Nieleczona niewydolność krążenia może prowadzić do obrzęku płuc, który bezpośrednio zagraża życiu. Niejednokrotnie przyczyny zaburzenia nie wiążą się z pracą serca. Jej ostra i przewlekła postać różnią się od siebie szybkością narastania objawów.
Niewydolność krążenia – co to jest? Przyczyny choroby
W przypadku niewydolności krążenia pochodzenia sercowego patomechanizm choroby polega na upośledzeniu pracy komór serca. U zdrowego człowieka lewa komora pompuje utlenowaną krew przez aortę, czyli tętnicę główną, poprzez coraz mniejsze naczynia aż do każdego pojedynczej tkanki znajdującej się w organizmie. Krew pozbawiona tlenu wraca następnie żyłami głównymi (górną i dolną – zbierają one odtlenowaną krew z całego organizmu) do prawej komory, która pompuje krew do pnia płucnego, a potem do naczyń płuc celem wzbogacenia jej w tlen, by mogła podążać ku lewej komorze. W przypadku jej nieprawidłowej pracy wyrzut krwi do aorty zmniejsza się – w rezultacie może to doprowadzić do niedokrwienia narządów. Niewydolność prawej komory powoduje brak możliwości odebrania krwi pozbawionej tlenu. W takim przypadku zalega ona w naczyniach obwodowych.
Pracę serca może zakłócić wiele chorób. Są to m.in. choroba niedokrwienna serca, czyli choroba wieńcowa, a także zawał. W przypadku tego ostatniego ma miejsce uszkodzenie lub utrata części mięśnia sercowego. Opór naczyniowy powodujący zakłócenia pracy serca jest efektem nadciśnienia tętniczego.
Bezpośrednią przyczyną niewydolności serca jest kardiomiopatia (choroba mięśnia sercowego) lub wrodzone bądź nabyte wady serca. Nie bez znaczenia jest też występowanie chorób ogólnoustrojowych, takich jak cukrzyca, nadczynność lub niedoczynność tarczycy, nowotwory serca, anemia, guz chromochłonny, przewlekłe choroby płuc, astma i zapalenia oskrzeli.
Na pracę serca wpływają też czynniki inne niż chorobowe. Zakłócenia mogą powodować niektóre leki, w tym antyarytmiczne oraz cytotoksyczne. Przyczyniają się do nich również toksyny dostarczane do organizmu wraz z alkoholem, dymem nikotynowym, czy narkotykami. Innym istotnym aspektem zaburzającym pracę serca jest często niewłaściwa dieta polegająca na nadmiarze chemicznie przetworzonego pożywienia czy niedoborach witamin, zwłaszcza witaminy B1.
Przyczynami niewydolności krążenia o pochodzeniu obwodowym mogą być: znaczne odwodnienie organizmu, krwotok czy też wstrząs septyczny. Do choroby może przyczynić się niekiedy także marskość wątroby.
Ostra niewydolność krążenia
Ostra niewydolność krążenia może doprowadzić do tzw. wstrząsu. Polega on na nagłym niedokrwieniu narządów – serca, nerek lub mózgu. Wiąże się to z podwyższonym ryzykiem równie nagłej śmierci. Jeżeli osoba ma do czynienia z ostrą niewydolnością krążenia, może doświadczyć niebezpiecznego dla życia obrzęku płuc.
Niewydolność krążenia – objawy
W zależności od tego, czy choroba dotyczy lewej czy prawej komory, objawy rozróżnia się następująco:
- Niewydolność krążenia lewokomorowa skutkuje sinicą, szybkim męczeniem się związanym z niedokrwieniem mięśni, a także dusznością początkowo pojawiającą się przy wysiłku, a następnie też w spoczynku. Nasila się podczas leżenia i przechodzi, kiedy osoba usiądzie lub wstanie. Odczuwalne są bóle w klatce piersiowej, dochodzi do omdleń lub zasłabnięć.
- Niewydolność krążenia prawokomorowa objawia się w postaci obrzęków (zwłaszcza kończyn dolnych wokół kostek), poszerzenia żył szyjnych, częstego oddawania moczu w nocy, często także wzdęć, nudności, zaparć, albo przeciwnie – biegunek. Znamienne jest też powiększenie obwodu tułowia. Jest to związane z nagromadzeniem płynu w wątrobie i jamie otrzewnej, co skutkuje rozpierającym bólem górnej połowy brzucha.
Niewydolność krążenia – leczenie (także domowymi sposobami)
Jeśli pojawią się objawy niewydolności krążenia, należy przejść szereg badań. Niezbędne jest badanie krwi, elektrokardiogram, rentgen klatki piersiowej, echokardiografia, a niekiedy cewnikowanie serca czy badanie angiograficzne naczyń wieńcowych. Lekarz przepisuje leki, takie jak inhibitory konwertazy, beta-blokery i glikozydy. Czasem bywa potrzebne wykonanie operacji np. by-passów.
Zmagania z niewydolnością można na własną rękę wspomóc poprzez wprowadzenie w życie kilku prostych zmian. Wskazane jest znaczne ograniczenie spożycia soli. Chlorek sodu spożywany w nadmiarze wchłania się do krwi, podwyższając ciśnienie tętnicze, co bardzo obciąża serce. Czasem w połączeniu z niedostateczną filtracją soli następuje zatrzymanie wody w organizmie. Aby do niego nie dopuścić, należy także zwiększyć podaż płynów – co najmniej 8 szklanek dziennie pitych w regularnych odstępach czasu wspomoże organizm w walce z nadmiarem zatrzymującej się w nim wody i poprawi krążenie.
