Kumkwat jest to dość niskie, wiecznie zielone i niekiedy kolczaste drzewo lub krzew z rodziny rutowatych, tej samej, do której należą bardziej popularne w Polsce rośliny cytrusowe. Jego nazwa pochodzi od chińskiego określenia „złota pomarańcza”, ponieważ przybył do Europy właśnie z Azji, sprowadzony w XIX w. przez szkockiego botanika Roberta Fortune, który wywiózł z Chin także wiele innych sadzonek, w tym herbaty, azalii, chryzantem czy berberysów. Został upamiętniony w nazwie najpopularniejszej obecnie odmiany kumkwatu, Fortunella Margarita, uprawianej w wielu regionach świata.
Gdy roślina ma dobre warunki (szczególnie potrzebuje gorącego lata), wydaje dużą ilość owalnych owoców, kształtem przypominających śliwkę, ale z wyglądu i koloru wyglądających jak małe pomarańcze. Cechuje je bardzo cienka skórka (dlatego kumkwat często bywa jedzony bez wcześniejszego obierania) oraz charakterystyczny smak, łączący nuty słodkie, kwaśne i gorzkie.
Jak jeść kumkwaty?
Istnieje sporo sposobów na wykorzystanie kulinarne tego specyficznego cytrusa. Można go spożywać na surowo, razem ze skórką, ale wcześniej należy dokładnie umyć w gorącej wodzie. Ponieważ kumkwat ma często dość cierpki i gorzki smak, warto wcześniej zanurzyć owoc na kilkanaście sekund we wrzątku lub zostawić w lodowatej wodzie na 15–18 godzin.
Świeży kumkwat po przekrojeniu na połówki albo ćwiartki należy skropić lekko cytryną, by nie ściemniał. Zarówno w cząstkach, jak i w całości jest bardzo ciekawym dodatkiem do różnych deserów i sałatek owocowych. Może stać się również interesującym uzupełnieniem dań mięsnych, zwłaszcza grillowanych. Wielu smakoszy przygotowuje na jego bazie chutney, czyli gęsty sos podawany do rozmaitych potraw. Kumkwat dobrze komponuje się ze świeżą miętą, a także wyrazistymi przyprawami, m.in. cynamonem, gałką muszkatołową, anyżem, kardamonem, trawą cytrynową oraz imbirem.
Z owoców można wykonywać dżemy, konfitury i marmolady. Warto je wówczas łączyć z pomarańczami, mandarynkami, brzoskwiniami czy morelami. W Chinach z kumkwatu często przygotowuje się kompot, marynuje się go również w słodko-kwaśnej zalewie. Owoc ceniony jest też po kandyzowaniu – wystarczy nakłuć w kilku miejscach skórkę wykałaczką, a następnie zagotować w syropie z wody i cukru. W takiej postaci kumkwat stanowi smaczną przekąskę, dekorację potraw oraz składnik różnych ciast i deserów.
W krajach śródziemnomorskich, ale również w Australii, dużą popularnością cieszą się likiery i nalewki na bazie kumkwatu. Taki napój można przygotować bez większego problemu w domu. Owoce (równocześnie używa się zazwyczaj świeżych i gotowanych wcześniej w syropie) zalewa się spirytusem i odstawia w chłodne, ciemne miejsce na przynajmniej 2 miesiące, a następnie przecedza i przelewa do butelek.
Kumkwat – właściwości
Właściwości kumkwatu, podobnie jak innych owoców cytrusowych, wynikają przede wszystkim z dość dużej zawartości witaminy C, bardzo ważnego przeciwutleniacza, powstrzymującego procesy starzenia organizmu i zapobiegającego licznym chorobom, w tym nowotworom. Witamina C wzmacnia również system odpornościowy, chroniąc przed infekcjami wirusowymi czy bakteryjnymi, zwiększa wchłanianie wapnia, a także żelaza, niezbędnego do produkcji czerwonych krwinek. Korzystnie wpływa na produkcję kolagenu i hamuje powstawanie blaszki miażdżycowej poprzez podwyższanie stężenia tzw. dobrego cholesterolu (HDL).
Kumkwat jest bogatym źródłem innych cennych witamin i mikroelementów, zwłaszcza witaminy A, poprawiającej stan skóry i ważnej dla utrzymania dobrego wzroku. Zawiera ponadto wiele potasu – niezbędnego człowiekowi elektrolitu zaopatrującego mózg w tlen, kontrolującego ciśnienie krwi, pracę nerek i mięśni czy funkcjonowanie układu nerwowego, a także uczestniczącego w gospodarce wodnej.
Owoc nie jest też kaloryczny – 100 g kumkwatu dostarcza około 70 kcal.
Kumkwat – na co zwrócić uwagę przy zakupie?
Warto sprawdzić, czy owoc nie został w czasie transportu obity lub uszkodzony. Grozi to bowiem ryzykiem rozwoju pleśni i pojawiania się toksycznej patuliny, której nadmiar może osłabiać układ odpornościowy, niekorzystnie wpływać na układ nerwowy, wywoływać zatrucia pokarmowe, reakcje alergiczne, choroby wrzodowe czy schorzenia wątroby i jelit.
Kumkwat powinien mieć gładką, jędrną, jednolicie pomarańczową i pozbawioną przebarwień skórkę. Dojrzały owoc może być przechowywany w temperaturze pokojowej (nie dłużej niż 5 dni) lub warunkach chłodniczych, które przedłużają okres przydatności do spożycia do około 3 tygodni.
