Orzech kokosowy pozyskiwany jest z owocu palmy kokosowej – ważącego nawet 2,5 kg, jednonasiennego pestkowca. Wewnętrzną ścianę zdrewniałej skorupy dużej pestki wyścieła gruba warstwa stałej frakcji bielma. To właśnie z niej powstają wiórki kokosowe. Pozyskuje się z niej także olej kokosowy i mleko kokosowe, często mylone z płynną częścią bielma, która wypełnia wnętrze pestki. Ta przezroczysta ciecz to woda kokosowa.
Wartości odżywcze orzecha kokosowego
Ponad połowę suchej masy miąższu orzecha kokosowego stanowią tłuszcze, a konkretnie – nasycone kwasy tłuszczowe. Nie są to jednak trójglicerydy długołańcuchowe (LCT), które występują w produktach pochodzenia zwierzęcego, lecz w większości trójglicerydy średniołańcuchowe (MCT).
Poza tym bielmo kokosa zawiera nieco białka (3,3 g/100 g) i węglowodanów (w tym około 6,2 g/100 g cukrów prostych i dużą ilość błonnika – 9 g/100 g). Znajdują się w nim także liczne witaminy (głównie E, C, B1, B3, B6 i kwas foliowy) i minerały (przede wszystkim potas, żelazo i fosfor, ale też magnez, miedź, mangan, selen, sód).
Na uwagę zasługuje woda kokosowa, zasobna w te same mikroelementy, co stała część bielma. W krajach tropikalnych popularne jest picie jej jako napoju chłodzącego. Ze względu na izotoniczne właściwości nie tylko doskonale gasi pragnienie, ale i dostarcza wszystkich najpotrzebniejszych organizmowi minerałów (jej skład porównywany jest ze składem płynów fizjologicznych). Dlatego zaleca się spożywanie wody kokosowej po wysiłku fizycznym czy przy dolegliwościach trawiennych powodujących biegunki lub wymioty celem uzupełnienia utraconych elektrolitów.
Olej kokosowy świetnie sprawdzi się jako naturalny kosmetyk. Zobaczcie, jakie ma zastosowanie:
Właściwości orzecha kokosowego
Większość orzechów to doskonałe źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), których dostarczanie w diecie jest bardzo istotne, ponieważ uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych, a ludzki organizm nie jest w stanie ich samodzielnie syntetyzować. Orzech kokosowy zawiera nieznaczne ilości NNKT, za to obfituje w nasycone kwasy tłuszczowe. Ostatnimi laty dietetycy apelują, by ograniczać ich spożycie, ponieważ nadpodaż tych związków uznawana jest za jedną z głównych przyczyn chorób sercowo-naczyniowych (powodują wzrostu poziomu „złego cholesterolu” we krwi, co prowadzi do miażdżycy i jej powikłań). Zastrzeżenie to dotyczy jednak kwasów długołańcuchowych, w które zasobne są tłuszcze zwierzęce. Orzech kokosowy ma w składzie przede wszystkim kwasy średniołańcuchowe – głównie laurynowy – których nadmiar nie jest odkładany w organizmie w postaci tkanki tłuszczowej, ponieważ ich metabolizm (ze względu na mniejszy rozmiar cząsteczek) jest zdecydowanie szybszy. Zostają one przekształcane w wątrobie w ciała ketonowe, które stanowią łatwo dostępne źródło energii.
Orzech kokosowy mimo wysokiej zawartości tłuszczu i powiązanej z tym znacznej wartości kalorycznej (około 350 kcal w 100 g świeżego miąższu, a 660 kcal w suchej masie) nie jest produktem niewskazanym w diecie odchudzającej. Przeciwnie – jest wartościowym źródłem energii, a w dodatku dostarcza bardzo dużo błonnika, który stymuluje trawienie i zapewnia na długo uczucie sytości. Nie jest to jednak najważniejsza zaleta spożywania zasobnego w MCT orzecha kokosowego. Średniołańcuchowe nasycone kwasy tłuszczowe wykazują bowiem silne właściwości antyseptyczne i przeciwzapalne, które – w połączeniu z antyoksydacyjnym działaniem witamin obecnych w kokosie – mają bardzo korzystny wpływ na organizm.
Badania nad wpływem substancji, w które zasobny jest orzech kokosowy, wciąż trwają, a ich optymistyczne założenia nie zostały potwierdzone. Jednak według wielu doniesień z różnych źródeł związki te:
- mają właściwości antybiotyczne,
- zapobiegają rozwojowi próchnicy,
- przyczyniają się do wzrostu poziomu „dobrego” cholesterolu we krwi,
- są przydatne w profilaktyce nowotworów,
- wspomagają pracę mózgu, ograniczając ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera czy Parkinsona.
Najlepiej przebadany został wpływ orzecha kokosowego (a konkretnie – pozyskiwanego z niego oleju) na skórę, włosy i paznokcie. Wzmacnia on ich naturalną barierę hydrolipidową, przyspiesza regenerację, a także spowalnia procesy starzenia się, hamując szkodliwą aktywność wolnych rodników.
Polecamy: Woda kokosowa – jakie posiada właściwości zdrowotne? Ile ma kalorii?
Jak jeść orzech kokosowy?
Orzechy kokosowe warto włączać do diety i zdecydowanie lepiej jest sięgać po świeże okazy niż po przetworzone produkty. Miąższ kokosa można dodawać do musli, wykorzystać do produkcji deserów, a także łączyć z wytrawnymi daniami.
Wiele osób, które chętnie sięgają po np. wiórki kokosowe, nie wie, jak otworzyć orzech kokosowy. Wbrew pozorom rozłupanie twardej skorupy nie jest trudne. Spośród trzech znajdujących się w niej wgłębień jedno można bez trudu nakłuć. Należy usnąć przez nie wodę kokosową (jak najbardziej nadającą się do spożycia), a następnie uderzyć w orzech tępą stroną ostrza ciężkiego noża (lub innym narzędziem, np. młotkiem). Skorupa pęknie i łatwo da się otworzyć palcami.
