Nagrodę Nobla z medycyny lub fizjologii w 2019 roku otrzymali trzej badacze: William G. Kaelin Jr., sir Peter J. Ratcliffe i Gregg L. Semenza. Komitet Noblowski postanowił ich nagrodzić za odkrycie procesów wykrywania i dostosowywania się przez komórki do dostępności tlenu. Mechanizm ten pozwala orgazmowi człowieka dostosowywać metabolizm do zmieniających się warunków zewnętrznych. Odkrycie miało fundamentalne znaczenie w leczeniu wielu schorzeń, a także utorowało drogę nowym, obiecującym metodom walki z anemią, rakiem oraz wieloma innymi chorobami.
Za swoje odkrycie badacze otrzymają do podziału 9 mln koron szwedzkich.
Nagrody Nobla przyznawane są od 1901 roku. Komitet Noblowski wyróżnia nią osoby, które w szczególny sposób przysłużyły się dla fizjologi i medycyny, chemii, fizyki, literatury oraz pokoju na świecie. W ostatniej dekadzie tylko dwa razy Nagroda Nobla trafiła do jednego badacza (w 2010 i 2016). W pozostałych przypadkach była dzielona - najczęściej między trójkę uczonych.
Co to oznacza w praktyce? Tlen jest niezbędny do życia. W czasie reakcji utleniania, która zachodzi w komórkach, powstaje energia, przede wszystkim w formie ATP, czyli bardzo wysokoenergetycznego związku. Pozyskana w ten sposób energia jest niezbędna do przeprowadzenia podstawowych procesów życiowych, w tym m.in.: utrzymania odpowiedniej temperatury ciała, czy poruszania się. Mechanizm dostosowywania się do zmieniających się warunków możemy zaobserwować, np. podczas wyprawy w góry. Na dużych wysokościach często brakuje nam tlenu, aby temu zaradzić, nerki zaczynają wytwarzać hormon erytropoetynę, który zwiększa produkcję czerwonych krwinek i dotlenienie komórek znacznie się poprawia. Tak organizm chroni się niedotlenieniem.
Mechanizm, za który trójka badaczy została odznaczona Nagrodą Nobla, pozwolił lekarzom zrozumieć, jak zachowują się również komórki nowotworowe. One także – do dalszego rozwoju – potrzebują tlenu. Kiedy zaczyna im go brakować, rozrastają się, tworzą oddzielny krwiobieg i „pobierają” tlen z okolicznych komórek. Znajomość tego mechanizmu pozwoliła lekarzom stworzyć takie metody leczenia, które potrafią ograniczyć dopływ tlenu i zatrzymać rozrost groźnych komórek.
Jak nowoczesna technologa wspiera medycynę? Dowiecie się tego z filmu:
