Synowektomia może zostać przeprowadzona niemal w każdym stawie organizmu, jednak najczęściej wykonuje się ją w celu uśmierzania dolegliwości bólowych i ustępowania obrzęku stawu kolanowego. Synowektomia kolana może być wykonana na kilka sposobów, m.in. otwarty, artroskopowy lub radioizotopowy. Każdy rodzaj zabiegu ma odmienną metodykę, ale wszystkie łączy jeden cel leczniczy.
Co to jest synowektomia?
Synowektomia to rodzaj zabiegu chirurgicznego polegający na częściowym lub całkowitym usunięciu zmienionej chorobowo błony maziowej w obrębie stawu lub ścięgna, czyli tkanki łącznej produkującej maź stawową, tzn. swoistą substancję kleistą, ułatwiającą wzajemne ślizganie się powierzchni stawowych, która pod wpływem wyniszczających ją chorób ulega destrukcji i nieprawidłowej odbudowie, pogarszając biomechanikę stawu i wywołując dolegliwości bólowe. Synowektomia wykonywana jest najczęściej w stawie kolanowym w przebiegu zmian reumatycznych i zwyrodnieniowych, choć operacja tego typu możliwa jest do przeprowadzenia niemal na każdym stawie układu ruchu człowieka i ma na celu uzyskanie ogólnej poprawy funkcji stawu. Synowektomia może być przeprowadzona na kilka sposobów, do których należą m.in.:
- syndaktylia otwarta, czyli metoda wysoce inwazyjnego tradycyjnego otwarcia stawu,
- syndaktylia artroskopowa, mniej inwazyjny sposób operacji przy zastosowaniu endoskopowych narzędzi,
- synowektomia izotopowa, tzw. radiosynowektomia lub synowektomia radioizotopowa, czyli niszczenie patologicznej maziówki poprzez miejscowe wprowadzenie do stawu substancji promieniotwórczej.
Wybór techniki synowektomii zależy od rodzaju schorzenia pacjenta i stopnia zaawansowania zmian błony maziowej.
Jak wygląda synowektomia tradycyjna i artroskopowa?
Synowektomia klasyczna i artroskopowa to metody inwazyjne wewnątrz stawu kolanowego, które można przeprowadzić w znieczuleniu ogólnym, miejscowym lub metodą mieszaną, tzn. ogólną z miejscowym porażeniem splotu zaopatrującego nerwowo kolano, dla utrwalenia anglezjii, czyli zniesienia bólu do kilku godzin po zabiegu. Tradycyjna operacja kolana przewiduje całkowite otwarcie szpary stawowej, z kolei w synowektomii artroskopowej dostęp do stawu następuje poprzez niewielkie portale w skórze i wprowadzenie do jego wnętrza układu optycznego, narzędzi badawczych i chirurgicznych. Celem obu zabiegów jest faktyczna ocena kondycji błony maziowej i częściowe bądź całkowite mechaniczne usunięcie zmienionej chorobowo maziówki. Powstałe rany po zakończonym zabiegu są zaszywane, a staw kolanowy unieruchamiany w ortezie. Metoda artroskopowa bezpośrednio wpływa na skrócenie okresu rekonwalescencji, zmniejszenie dolegliwości oraz powikłań pooperacyjnych, jednak w obu przypadkach niezbędna jest rehabilitacja ruchowa.
Więcej o kontuzjach kolan dowiecie się z filmu:
Synowektomia radioizotopowa
Synowektomia izotopowa to nieoperacyjna procedura medyczna, której celem jest zniszczenie zmienionej błony maziowej poprzez wstrzyknięcie do wnętrza stawu roztworu radioaktywnej substancji (w przypadku synowektomii kolana to radiofarmaceutyk cytrynian itr- 90) i wywołanie zwłóknienia jej struktur oraz doprowadzenie do martwicy. Efekt terapeutyczny przy zastosowaniu synowektomii radioizotopowej osiągany jest po kilku tygodniach od zabiegu, co nie zwalnia pacjenta z rehabilitacji ruchowej. W ostrej fazie po podaniu zastrzyku zalecane jest całkowite unieruchomienie stawu kolanowego na co najmniej 48 godzin w celu profilaktyki wycieku izotopu ze stawu. Kontakt toksycznej substancji ze zdrowymi tkankami miękkimi okołostawowymi grozi ich zniszczeniem i wiąże się z długotrwałym leczeniem. Zabieg tego typu jest bezpieczny dla pacjenta i jego otoczenia pod względem promieniowania, mimo to obserwuje się powikłania pozabiegowe. Do grupy skutków ubocznych synowektomii izotopowej należą m.in. stan zapalny oraz dolegliwości bólowe miejscowe i uogólnione. Synowektomia izotopowa stawu kolanowego wykonywana jest wyłącznie w zakładach medycyny nuklearnej. Przeprowadzenie leczenia tego typu poleca się na kilka tygodni po synowektomii otwartej lub artroskopowej dla wzmocnienia efektu terapeutycznego leczenia operacyjnego.
Wskazania do synowektomii
Synowektomia metodami operacyjnymi przeprowadzana jest najczęściej w przebiegu chorób o podłożu reumatoidalnym i zwyrodnieniowym w zaawansowanym stopniu, jeśli metody zachowawczego leczenia nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Z kolei synowektomia radioizotopowa praktykowana jest w leczeniu stanów zapalnych po endoprotezoplastyce kolana, zapalenia błony maziowej stawu z wysiękiem, artropatii hemofilowej oraz młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów. Izotopowa synowektomia w reumatoidalnym zapaleniu stawu i zmianach zwyrodnieniowych również jest bardzo powszechna.
Bibliografia:
1. A. Masłoń, D. Witoński, I. Pieszyński, A. Grzegorzewski, M. Synder, Wczesne wyniki leczenia wysiękowego zapalenia stawu kolanowego synowektomią "otwartą" i artroskopową w:Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja, vol. 9 nr 5, 2007.
