Krew składa się z tzw. elementów morfotycznych. Należą do nich krwinki czerwone, białe oraz płytki krwi. Powstają one w szpiku kostnym, węzłach chłonnych, śledzionie oraz w układzie siateczkowo-śródbłonkowym.
Erytrocyty – definicja i funkcje
Erytrocyty, czyli czerwone krwinki, są wytwarzane w szpiku kostnym w procesie hematopoezy trwającym przez całe życie człowieka. Do ich prawidłowego rozwoju niezbędne są takie substancje, jak witamina B12, kwas foliowy oraz żelazo. Erytrocyty przeżywają około 120 dni. Te, które zostały zużyte, są rozkładane i mogą być ponownie wykorzystane. Funkcją czerwonych krwinek jest przenoszenie tlenu z płuc do innych komórek ciała. Odpowiada za to białko znajdujące się we wnętrzu erytrocytów – hemoglobina. Mają też swój udział w transportowaniu dwutlenku węgla, odgrywając pomocniczą rolę w stosunku do osocza krwi.
Erytrocyty w moczu
Krwinki czerwone mogą znajdować się w moczu. Krwisty kolor mocz wskazuje na krwiomocz. Z kolei obecność erytrocytów w badaniu ogólnym moczu – na krwinkomocz. Ten ostatni jest diagnozowany, kiedy w polu widzenia znajduje się więcej niż 4 czerwone krwinki. W zależności od ich pochodzenia wyróżnia się dwa rodzaje: erytrocyty wyługowane – powstające często w kłębuszkach nerkowych i świeże – w dolnych drogach moczowych. Jednakże ze względu na kwaśne środowisko moczu, które sprzyja wyługowaniu, erytrocyty wyługowane niekoniecznie muszą powstawać w kłębuszkach.
Erytrocyty – norma
Norma erytrocytów we krwi jest oznaczana w morfologii za pomocą parametru RCB (red blood cells). U kobiet wynosi od 3500000/ul-5200000/ul. Natomiast erytrocyty w ciąży zwykle są obniżone. Wahają się od 11-14g/dl. Dzieje się tak ze względu na większą objętość krwi u ciężarnych, co wpływa na jej rozrzedzenie. U panów powinno się znajdować od 4200000/ul do 5400000/ul czerwonych krwinek. W badaniu krwi oznaczana jest też hemoglobina, która powinna znajdować się pomiędzy 12-16 g/dl u kobiet i 14-18 g/dl u mężczyzn. Zbyt małe stężenie oznacza niedokrwistość. Kolejny parametr dotyczący czerwonych krwinek to MCV – średnia objętość erytrocytu. Norma wynosi od 82 do 92 fl. Jeśli zostanie zdiagnozowany niski poziom hemoglobiny, dzięki MCV można poznać przyczynę niedokrwistości. Podwyższona objętość krwinki sygnalizuje niedobór kwasu foliowego bądź witaminy B12. Pojawia się także w przebiegu marskości wątroby i u osób z chorobą alkoholową. Objętość erytrocytu poniżej normy występuje przy niedokrwistości związanej z chorobami przewlekłymi, niedoborem żelaza lub talasemią.
Następne parametry to MCH – średnia zawartość hemoglobiny w krwince i MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w krwince. MCH powinno wynosić od 27 do 31 pg, a MCHC- 32-36 g/dl. Ich obniżenie jest związane z talasemią lub niedokrwistością z niedoboru żelaza, a podwyższenie – ze sferocytozą wrodzoną. Ostatni wskaźnik morfologii RDW-CV informuje o zmienności rozkładu objętości erytrocytów. Wynosi ona od 11,5-14,5%. Wzrost tego parametru występuje po przetoczeniu erytrocytów lub w niedokrwistościach wynikających z niedoborów.
Erytrocyty podwyższone
Podwyższone erytrocyty (nadkrwistość bądź poluglobulia) mogą sygnalizować nadmierne wydzielanie hormonów spowodowane:
- zespołem mieloproliferacyjnym,
- obecnością tkanki nowotworowej,
- zespołem Geisbocka.
Nadkrwistość informuje także o rozwijających się chorobach płuc i serca bądź schorzeniach w obrębie szpiku kostnego. Może też sygnalizować ciążę. Występuje u osób palących papierosy, przebywających na dużych wysokościach lub uprawiających wyczynowo sport. Ujawnia się też w trakcie stosowania dopingu. Podwyższone erytrocyty u dziecka mogą pojawić się na skutek odwodnienia spowodowanego wymiotami lub biegunką.
Erytrocyty poniżej normy
Erytrocyty poniżej normy często świadczą o niedokrwistości (anemii). Występują w niedoborach żelaza, np. wynikających z nieprawidłowej diety. Aby zwiększyć ilość czerwonych krwinek, należy jeść czerwone mięso, rośliny strączkowe, a także buraki, płatki owsiane, kasze i makarony razowe. Dużą ilość żelaza zawierają pestki dyni, kakao i suszone owoce. Wchłanianie tego pierwiastka przyspiesza witamina C.
Niedokrwistość może pojawić się też w przebiegu chorób przewlekłych, przy niewydolności szpiku kostnego bądź przy obfitych miesiączkach i krwawieniach z przewodu pokarmowego (niedokrwistość pokrwotoczna). Za mało erytrocytów obserwuje się w przypadku zaburzeń w obrębie grupy hemowej (przy tzw. niedokrwistości syderoblastycznej), w niedokrwistości sierpowatokrwinkowej oraz przy niedoborach witaminy B12 lub kwasu foliowego. Ostatnia przyczyna zbyt małej ilości krwinek czerwonych to skrócenie czasu ich życia bądź też nieprawidłowy rozpad erytrocytów (niedokrwistość hemolityczna).
