Opryszczka na języku nie należy do rzadkości, a raz nabyty wirus pozostaje w organizmie do końca życia. Wywołane przez niego objawy mogą nawrócić podczas obniżenia poziomu odporności organizmu. Szczepionka wciąż jest na etapie badań. Opryszczka językowa dość często rozwija się u małych dzieci, które wkładają do buzi przedmioty poślinione przez nosiciela wirusa. W większości przypadków choroba rozpoczyna się objawami grypopodobnymi, takimi jak bóle głowy i mięśni, złe samopoczucie i gorączka.
Opryszczka na języku – przyczyny
Opryszczka na języku wywołana jest przez wirus HSV-1 (z ang. herpes simplex virus), czyli wirusa opryszczki pospolitej typu 1 pochodzącego z rodziny Herpesviridae, których duża łatwość przenoszenia i zarażania skutkuje sporym odsetkiem zachorowań. Wirus charakteryzuje się zdolnością do pozostania w komórkach gospodarza w formie utajonej, co w określonych sytuacjach może wywoływać nawrót zakażenia.
Wirus opryszczki na języku przenoszony jest przez ślinę zakażonych osób. Najczęściej do zakażenia pierwotnego dochodzi przez pocałunek i wkładanie do ust przedmiotów poślinionych przez nosiciela wirusa (osoba chora lub bezobjawowy nosiciel). Zakażeniu sprzyja nieprzestrzeganie zasad higieny i korzystanie z tych samych naczyń, sztućców czy ręcznika. Bardzo często opryszczka na języku rozwija się już u dzieci w wieku 1–3 lat.
Objawy opryszczki na języku
Opryszczka języka przybiera postać zbliżoną do opryszczki wargowej. Manifestuje się pojawieniem drobnych pęcherzyków, które pokrywają język. Mogą one skupiać się w małe grupy, które dość łatwo pękają, tworząc powierzchowne owrzodzenia. Powstałe na języku zmiany mogą utrudniać posilanie się i mówienie. U chorych pojawia się nadmierne ślinienie i nieprzyjemny zapach z ust (określany jako gnilny). Czasami opryszczka na języku objawia się występowaniem szarego nalotu. Chorzy skarżą się także na pogorszenie samopoczucia, ból głowy i bóle mięśniowe. Dość często stwierdza się wzrost temperatury ciała, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych i obrzmienie błony śluzowej jamy ustnej. Dodatkowo u małych dzieci, które ssą palce, może dojść do przeniesienia wirusa opryszczki wraz ze śliną w okolice oka.
Okres wylęgania choroby, czyli czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów, wynosi średnio 2–7 dni. W zakażeniu pierwotnym objawy utrzymują się przeważnie przez 14–21 dni. W przypadku zakażenia nawrotnego dolegliwości trwają 7–10 dni.
Skąd się bierze opryszczka wargowa i jak skutecznie się jej pozbyć? Zobaczcie na filmie:
Opryszczka na języku – jak leczyć?
Leczenie opryszczki na języku powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. Jak dotąd nie wynaleziono terapii pozwalającej na całkowite usunięcie wirusa z organizmu. Choremu podawane są leki przeciwwirusowe, których celem jest złagodzenie objawów i skrócenie trwania choroby. Lek przeciwwirusowy hamuje namnażanie wirusa. Podstawowym środkiem stosowanym w terapii opryszczki jest acyklowir, który zażywa się doustnie w formie tabletek, syropów lub zawiesin. Działa on najlepiej, jeśli zacznie być przyjmowany na początkowym, objawowym etapie choroby. Ostatnimi czasy wprowadzono też kilka równie skutecznych pochodnych acyklowiru, takich jak pencyklowir, walacyklowir i famcyklowir. Poza tym wskazana jest suplementacja witamin z grupy B, zwłaszcza B1 i B2. Lekarz może zalecić też przyjmowanie leków przeciwbólowych w celu zniwelowania dyskomfortu i środków miejscowo znieczulających, takich jak lidokaina.
Domowe sposoby na opryszczkę językową
Pomocniczą rolę wobec leczenia specjalistycznego pełnią domowe rozwiązania. Korzystne działanie przynosi płukanie jamy ustnej naparem z melisy. W sprzedaży znajdują się gotowe do zaparzenia torebki z tym ziołem. Opakowanie zawierające 30 sztuk kosztuje około 5 zł. Torebkę zalewa się szklanką wrzątku i odstawia pod przykryciem do zaparzenia na 15 minut. Melisa wykazuje działanie przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Zawarte w niej taniny i kwasy fenolowe zwalczają wirusa opryszczki pospolitej. Pozytywne efekty przynosi też płukanie jamy ustnej naparem rumiankowym lub wywarem z liści aloesu. Ból może złagodzić ssanie kostek lodu. Zalecane jest ograniczenie palenia papierosów na czas choroby.
Do płukania jamy ustnej stosować można roztwór wody i sody oczyszczonej, który łagodzi objawy, a zwłaszcza neutralizuje nieprzyjemny zapach z ust. W szklance letniej wody należy rozpuścić 1 łyżeczkę sody oczyszczonej. Podobne działanie ma mikstura powstała z połączenia 2 łyżek octu jabłkowego i szklanki letniej wody.
Odżywianie podczas opryszczki językowej
Spadek apetytu oraz utrudnione i bolesne przyjmowanie pokarmu przy opryszczce językowej może skutkować odwodnieniem organizmu. Dlatego też chorzy powinni dbać o odpowiednie nawodnienie. Niewskazane jest picie gazowanych i gorących napoi. Zaleca się wprowadzenie na czas choroby półpłynnej, lekkostrawnej diety, co umożliwi swobodne przełykanie. Spożywane pokarmy nie powinny być gorące, kwaśne, słone lub pikantne, ponieważ zaostrzają objawy chorobowe.
Profilaktyka opryszczki na języku
Ogromne znaczenie w zapobieganiu rozwojowi i leczeniu opryszczki na języku odgrywa higiena osobista. Należy korzystać z osobistego ręcznika i nie jeść z tych samych naczyń. Nie powinno się pożyczać szminek i butelek z napojami. Trwają badania nad wynalezieniem szczepionkami przeciwko wirusowi opryszczki pospolitej. Należy unikać kontaktu z osobami, u których widoczne są objawy choroby. Z kolei w zapobieganiu reaktywacji zakażenia latentnego wskazane jest ograniczenie stresu, zdrowa dieta oraz dbanie o dobrą ogólną kondycję organizmu i odporność.
Bibliografia:
1. Zdrojewicz Z., Majewski J., Pająk J., Sycz R., Język prawdę ci powie, czyli język jako narzędzie diagnostyczne wielu chorób, „Medycyna Rodzinna”, 2017, 20(3), s. 226-232.
2. Figlerowicz M. Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń wywołanych przez wirusy z rodziny Herpesviridae, „Przewodnik Lekarski”, 2006, 8, s. 61-67.
