Leki biologiczne to leki o strukturze białkowej, które powstają z wykorzystaniem złożonych procesów biotechnologicznych na podłożu żywych komórek. Ich użycie kliniczne opiera się na leczeniu stanów zapalnych bez destrukcyjnego działania na cały układ immunologiczny. W związku z tym nie wywołują tylu działań niepożądanych co inne formy leczenia immunosupresyjnego, a przy tym są dużo skuteczniejsze niż rutynowo stosowane leki.
Co to są leki biologiczne?
Leki biologiczne służą modulacji odpowiedzi układu odpornościowego człowieka, który zareagował nieodpowiednio, skoro doszło do rozwoju ciężkiej postaci choroby autoimmunologicznej. To właśnie te stany chorobowe są leczone poprzez wdrożenie terapii biologicznej. Lek biologiczny ma regulować procesy zapalne w organizmie. Do środków tego typu zalicza się przede wszystkim przeciwciała monoklonalne i białka fuzyjne. Naśladują one prawidłowe białka ludzkie, działając na receptory komórkowe dla cytokin prozapalnych (czyli cząsteczek uczestniczących w odpowiedzi zapalnej organizmu). Leki te mają za zadanie modulować przebieg choroby, łagodzić jej objawy i wydłużyć czas remisji (ustąpienia objawów). Im dłużej są stosowane, tym dłuższy efekt terapeutyczny wywołują. Początkowo łagodzą ból i hamują proces zapalny. Z czasem hamują proces chorobowy. Preparaty te są podawane doustnie, podskórnie i dożylnie.
Kiedy stosuje się leki biologiczne?
Leki biologiczne są stosowane w leczeniu łuszczycy, która jest chorobą dermatologiczną o charakterze autoimmunologicznym. Jej powikłaniem jest łuszczycowe zapalenie stawów. W tym przypadku stosuje się: adalizumab, infliksimab, enteracept czy esteinumab. Leki biologiczne są wykorzystywane również w terapii choroby Leśniowskiego-Crohna, a także wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Wtedy też wykorzystuje się najczęściej infliksimab, natalizumab, adalimumab lub cetrolizumab. W reumatologii wykorzystuje się je w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) lub młodzieńczego zapalenia stawów, a szczególnie: infliksimab, adalizumab, anakinra, tocilizumab, abatecept i rituksymab.
Mimo że leki biologiczne umożliwiają zredukowanie dawek innych leków (powodujących zdecydowanie więcej skutków ubocznych) i są często bardziej skuteczne, szczególnie w chorobach o ciężkim przebiegu, to cena leków biologicznych zdecydowanie przewyższa koszty standardowego leczenia.
Rodzaje leków biologicznych
Większość leków biologicznych to tzw. przeciwciała monoklonalne skierowane przeciwko czynnikowi martwicy nowotworów, który w wysokim stężeniu występuje w stawach objętych procesem zapalnym oraz w ścianach jelit dotkniętych nieswoistym procesem zapalnym. Drugim lekiem wykorzystywanym w leczeniu biologicznym jest białko fuzyjne, czyli struktura składająca się z fragmentów przeciwciał IgG, które umożliwiają połączenie się z komórkami odpornościowymi organizmu.
Leki biologiczne – skutki uboczne
Leczenie biologiczne jest bardzo dobrze tolerowane, ale żadna metoda terapii nie jest wolna od skutków ubocznych. Działania niepożądane obejmują: nudności, wymioty i biegunkę, a także powikłania miejscowe w postaci obrzęku w miejscu wstrzyknięcia, zaczerwienienia i lekkiej pokrzywki. Stosowanie leków biologicznych może również skutkować zaostrzeniem objawów chorób zakaźnych, takich jak wirusowe zapalenie wątroby typu B, a także ciężkich zakażeń lub symptomów zapaleń mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych czy gruźlicy.
Czy postać, w jakiej przyjmujemy lek przekłada się na jego działanie? Zobaczcie na filmie:
