Mięśnie uda stanowią największy objętościowo oraz najsilniejszy zespół mięśniowy człowieka. Do mięśni grupy przedniej należy duży i gruby mięsień czworogłowy uda (łac. Musculus quadriceps femoris). Jest on najsilniejszym prostownikiem stawu kolanowego, poza tym umożliwia wykonywanie zgięć w stawie biodrowym oraz stabilizowanie kolana w płaszczyźnie strzałkowej, dzięki czemu kolana nie zginają się podczas stania.
Mięsień czworogłowy dzieli się na cztery głowy:
- mięsień prosty uda – zginacz i odwodziciel stawu biodrowego, prostuje staw kolanowy;
- mięsień obszerny boczny – prostownik stawu kolanowego;
- mięsień obszerny pośredni – prostuje kończynę dolną w stawie kolanowym;
- mięsień obszerny przyśrodkowy – prostuje kończynę dolną w stawie kolanowym.
Mięsień czworogłowy uda – ćwiczenia
Wypracowane mięśnie czworogłowe modelują sylwetkę, umożliwiają szybsze chodzenie i bieganie oraz wyższe i dalsze skakanie. Dzięki mocnym mięśniom czworogłowym uda wzmocnieniu ulegają więzadła oraz ścięgna stawu kolanowego.
Uwaga! Poniższe ćwiczenia stanowią jedynie przykład. Należy je wykonywać po konsultacji lekarskiej, jeśli lekarz stwierdzi brak przeciwwskazań do treningu. Ćwiczenia mogą stanowić formę rehabilitacji po urazie mięśnia czworogłowego. W tym przypadku należy wykonywać je wspólnie albo po uzgodnieniu z rehabilitantem.
Rozgrzewanie i rozciąganie mięśni czworogłowych pomaga uniknąć poważnych urazów.
Ćwiczenia na mięsień czworogłowy uda:
Propozycja 1
Stanąć w lekkim rozkroku, ręce oprzeć na biodrach. Przenieść ciężar ciała na prawą nogę. Uginając lekko prawą nogę w kolanie, lewą stopę wysunąć w przód i próbować jak najdalej dotknąć podłogi czubkiem palców. Wrócić i skierować lewą stopę w bok, również uginając prawe kolano. Nie przenosić ciężaru na nogę aktywną. Zmienić stronę.
Propozycja 2
Wykroki w przód i w tył. Stanąć w lekkim rozkroku. Ręce trzymając na biodrach, pracować najpierw lewą nogą: zrobić krok w przód, ugiąć kolana, prawe kolano skierować do ziemi. Wrócić. Zrobić wykrok lewą nogą w tył, tym razem lewe kolano kierując do ziemi. Zrobić kilka powtórzeń, zmienić stronę.
Propozycja 3
Przysiad. Stopy trzymać równolegle do siebie na szerokość bioder. Łopatki lekko ściągnięte, pośladki delikatnie napięte. Wypchnąć biodra w tył, górną część ciała pochylić w przód. Nie prostując tułowia, wykonać przysiad, powoli uginając kolana. Ręce mogą zwisać swobodnie wzdłuż tułowia. Kolana powinny pokrywać się z linią palców stóp.
Propozycja 4
Nogi rozstawić nieco szerzej niż na szerokość bioder. Oprzeć się o ścianę, lekko opuścić tułów, tworząc „krzesełko”. Docisnąć odcinek lędźwiowy do ściany, policzyć do 10, rozluźnić. Odczekać kilka sekund, znowu docisnąć. Powtórzyć kilkakrotnie. W tym ćwiczeniu ręce mogą spoczywać na udach.
Polecamy: Rozgrzewka - najważniejszy punkt treningu
Mięsień czworogłowy uda – ból
Przyczyny bólu mięśnia czworogłowego uda są różne. Powodem może być naciągnięty, naderwany lub zerwany mięsień czworogłowy. Pierwsza pomoc polega na odpoczynku, wykonywaniu zimnych okładów (np. za pomocą woreczka wypełnionego lodem), stosowaniu leków przeciwbólowych (w tabletkach, żelu, maści). Jeśli ból nie mija, a wręcz nasila się i uniemożliwia poruszanie się, należy udać się do lekarza. Poważne i groźne kontuzje mięśnia czworogłowego uda uniemożliwiają wyprostowanie nogi w kolanie.
Specjalista wykona badanie ultrasonograficzne (USG) i zdjęcie rentgenowskie (RTG) w celu ustalenia, czy doszło jedynie do naciągnięcia, czy też naderwania/zerwania mięśnia. W cięższych przypadkach konieczna staje się operacja, po której należy przeprowadzić rehabilitację.
Przyczepy mięśnia czworogłowego
Cały mięsień czworogłowy rozpoczyna się na kolcu biodrowym przednim dolnym kości biodrowej. Końcem, poprzez rzepkę i jej więzadło, przyczepia się do guzowatości piszczeli.
Mięsień prosty uda (Rectus femoris) przyczepia się do kolca biodrowego przedniego dolnego oraz do górnego brzegu panewki. Kończy się wspólnym ścięgnem końcowym na guzowatości kości piszczelowej.
Mięsień obszerny boczny (Vastus medialis) ma początek na kresie międzykrętarzowej oraz na ścięgnach mięśnia przywodziciela długiego i wielkiego, a dalszym przyczepem jest warga przyśrodkowa kresy chropawej. Przyczepem końcowym jest wspólne ścięgno mięśnia czworogłowego uda, które to przyczepia się do guzowatości piszczeli.
Mięsień obszerny pośredni (Vastus intermedius) przyczepia się do przedniej powierzchni trzonu kości udowej, obejmując 2/3 górnej przedniej powierzchni trzonu oraz do kresy międzykrętarzowej i do wspólnego ścięgna mięśnia czworogłowego. Znajduje się pod mięśniem prostym uda.
Mięsień obszerny boczny (Vastus lateralis) ma przyczep początkowy na powierzchni bocznej krętarza większego, kresie międzykrętarzowej, wardze bocznej kresy chropawej i przegrodzie międzymięśniowej kości udowej. Kończy się wspólnym ścięgnem końcowym na guzowatości piszczeli.
