Spośród niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych największe działanie na organizm człowieka wykazują kwasy omega 3, które reprezentuje kwas α-linolenowy (ALA), i kwasy omega 6, których prekursorem jest kwas linolowy (LA). Muszą być one dostarczane do organizmu razem z pożywieniem lub suplementowane, gdyż człowiek nie posiada zdolności ich syntezy.
Czym są kwasy tłuszczowe omega 6?
Kwasy tłuszczowe omega 6 to nienasycone kwasy tłuszczowe, których ostatnie wiązanie podwójne znajduje się przy szóstym od końca atomie węgla łańcucha węglowodorowego. Do głównych przedstawicieli kwasów omega 6 zalicza się kwas linolowy (LA), kwas gamma- linolenowy (GLA) i kwas arachidonowy (AA, ARA).
Występowanie kwasów omega 6
Kwasy omega 6 występują w żywności pochodzenia roślinnego. Oleje bogate w omega 6 to tłoczony na zimno olej sojowy, słonecznikowy, rzepakowy, lniany, arachidowy, kukurydziany, wiesiołkowy, sezamowy, kokosowy, konopny i orzechowy. Kwas ten zawiera również olej z nasion dyni, ogórecznika, czarnej porzeczki, pestek winogron i kiełków pszenicy, a także oliwa z oliwek.
Doskonałym źródłem omega 6 są produkty takie jak: pestki dyni i słonecznika, sezam, migdały, orzechy ziemne i awokado. Kwasy omega 6 zawierają też margaryny wyprodukowane z olejów roślinnych, które należy spożywać w postaci surowej, bo w procesie smażenia tracą cenne właściwości.
Dlaczego warto jeść mak? odpowiedz znajdziesz w filmie:
Działanie omega 6
Kwasy omega 6 mają ogromne działanie na ludzki organizm. Wykazują właściwości przeciwzapalne i immunomodulujące. Posiadają pozytywny wpływ na układ krążenia – zapobiegają tworzeniu blaszki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych i zmniejszają stopień agregacji płytek krwi, co zapobiega zawałowi serca i udarowi mózgu. Kwasy omega 6 obniżają poziom cholesterolu całkowitego i złego LDL. Zmniejszają objawy chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń, stwardnienie rozsiane czy reumatoidalne zapalenie stawów. Kwasy omega 6 zalecane są w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy czy astmy oskrzelowej. Łagodzą dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS) i objawy typowe dla menopauzy. Wspomagają leczenie zaburzeń hormonalnych, ADHD i cukrzycy typu 2. W życiu płodowym determinują rozwój ośrodkowego układu nerwowego i zapobiegają niedorozwojowi umysłowemu. Istotny jest zwłaszcza kwas arachidonowy (AA), który stanowi budulec dla fosfolipidów błon komórkowych neuronów mózgu i fotoreceptorów siatkówki oka. Jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju mózgu dziecka od trzeciego trymestru ciąży, kiedy przechodzi on etap intensywnego wzrostu. Kwas arachidonowy jest składnikiem początkowego mleka modyfikowanego, ponieważ zapewnienia prawidłowy rozwój funkcji poznawczych, ostrości widzenia i wzrostu dziecka.
U osób dorosłych odpowiada za prawidłowe przekaźnictwo impulsów w układzie nerwowym. Niedobór tłuszczów omega 6 może w istotnym stopniu zaburzyć kondycję zdrowotną. Ich niedostateczna podaż upośledza pracę głównych narządów, w tym serca, nerek, wątroby i gruczołów dokrewnych. Powoduje powstanie nieestetycznych zmian skórnych w przebiegu atopowego zapalenia skóry i rumienia. Sprzyja szorstkości i napięciu skóry, rogowaceniu naskórka, złuszczeniu, pęknięciom i zmarszczkom, a także zmniejsza naturalną odporność na szkodliwe czynniki zewnętrzne. Trudniej goją się wszelkie rany i uszkodzenia, łatwiej też dochodzi do podrażnień skóry i jej zaczerwienienia. Obniża ogólną odporność organizmu, przez co zwiększa się podatność na infekcje bakteryjne i wirusowe. Niedobór kwasów omega 6 sprzyja nadciśnieniu i rozwoju chorób układu krążenia, takich jak miażdżyca i arytmia serca. Zmniejsza syntezę prostaglandyn. Skutkuje niedoborem płytek krwi, czyli trombocytów. Trwają też badania nad wpływem za małej ilości kwasów tłuszczowych omega 6 w diecie na zjawisko bezpłodności.
Kwasy omega 6 w kosmetologii
Kwasy omega 6 jako składniki preparatów kosmetycznych naprawiają i wzmacniają barierę skóry. Zapobiegają nadmiernej utracie wody i wzmacniają barierę chroniącą przed przepuszczaniem z zewnątrz bakterii, toksyn, grzybów i alergenów. Zmniejszają suchość skóry.
W olejach roślinnych rozpuszcza się wiele substancji naturalnych o dużej aktywności biologicznej, takich jak witaminy A, D, E, fosfolipidy, hormony, związki sterydowe i barwniki roślinne. Dzięki ich właściwościom rola olejów roślinnych i zawartych w nich kwasów omega 6 jest nieoceniona i niezwykle ważna dla poprawy wyglądu skóry i włosów.
Konsekwencje nadmiaru kwasów omega 6
Nadmierne spożywanie kwasów z rodziny n-6 może być szkodliwe dla organizmu. Zbyt duża ilość dostarczanych kwasów omega 6 predysponuje do rozwoju raka piersi u kobiet po menopauzie. Stymuluje wzrost nowotworów prostaty. Może negatywnie wpływać na rozwój i funkcjonowanie mózgu i przyczyniać się do powstawania stanów zapalnych. Kwasy tłuszczowe omega 6 spożywane w nadmiarze mogą również doprowadzić do zmian miażdżycowych i zakrzepowych oraz zaburzeń pracy serca. Nadmiar omega 6 w zestawieniu z niskim spożyciem omega 3 może doprowadzić do rozwoju chorób degeneracyjnych lub wzrostu zachowań depresyjnych i agresywnych. Nadmierna konsumpcja n-6 kwasów zaburza metabolizm n-3 kwasów i przeszkadza w fizjologicznej równowadze związków, które są z nich syntetyzowane. Odpowiedni stosunek ich ilości względem siebie powinien wynosić 5:1 lub 6:1. Niestety zazwyczaj jest on wyższy i wynosi nawet 12:1.
Bibliografia:
1. Materac E., Marczyński Z., Bodek K.H., Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna”, 2013, 46(2), s. 225-233.
2. Bojkowski Ł., Mojs E., Rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w wybranych obszarach psychologicznego funkcjonowania człowieka, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu”, 2016, 1(46), s. 92-96.
3. Achremowicz K., Szary-Sworst K., Wielonienasycone kwasy tłuszczowe czynnikiem poprawy stanu zdrowia człowieka, „ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość”, 2005, 3(44), s. 23-35.
4. Bojarowicz H., Woźniak B., Wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz ich wpływ na skórę, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 2008, 89(4), s. 471-475.
5. Zielińska A., Nowak I., Kwasy tłuszczowe w olejach roślinnych i ich znaczenie w kosmetyce, „Chemik”, 2014, 68(2), s. 103–110.
