Łuszczyca plackowata jest jedną z najczęstszych odmian łuszczycy. Jak sama nazwa wskazuje, zmiany przypominają dość duże placki. Najczęściej są wyraźnie ograniczone, czerwone, pokryte srebrzystą łuską. Mogą lokalizować się w okolicy łokci, kolan, głowy, niekiedy rozprzestrzeniają na inne partie ciała.
Łuszczyca plackowata – przyczyny
Łuszczyca plackowata to jednak z głównych odmian łuszczycy zwyczajnej. Cechuje ją umiejscowienie przede wszystkim w okolicy fałdów skórnych. Łuszczyca jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, mającą przewlekły i nawrotowy przebieg. Charakteryzuje ją zwiększona proliferacja naskórka, a obszar, jaki zajmuje, i nasilenie zmian są indywidualnie zmienne. Nie ma jednej konkretnej przyczyny wywołującej zmiany łuszczycowe. Wśród przyczyn wymienia się m.in.:
- podłoże genetyczne. Nie określono konkretnie sposobu dziedziczenia choroby, nie jest on jednorodny dla różnych typów łuszczycy. Pod kątem uwarunkowania genetycznego dzieli się łuszczycę na typ I (dziedziczona autosomalnie dominująco, mająca początek już często w młodym wieku, zalicza się tu głównie łuszczycę zwyczajną, w tym łuszczycę plackowatą) i typ II (z początkiem w starszym wieku, nawet około 60. –70. roku życia);
- procesy autoimmunologiczne;
- superantygeny, czyli niestandardowe antygeny, przeciwko którym organizm nie wytwarza swoistych przeciwciał, jednak na skutek np. infekcji bakteryjnej wytworzone przeciwciała przeciw drobnoustrojom reagują krzyżowo z keratynocytami w skórze,
Te reakcje przyczyniają się do nadmiernej proliferacji naskórka, która jest istotą łuszczycy, w tym łuszczycy plackowatej.
Objawy i przebieg łuszczycy plackowatej
Pierwotną zmianą skórną jest grudka koloru czerwonobrunatnego. Ma wyraźne brzegi oddzielające zmianę od otoczenia. Powierzchnia zmiany pokryta jest srebrzystymi łuskami. Po ich zdrapaniu uwidacznia się błyszcząca powierzchnia zmienionej skóry i kropelkowate krwawienie (określane mianem objawu Auspitz). Krwawienie jest wynikiem uszkodzeń drobnych naczyń krwionośnych, które znajdują się w wydłużonych brodawkach skórnych pod bardzo ścieńczałym naskórkiem.
Wczesne zmiany mają niewielką średnicę. Dopiero z czasem, szczególnie pod wpływem infekcji, ulegają przekształceniu w większe zmiany. W łuszczycy plackowatej osiągają one wielkość nawet 20 cm. Ogniska łuszczycy powiększają się obwodowo, czasami ustępując w centralnej części. Poza objawem Auspitz charakterystyczną oznaką łuszczycy jest objaw Koebnera. Jest on specyficzny dla aktywnej łuszczycy i polega na tworzeniu się zmian wzdłuż linii uszkodzenia naskórka (np. na skutek zadrapania). Nie da się go wywołać w fazie ustępowania zmian.
Leczenie łuszczycy plackowatej
W zależności od rozległości zmian, można zastosować maści zawierające 5- czy 10-procentowy kwas salicylowy. Nie używa się ich jednak na rozległe powierzchnie skóry ze względu na ich wchłanianie. Później stosuje się dziegieć, czyli pochodną węgla kamiennego w postaci maści lub pasty. Można również rozważyć antralinę, glikokortykosteroidy i pochodne witaminy D3.
W bardzo rozległych ogniskach należy wziąć pod uwagę leczenie ogólne. Pierwszą stosowaną metodą jest fotochemioterapia. Jest bardzo efektywna, jednak nie zapobiega nawrotom choroby. Bezpośrednio przed naświetlaniem chory odbywa 20-minutową kąpiel w wodzie z psoralenem. Alternatywnie na 2 godziny przed naświetlaniem można podać doustnie 8-metoksypsoralen lub 5-metoksypsoralen. Naświetlania wykonuje się do 3 razy w tygodniu.
Dla znacznego efektu konieczne jest przeprowadzenie nawet około 20 zabiegów. Używa się podczas zabiegów promieniowania UVA bądź połączenia promieniowania UVA i UVB. Inne metody leczenia ogólnego to:
- retinoidy – znajdują zastosowanie w leczeniu łuszczycy plackowatej o rozległym, opornym na leczenie charakterze zmian;
- metotreksat – lek cytostatyczny;
- hydroksymocznik;
- cyklosporyna A;
- kwas mykofenolowy;
- alefacept;
- infliksimab;
- etanercept.
