Macierz paznokcia stanowi jego żywą część, ukrytą pod wałem paznokciowym. Jej zakończeniem jest obrąbek naskórkowy. Aby doszło do uszkodzenia macierzy paznokcia lub jego łożyska, musi dojść do silnego urazu, któremu towarzyszy krwiak pod płytką. W ten sposób zdeformowany paznokieć nierzadko wymaga leczenia operacyjnego.
Budowa paznokcia
Za tak zwany korzeń, czyli najważniejszy element budujący paznokieć, uznaje się jego macierz. W tym miejscu powstają bezbarwne komórki, które łączą się silnie ze sobą, tworząc płytkę paznokcia. Płytkę buduje głównie keratyna i jest ona jej największym elementem. Ze względu na to, iż stanowi barierę ochronną dla macierzy, należy na nią szczególnie uważać. Zbudowana jest z trzech warstw:
- grzbietowej, którą tworzą zrogowaciałe komórki;
- pośredniej – komórki są mniej zbite, tworzą luźną warstwę;
- wewnętrznej – zbudowanej z cienkiego nabłonka.
Pod płytką zlokalizowana jest bardzo cienka sieć naczyń krwionośnych, która przylega do części naskórkowej, tworząc łożysko paznokcia. Zapewnia tym samym kontakt płytki ze skórą. Łożysko również zaopatruje paznokieć w składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju. Niekiedy na płytce można zaobserwować w górnej części białe odbarwienie, które powstaje w wyniku niedokładnego przylegania płytki do macierzy. W terminologii medycznej odbarwienie to nosi nazwę „obłączek”.
Uszkodzenie macierzy paznokcia – objawy
W wyniku urazów mechanicznych, takich jak przytrzaśnięcie dłoni drzwiami, zmiażdżenie paznokcia, silne uderzenie, czy w konsekwencji zabiegów pielęgnacyjnych – wycinania skórek, malowania paznokci – może dojść do uszkodzenia macierzy paznokcia. Przestaje on wówczas rosnąć lub rośnie bardzo powoli, ulega różnego rodzaju deformacjom, odczuwany jest dyskomfort bólowy. W zaawansowanych stadiach może również sączyć się ropa. Jednak w celu postawienia jednoznacznej i ostatecznej diagnozy należy udać się do specjalisty, czyli dermatologa lub chirurga, aby wykonać badania wykluczające infekcję grzybiczą lub bakteryjną. Najczęściej polegają one na pobraniu zeskrobin, a następnie odesłaniu ich do laboratorium mikrobiologicznego.
Uszkodzona macierz paznokcia: jak leczyć?
O metodzie i sposobie leczenia decyduje lekarz po postawieniu diagnozy. Jednak wszystko uzależnione jest od stopnia uszkodzenia paznokcia. Początkowo zaleca się moczenie paznokci w środkach antyseptycznych, by uniknąć zakażenia. Następnie zakładane są specjalistyczne klamry stabilizujące paznokieć (podobne stosowane są w przypadku wrastającego paznokcia). Kolejnym krokiem podczas procesu terapeutycznego jest ocena rozległości zmian i podjęcie decyzji o ewentualnym zabiegu operacyjnym. Niekiedy konieczna jest rekonstrukcja paznokcia.
Rekonstrukcja paznokcia
Zabieg ten rozpoczyna się od wybrania metody odbudowy paznokcia. Na początku dobierany jest materiał, czyli akryl bądź żel, lub metoda Greppmayra (sztuczna proteza paznokcia). Żele stosowane podczas rekonstrukcji mają działanie bakterio- i grzybostatycznie oraz przeciwzapalne. Różnią się od tych wykorzystywanych w gabinetach kosmetologicznych. Przed rozpoczęciem zabiegu usuwana jest uszkodzona część paznokcia, szlifowana jest płytka, a następnie za pomocą frez pobudzane jest łożysko. Na dalszym etapie nakładane są dwie warstwy wybranego przez chirurga materiału. Niezależnie od metody operacja wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, co oznacza, iż zabieg jest bezbolesny. Nie trwa długo. Mimo iż paznokieć od razu po zabiegu wygląda estetycznie, jego pełna rekonwalescencja może trwać do roku.
Zobacz film: Jak dbać o paznokcie?
Jak szybko rosną paznokcie?
U każdego zdrowego człowieka paznokieć rośnie około 0,5–1,2 mm tygodniowo. Znacznie szybciej rosną paznokcie u rąk niż u stóp. Pełne odrośnięcie płytki paznokcia u rąk trwa średnio od 90 do 150 dni, natomiast u stóp może to zająć nawet około roku. Grubość płytki to 0,5–0,7 mm. Jest ona bardzo twarda i równocześnie elastyczna, a swoje właściwości zawdzięcza obecności keratyny.
Bibliografia:
1. Maleszka R., Ratajczak-Stefańska V., Boer M., Kiedrowicz M.: Choroby paznokci w praktyce kosmetologicznej. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej 2010.
2. Kamińska-Winciorek G. Śpiewak R.: Diagnostyka dermoskopowa czerniaka podpaznokciowego. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2013.
3. Stamatis G., Argyriou G., Larios G., Rigopoulos D.: Schorzenia paznokci a choroby układowe – o czym mówi nam wygląd paznokci? The Journal of Family Practice 2008.
