast 4,5-6 l na minutę). Może dojść do fizjologicznej niedokrwistości (objętość osocza rośnie szybciej niż liczba zawartych w nim erytrocytów). Pojawić się mogą żylaki, przebarwienia skórne, rozstępy na brzuchu, pośladkach, udach. Ciemniejsze stają się znamiona i brodawki sutkowe. Uwidacznia się tzw. kresa czarna, czyli linia pośrodku brzucha. Ciężarna zmaga się z obrzękiem kończyn. Około 23 tygodnia odczuwać może twardnienie brzucha, spowodowane przez skurcze macicy tzw. przepowiadające.
Zobacz także: Rozstępy w ciąży – jak ich uniknąć? Co stosować, by im zapobiec?
W 2 trymestrze ciąży należy systematycznie, co miesiąc przeprowadzać badanie moczu, aby szybko wykryć możliwą infekcję dróg moczowych, a także zgłosić się na morfologię krwi. W przypadku ciężarnych o ujemnym czynniku Rh niezbędne jest powtórzenie badania przeciwciał anty Rh. Powinny zostać powtórzone także: badanie glukozy na czczo, krzywa cukrowa, badania USG (minimum trzykrotnie). Należy kontynuować suplementację kwasem foliowym i DHA, jodem, witaminą D3 i żelazem.
Przyszła mama nie powinna dźwigać ciężkich rzeczy, wystrzegać się nadmiernej pracy i zrezygnować z obuwia na wysokim obcasie.
Trzeci trymestr ciąży
Trzeci trymestr trwa od początku 27 tygodnia do momentu rozwiązania. Normą jest poród w 38-42 tygodniu ciąży. Ciężarna powinna przykładać szczególną uwagę do diety - jeść często, ale małe porcje. Macica powiększa się, uciskając coraz mocniej na jamę brzuszną, wzmagając niestrawność i zaparcia. Pojawić się mogą skurcze kończyn i wzmożone obrzęki. Piersi ulegają powiększeniu. Na brodawkach widoczne są krople mleka, dlatego warto kupić wkładki laktacyjne. W 37 tygodniu ciąży obniża się dno macicy, co ułatwia ciężarnej oddychanie, ale jednocześnie powoduje silne parcie na pęcherz moczowy, ból pachwin i nóg.
Należy kontynuować suplementację wapniem, potasem, magnezem, jodem, witaminą B6 i D3, kwasem DHA. Przyszła mama powinna coraz więcej odpoczywać i spędzać czas w pozycji półleżącej z uniesionymi nogami, a także obserwować obrzęki i kontrolować ciśnienie tętnicze, aby szybko uchwycić objawy ewentualnego zatrucia ciążowego. Konieczne jest wykonanie badań: badanie ogólne moczu, morfologia krwi, WR i HBs, posiew z dróg rodnych i USG.
