Mimo że organizm ludzki samodzielnie wytwarza L-cysteinę, zalicza się ją do aminokwasów warunkowo niezbędnych. Często bowiem zdarzają się deficyty tej substancji białkowej, w szczególności u dzieci, osób w podeszłym wieku oraz w przypadku niedoborów witamin z grupy B (niezbędnych do jej wytworzenia). W związku z licznymi konsekwencjami, jakie powoduje niedostateczna ilość L-cysteiny w organizmie, należy zadbać o jej odpowiednią podaż w pożywieniu, w razie potrzeby stosując suplementy diety.
L-cysteina – działanie
L-cysteina uczestniczy pośrednio w wielu procesach fizjologicznych, np. zwiększa zdolność organizmu do regulowania poziomu cukru we krwi, stymuluje syntezę kolagenu (wpływa na kondycję ścian naczyń krwionośnych, ścięgien, skóry, kości), wykazuje silne działanie detoksykacyjne – m.in. w przypadku zatruć metalami ciężkimi, lekami, alkoholem. Jedną z najważniejszych funkcji aminokwasu jest udział w syntezie glutationu (GSH) – silnego przeciwutleniacza endogennego (wytwarzanego wewnątrzustrojowo), niezbędnego dla zdrowia i właściwego funkcjonowania organizmu. Tym samym L-cysteina wspomaga mechanizmy przeciwdziałające schorzeniom spowodowanym szkodliwą działalnością wolnych rodników, np. chorobom neurodegeneracyjnym, nowotworom, miażdżycy, niepłodności u mężczyzn, wrzodziejącemu zapaleniu jelita grubego. Ponadto glutation jest substancją wspierającą układ odpornościowy organizmu, łagodzącą przebieg chorób o podłożu zapalnym.
L-cysteina a włosy
L-cysteina stanowi jedną z substancji wchodzących w skład keratyny – podstawowego budulca włosów. Dzięki odpowiedniej ilości tego białka włosy są mocne i zdrowe. Przy jego niedoborach – stają się suche, łamliwe, podatne na działanie czynników zewnętrznych (stylizacja, farbowanie, promieniowanie słoneczne). Pośrednio L-cysteina wpływa na stan włosów jako substancja, która łagodzi stany zapalne skóry głowy, umożliwia odpowiednie odżywienie cebulek włosowych, opóźnia procesy starzenia się. Z powyższych względów L-cysteina często stanowi składnik kosmetyków do pielęgnacji włosów. W przypadku ich złej kondycji zalecane też bywa uzupełnianie niedoborów tego aminokwasu odpowiednimi suplementami diety.
Kiedy stosować L-cysteinę na włosy?
Wskazaniem do zastosowania preparatów z L-cysteiną są włosy suche, cienkie, łamliwe, rozdwajające się na końcach, o dużej porowatości. Kosmetyków i suplementów diety nie powinny używać osoby, u których tego rodzaju problemy nie występują. Zabiegi pielęgnacyjne nie przyniosą u nich efektu poprawy stanu fryzury (mogą jej wręcz zaszkodzić), a nadmiar L-cysteiny w diecie może spowodować niepożądane skutki uboczne. Decyzję o suplementacji aminokwasu dobrze jest przedyskutować z dermatologiem lub trychologiem, który pomoże ustalić przyczynę złej kondycji włosów – nie zawsze jest ona spowodowana niedoborem keratyny i może wymagać innego rodzaju kuracji.
L-cysteina – pozyskiwanie
W przypadku niedoborów L-cysteiny warto przede wszystkim wzbogacić dietę o produkty spożywcze, które zawierają ten aminokwas. Występuje on w mięsie, rybach, jajach, mleku i jego przetworach, nasionach (orzechach, pestkach, roślinach strączkowych).
W aptekach dostępne są bez recepty suplementy diety, w których L-cysteina występuje w formie N-acetyl-L-cysteiny (NAC) (w czystej postaci traci właściwości przeciwutleniające). Jej zalecane dawkowanie to 400–1000 mg dziennie. Najczęściej zaleca się spożywanie aminokwasu wraz z witaminą C.
L-cysteina w stężeniu 4% występuje jako składnik kosmetyków – szamponów, odżywek, masek. Skutecznym sposobem na regenerację suchych, słabych, łamliwych włosów są także samodzielnie przygotowane płukanki z wykorzystaniem L-cysteiny w proszku (także w proporcji 4 g na 100 ml wody). Można nabyć ją w aptece lub w sklepie z artykułami fryzjerskimi. Miejscowo preparatów z L-cysteiną nie należy stosować częściej niż 2–3 razy w tygodniu.
Przeciwwskazania i skutki uboczne stosowania L-cysteiny
Kurację L-cysteiną należy przeprowadzać z dużą ostrożnością. Łatwo przedawkować ją, zażywając suplementy diety, co może powodować niebezpieczne skutki uboczne. Maksymalna dobowa dawka aminokwasu to 2400 mg. Do stosunkowo łagodnych objawów nadpodaży L-cysteiny należą: biegunki, nudności, wymioty, bóle głowy, zmiany skórne o typie wysypki. Nadmiar tej substancji może jednak także doprowadzić do wzrostu poziomu homocysteiny we krwi, a to stanowi poważny czynnik ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. L-cysteina spożyta naraz w ilości 7 g stanowi dawkę uznawaną za śmiertelną.
