Tradycyjna, domowa maślanka, która tworzyła się podczas ubijania kwaśnej śmietany na masło, miała postać gęstej, mętnej, białawej cieczy z widocznymi w niej drobinkami tłuszczu. We współczesnej, przemysłowej produkcji masła (pozyskuje się je z tłuszczu odciągniętego ze świeżego mleka) maślanka powstaje, dlatego wytwarza się ją poprzez ukwaszanie odtłuszczonego mleka (z użyciem szczepów bakterii fermentacji mlekowej z rodzaju Lactobacillus). Produkt poddawany jest także homogenizacji i pasteryzacji. W jego składzie nierzadko można znaleźć mleko w proszku, które dodaje się celem uzyskania jednolitej, kremowej konsystencji. Zwykle spotyka się w sklepach maślankę naturalną, choć producenci coraz częściej uatrakcyjniają ją dodatkami, np. soków owocowych. Popularna jest maślanka o smaku truskawkowym, brzoskwiniowym, pieczonego jabłka i stracciatella (waniliowa z kawałkami czekolady).
Maślanka – wartości odżywcze
Maślanka w 91% składa się z wody, 4% stanowi cukier mlekowy (laktoza), a 1,5% – tłuszcze. Wbrew powszechnej opinii napój ten nie jest szczególnie zasobny w białko – zawiera go jedynie 3,4%. Jest to jednak białko o wysokiej wartości biologicznej. Maślanka jest bogatym źródłem kwasu mlekowego, lecytyny i wapnia (110 mg w 100 g produktu). Zawiera także sporo witamin z grupy B (B1, B2, B12) oraz takich minerałów, jak potas, fosfor, sód, magnez, selen. Zawiera żywe kultury bakterii szczepów Lactobacillus.
Maślanka przeciw osteoporozie
Wapń stanowi jeden z podstawowych budulców kośćca. Potrzebny jest zarówno młodym, rozwijającym się organizmom, jak i dorosłym, w przypadku których przeciwdziała postępującej z wiekiem utracie masy kostnej. Szklanka maślanki zaspokaja około 30% dziennego zapotrzebowania na wapń. Jej regularne spożywanie może stanowić element profilaktyki osteoporozy, zalecanej zwłaszcza kobietom po menopauzie, które – ze względu na zmiany hormonalne – szczególnie narażone są na odwapnienie kości. Wapń ma także znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania mięśni, wpływa korzystnie na stan układu sercowo-naczyniowego i reguluje pracę układu nerwowego.
Gdzie szukać cennego białka? Dowiesz się tego z naszego filmu
Maślanka na zdrowe nerwy i serce
Dobroczynnie na układ nerwowy oddziałują również obecne w maślance witaminy z grupy B. Wpływają one pozytywnie na samopoczucie, zmniejszają napięcie i stres, poprawiają sprawność intelektualną, koncentrację, jakość snu. Są pomocne w łagodzeniu objawów zaburzeń psychicznych. Ponadto dostarczane przez maślankę witaminy z grupy B wspierają pracę układu krążenia, podnoszą odporność, poprawiają kondycję skóry, włosów i paznokci.
Maślanka jest dobrym źródłem lecytyny – jeszcze jednej substancji stymulującej funkcjonowanie układu nerwowego. Wzmacniając pamięć i zdolność koncentracji, lecytyna wspomaga pracę umysłową i procesy uczenia się. Jest także skuteczna w walce z uciążliwymi objawami niektórych chorób psychicznych – zmniejsza częstość występowania urojeń i halucynacji. Ponadto lecytyna wpływa korzystnie na procesy przemiany materii oraz detoksykację i regenerację wątroby. Uczestniczy w gospodarce lipidowej, ułatwiając wydalanie z organizmu nadmiaru „złego” cholesterolu i trójglicerydów, a tym samym zapobiegając powstawaniu złogów miażdżycowych i zakrzepów.
Maślanka na dobrą przemianę materii
Niezwykle cennym składnikiem maślanki jest kwas mlekowy, który pobudza wydzielanie soku żołądkowego, co ułatwia trawienie. Z kolei obecność bakterii fermentacji mlekowej zasila florę jelitową, tym samym popawiając pracę jelit (usprawniając perystaltykę, zapobiegając zaparciom) i regulując procesy trawienia w przewodzie pokarmowym (resztki pożywienia nie zalegają w jelitach). Bakterie Lactobacillus chronią także przed zatruciami pokarmowymi, wytwarzając substancje, które zakwaszają jelita, dzięki czemu nie rozwijają się w nich drobnoustroje chorobotwórcze.
Maślanka jest naturalnym probiotykiem. Bakterie Lactobacillus są wyjątkowo odporne na działanie antybiotyków, więc mogą stanowić ekwiwalent preparatów dostępnych w aptece. Warto pić maślankę w trakcie kuracji, ponieważ pomaga w krótkim czasie odbudować florę bakteryjną jelit.
Maślanka – produkt dietetyczny
Maślanka to jeden z najmniej kalorycznych produktów mlecznych – dostarcza około 40 kcal w 100 g. W tej ilości zawiera zaledwie 1–1,5 g tłuszczu. Jest produktem lekkostrawnym, a przyspieszając i regulując przemianę materii, wspomaga odchudzanie. Dlatego może stanowić wartościowy element diety osób, które walczą ze zbędnymi kilogramami. Maślanka jest produktem mlecznym bezpiecznym dla diabetyków i osób cierpiących na nietolerancję laktozy. Cukier ten rozkładany jest przez kwas mlekowy w procesie fermentacji, dlatego w 100 g produktu jest go zaledwie około 4 g. Picie maślanki nie wywołuje zatem dolegliwości trawiennych ani nie powoduje wzrostu poziomu glukozy we krwi.
Zastosowanie maślanki
Maślanka to orzeźwiający, gaszący pragnienie napój (świetnie sprawdza się w czasie upałów), który można spożywać bez dodatków. Doskonale komponuje się z niektórymi posiłkami, np. z młodymi ziemniakami z masłem i koperkiem. Stanowi także dobrą bazę do koktajli owocowych czy smoothie. Można użyć jej do przygotowania zup (np. żurku), chłodników, sosów, dipów oraz wykorzystać do marynat. Z powodzeniem zastępuje mleko w przygotowaniu większości wypieków. Nadaje wyjątkowy smak naleśnikom, placuszkom i gofrom.
Skąd się bierze nietolerancja laktozy? Dowiesz się tego z naszego filmu
