Krup jest zazwyczaj infekcją wirusową, bardzo często poprzedza go przeziębienie lub grypa. Atakuje górne i dolne drogi oddechowe. Choć choroba z reguły nie trwa dłużej niż tydzień, nie powinna być przez rodziców lekceważona. Na krup najczęściej chorują niemowlęta powyżej 6. miesiąca życia oraz dzieci do ok. 6 lat. Nazwa choroby pochodzi od wywodzącego się z języka angielskiego słowa croup oznaczającego ‘płakać w ochrypły sposób’.
Krup – charakterystyczne objawy
Podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka objawia się przede wszystkim wyczerpującym, intensywnym, tzw. szczekającym, kaszlem. Napady kaszlu mogą mieć różne natężenie (od łagodnych do ciężkich). Najintensywniejsze są nocą, wybudzają dziecko ze snu. W cięższych przypadkach mogą trwać nawet pół godziny i prowadzić do wymiotów.
Inne objawy krupu przypominają przeziębienie. To:
- chrypka,
- świszczący oddech,
- utrudnione, głośne oddychanie,
- lekka gorączka.
W krupie pojawia się tzw. stridor, czyli świst krtaniowy. Niski, chrapliwy, szorstki dźwięk powstaje w wyniku przepływu powietrza przez obrzękłą tchawicę i pomiędzy zmienione zapalnie struny głosowe.
Diagnostyka krupu
Podgłośniowe zapalenie krtani rozpoznaje się na podstawie objawów. Lekarze nie mają problemów ze zdiagnozowaniem krupu – zazwyczaj wystarczy posłuchać, jak dziecko kaszle i oddycha. W celach diagnostycznych czasem wykonuje się zdjęcie rentgenowskie (RTG) szyi.
Natychmiastowej interwencji wymaga sytuacja, w której:
- dziecko ma problem z zaczerpnięciem oddechu,
- dziecko jest niespokojne,
- oddech dziecka jest płytki i szybki,
- skóra dziecka robi się naprzemiennie blada, szara, sina,
- dziecko ma wysoką gorączkę,
- dziecko źle się czuje, jest w złym stanie ogólnym,
- podczas oddechu dochodzi do wyraźnego wciągania międzyżebrzy klatki piersiowej.
Krup klasyfikuje się według skali Westleya, w której ocenia się: zaciąganie klatki piersiowej, stridor, sinicę, stan świadomości oraz wdech. Wynik może wynieść od 0 do 17 punktów.
Suma punktów wskazuje na:
- poniżej 2 – łagodny krup,
- 3–5 – umiarkowany krup,
- 6–11 – ciężki krup,
- powyżej 12 – możliwa niewydolność oddechowa.
Leczenie krupu
W cięższych przypadkach lekarz może przepisać glikokortykosteroidy w aerozolu, które działając przeciwzapalnie, ułatwiają oddychanie.
Choroba w łagodnym przebiegu nie wymaga podawania steroidów czy antybiotyków. Większość przypadków podgłośniowego zapalenia krtani leczy się domowymi sposobami.
Zalecenia w samoleczeniu:
- nawilżać powietrze w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko (np. poprzez zastosowanie rozpylacza pary czy elektrycznego nawilżacza powietrza),
- doprowadzić do rozpylenia pary wodnej w łazience (np. nalewając do wanny gorącą wodę) i usiąść z dzieckiem w takim pomieszczeniu, tworząc domową łaźnię parową,
- zapewnić dziecku dużo płynów,
- robić inhalacje z pary wodnej (głowa dziecka powinna być okryta ręcznikiem i trzymana nad kubkiem bądź garnkiem z gorącą wodą). Uwaga! Należy wykonywać to pod nadzorem dorosłego, żeby nie doprowadzić do poparzenia dziecka,
- w łóżku wysoko ułożyć poduszki pod głową – w krupie łatwiej oddycha się w pozycji siedzącej niż leżącej,
- podawać dziecku ciepłe zupy, zwłaszcza rosół, dla rozrzedzenia śluzu,
- podawać dziecku ciepłe herbaty, np. z sokiem malinowym.
Przebywanie w zaparowanej łazience jest zalecane szczególnie podczas napadu kaszlu. Gdy tylko dziecko zacznie intensywnie kasłać, należy zamknąć się z nim w łazience, odkręcić kurek z gorącą wodą i przebywać w takich warunkach aż do ustąpienia kaszlu.
Rolą rodzica dziecka chorującego na podgłośniowe zapalenie krtani jest otoczyć je opieką i zapewnić mu spokój. Płacz zaostrza napady kaszlu, dlatego należy nosić na rękach oraz tulić nawet starsze dzieci. Opowiadanie bajek, czytanie książeczek czy śpiewanie może być sposobem na odwrócenie uwagi dziecka od choroby.
Krup wymaga pozostania w domu do czasu ustąpienia objawów, jednak często podczas napadu kaszlu skuteczne okazuje się wyjście na świeże powietrze (np. na balkon).
Powikłania po krupie
Nieleczony bądź źle leczony krup może powodować groźne powikłania – zapalenie i obrzęk zwężonych dróg oddechowych prowadzi niekiedy do niebezpiecznych, zagrażających życiu problemów z oddychaniem. Wystąpienie powikłań oznacza konieczność hospitalizacji dziecka.
Uwaga! Krup może zagrażać życiu w przypadku narażenia dziecka na działanie dymu tytoniowego, dlatego do czasu ustąpienia objawów osobom przebywającym w otoczeniu dziecka nie wolno palić papierosów.
Krup: jak zapobiec chorobie?
Żeby przeziębienie bądź grypa nie rozwinęły się w krup, zawsze należy intensywnie nawilżać powietrze w pokoju chorego dziecka. Podgłośniowemu zapaleniu krtani mogą zapobiec szczepienia przeciwko grypie i błonicy.
