Mandarynka to owoc rośliny o tej samej nazwie. W zależności od odmiany, jest to niewielkie drzewo lub duży krzew. Roślina pochodzi z terenów Azji Południowo-Wschodniej, a uprawiana jest obecnie głównie w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego, choć wyhodowano także odmiany, które mogą rosnąć w niższych temperaturach. Światowa produkcja mandarynek nieustannie wzrasta, ponieważ ich owoce cieszą się coraz większą popularnością. Lekko spłaszczone jagody, o średnicy nieprzekraczającej zwykle 6–7 cm, intensywnej pomarańczowej barwie i stosunkowo cienkiej okrywie, mają wiele zalet. Są bardzo smaczne (słodkie, z kwaskową nutą), soczyste, łatwo je obrać, często nie mają pestek. Jako przekąska zabrana do pracy na drugie śniadanie nie wymagają nawet pakowania. Co więcej, mandarynki są zdrowe, bo stanowią źródło wielu substancji odżywczych.
Odmiany mandarynki
Mandarynka może krzyżować się z innymi cytrusami (a także – pomiędzy sobą), dlatego istnieje wiele odmian jej owoców. Najpopularniejsze z nich to:
-
klementynka – powstała w połączeniu z gorzką pomarańczą, ma słodki, lekko kwaskowy smak i zawiera niewiele pestek,
-
satsuma – nazwa obejmuje wiele kultywarów różniących się nieco między sobą; zasadniczo jest to odmiana mandarynki bez pestek,
-
tangerynka (tangelo) – stanowi krzyżówkę z grejpfrutem, jest bardzo słodka z gorzkim posmakiem, ma skórkę lekko odstającą od miąższu i pestki.
Mandarynki – wartości odżywcze
Owoce mandarynki są niskokaloryczne, ponieważ w około 85% składają się z wody. Ważąca około 70 g mandarynka to 35 kcal. Owoc zawiera:
- węglowodany, głównie sacharozę (6 g/100 g), a także cukry proste (3 g/100 g) i znaczną ilość błonnika (2 g/100 g),
- śladowe ilości tłuszczów, głównie omega-3 i omega-6,
- białko roślinne w ilości 0,6 g/100 g.
Mandarynki obfitują w witaminy A (680 IU/100 g) i C (26,7 mg/100 g). Dostarczają także nieco witaminy E i witamin z grupy B. Spośród minerałów najzasobniejsze są w potas (166 mg/100 g), wapń (37 mg/100 g) i magnez (12 mg/100 g). Obecne są w nich również takie pierwiastki, jak fosfor, żelazo, miedź, mangan, cynk, jod. Ponadto mandarynki zawierają kwasy owocowe (m.in. jabłkowy i cytrynowy), olejki eteryczne (głównie – limonen) oraz związki polifenolowe z grupy flawonoidów, m.in. naryngenina i nobiletyna.
Prozdrowotne właściwości mandarynek
Jedzenie mandarynek sprzyja utrzymaniu odporności i wspiera reakcje immunologiczne organizmu. Owoce dostarczają bowiem witamin i fitozwiązków o właściwościach przeciwzapalnych i antyseptycznych. Te same substancje pełnią rolę silnych przeciwutleniaczy, dzięki czemu zapobiegają szkodliwej aktywności wolnych rodników. Obecność mandarynek w codziennej diecie służy tym samym profilaktyce chorób nowotworowych, sercowo-naczyniowych i neurodegeneracyjnych (np. chorobie Alzheimera), a także spowalnia naturalne procesy starzenia się organizmu, m.in. spadek elastyczności skóry czy pogorszenie się wzroku.
Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i antybakteryjnym mandarynki oddziałują korzystnie na układ trawienny. Ich spożywanie ogranicza ryzyko wystąpienia różnego rodzaju infekcji pokarmowych i łagodzi dolegliwości z nich wynikające. Ponadto zawarte w owocach związki działają alkalizująco, poprawiają perystaltykę jelit, likwidują zaparcia, ułatwiają oczyszczanie organizmu z toksyn. Z powyższych względów, a także w związku z niską wartością energetyczną owoców, jedzenie mandarynek wspomaga odchudzanie. Co więcej, według niektórych doniesień obecne w nich flawonoidy stymulują spalanie tłuszczu i hamują ekspresję genów związanych z jego gromadzeniem. Te same substancje stabilizują poziom glukozy we krwi, co przy niskim indeksie glikemicznym mandarynki (IG = 30) czyni z niej owoc bezpieczny dla diabetyków. Nobiletyna uznawana jest za związek, który służy także profilaktyce cukrzycy typu II.
Ze względu na bogactwo korzystnych dla zdrowia substancji, warto spożywać mandarynki w ciąży. Należy jednak zachować przy tym ostrożność, ponieważ cytrusy mogą uczulać. Alergia na mandarynki u przyszłej mamy jest w tej sytuacji niebezpieczna dla płodu. Przed spożyciem owoce trzeba starannie umyć, ponieważ szkodliwe są konserwanty pokrywające skórkę mandarynki.
Zobaczcie, jakie wartości odżywcze mają owoce i czy warto je jeść?
Jak kupować i przechowywać mandarynki?
Mandarynki obecnie są łatwo dostępne w sklepach przez cały rok, więc nie ma potrzeby kupowania ich na zapas czy mrożenia, bo obniża to ich walory organoleptyczne. Najlepiej zaopatrzać się na bieżąco w niewielką ilość owoców, zwracając uwagę na ich jakość. Świeża, zdrowa mandarynka powinna mieć intensywny aromat, jędrną skórkę bez plam i innych wad. Skórka (o ile nie jest to związane ze specyfiką odmiany mandarynki) nie powinna odstawać od miąższu, a zarazem łatwo się od niego odrywać. Jeśli owoce mają być przechowywane przez pewien czas, warto wybierać egzemplarze nie za bardzo dojrzałe, czyli niezbyt miękkie.
W przypadku potrzeby przechowywania mandarynek, należy umieścić je w chłodziarce, w temperaturze 5–10°C. Owoce nie powinny być stłoczone, wilgotne ani zamknięte w szczelnych pojemnikach. Tak przechowywane mogą zachować świeżość nawet przez miesiąc.
