Miodownik melisowaty, często utożsamiany błędnie z bukwicą lekarską, to roślina z rodziny jasnotowatych. Jest jedynym gatunkiem należącym do rodzaju miodownik. Naturalnie porasta tereny południowej i centralnej Europy, a w Polsce znajduje się północna granica jego występowania. Rośnie głównie na wilgotnych, nizinnych terenach – w lasach liściastych (głównie bukowych), na łąkach i polach. Sadzonki miodownika melisowatego łatwo przyjmują się także w przydomowych ogrodach. Przy braku dostatecznej ilości miejsca roślinę z powodzeniem uprawiać można w doniczkach.
Miodownik melisowaty – właściwości
Miodownik melisowaty często uprawiany jest do celów ozdobnych, ponieważ posiada piękne, różnobarwne (od bieli do odcieni fioletu) kwiaty o wargowatym kształcie i intensywnym, cytrusowym aromacie. Pierwszy człon swojej nazwy gatunkowej roślina zawdzięcza temu, że bardzo chętnie zapylają ją pszczoły, zaś drugi – liściom przypominającym melisę. Te z kolei wydzielają bardzo przyjemną woń kumaryny, charakterystyczną np. dla marzanki wonnej.
Osiągająca średnio 50 cm wysokości roślina może stanowić efektowną ozdobę każdego ogrodu, o ile zapewni jej się odpowiednio wilgotną, próchniczą glebę i lekko ocienione stanowisko. Sadzonki miodownika melisowatego są stosunkowo tanie i łatwo dostępne. Roślinę można także wyhodować z nasion.
Miodownik melisowaty od wieków ceniony jest w medycynie naturalnej. Stanowi dobre źródło betainy, witaminy C, wielu soli mineralnych, olejków eterycznych, garbników, kwasów organicznych i związków fenolowych. Takie składniki nadają roślinie szereg prozdrowotnych właściwości.
Miodownik melisowaty jako roślina lecznicza
Miodownik melisowaty był szeroko stosowany w tradycyjnej medycynie ludowej. Uznawany był za roślinę, która harmonizuje pracę całego organizmu. Zyskał popularność jako remedium na cukrzycę, dolegliwości wątroby, środek przeciwskurczowy, moczopędny, a nawet uspokajający. Współczesne badania wykazały, że właściwości obserwowane przez dawnych zielarzy w znacznej mierze potwierdziły się. Miodownik melisowaty istotnie zawiera wiele składników o działaniu przeciwzapalnym, antybakteryjnym i przeciwwirusowym. Z tego względu nadal jest powszechnie stosowany w ziołolecznictwie.
Wyciągi z różnych części rośliny (przydatne są zarówno liście, kwiaty, jak i łodygi oraz korzenie) wykorzystywane są jako preparaty wspomagające leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Działają one antyseptycznie, przeciwgorączkowo, a także wykrztuśnie (pomocne są zwłaszcza przy suchym kaszlu). Podawany doustnie miodownik melisowaty przeciwdziała także stanom zapalnym w przewodzie pokarmowym, oddziałuje korzystnie na błony śluzowe, redukuje natężenie takich objawów, jak biegunka czy wymioty. Stosowany miejscowo przyspiesza leczenie dermatoz i regenerację naskórka. Doskonale sprawdza się także w leczeniu ran, nawet tych trudno gojących się (np. oparzeń) czy powikłanych (np. owrzodzeń cukrzycowych). Regularne picie wyciągu z miodownika wzmacnia ogólną odporność organizmu.
Które zioła mają właściwości lecznicze? Dowiesz się tego z filmu:
Miodownik melisowaty – zastosowanie
Aby wykorzystać prozdrowotne właściwości miodownika melisowatego, roślinę należy suszyć. Jednym ze sposobów użycia tak pozyskanego materiału zielarskiego jest przygotowanie naparu z korzeni lub liści miodownika. Według jednego z tradycyjnych przepisów, posiekany korzeń (około łyżeczki) należy zaparzać przez kilkanaście minut (przez pierwszych kilka wręcz go gotując) w 500 ml wody. Taką samą ilością wrzątku można zalać 15 g suszonych liści. Powstały w ten sposób napar dzieli się na 3–4 porcje i wypija w ciągu doby. Taka terapia zalecana jest np. w przypadku uciążliwego suchego kaszlu lub przy objawach nieżytu górnych dróg oddechowych.
Miodownik melisowaty to także doskonały materiał na prozdrowotne, niezwykle aromatyczne nalewki. Do ich produkcji można wykorzystać wszystkie części rośliny. Na 2–3 litry wódki trzeba przeznaczyć około 25 g suszu. Przygotowanie nalewki jest niezwykle proste – wystarczy zalać miodownik alkoholem i na trzy tygodnie odstawić w ciemne, ciepłe miejsce w szczelnie zamkniętym naczyniu. Po tym czasie trunek należy przecedzić, wedle uznania dosłodzić miodem, a następnie przelać do butelek. Uważa się, że aby w pełni wykorzystać walory zdrowotne nalewki, należy spożywać ją regularnie w niewielkich ilościach, zwłaszcza w okresie wzmożonej zachorowalności na infekcje górnych dróg oddechowych.
