Kresa biała łączy prawy i lewy mięsień prosty brzucha. Stanowi jedno z miejsc zmniejszonej oporności w ścianie brzucha. W związku z tym relatywnie często dochodzi do powstawania w jej obszarze przepuklin. Kresa może także rozchodzić się pod wpływem tłoczni brzusznej.
Kresa biała – budowa
Kresa biała spaja mięśnie proste brzucha. Jest utworzona z pasm łącznotkankowych, będących przedłużeniem pochewek obu mięśni. Przeplatają się one w linii pośrodkowej ciała w ten sposób, że włókna należące do przedniej pochewki lewego mięśnia przechodzą ku tyłowi, formując część pochewki tylnej mięśnia prawego – i odwrotnie.
Kresa biała rozciąga się pomiędzy wyrostkiem mieczykowatym mostka a spojeniem łonowym. Nie tylko stabilizuje mięśnie proste, ale przenosi też duże siły związane z działaniem mięśni skośnych, przez które jest rozciągana na boki. Dodatkowe naprężenie związane jest z napieraniem na ścianę jamy brzusznej narządów wewnętrznych i ze zwiększonym ciśnieniem podczas działania tłoczni brzusznej. W obrębie kresy białej znajduje się pępek, który dodatkowo osłabia jej strukturę i sam jest miejscem częstego powstawania przepuklin.
Rozejście kresy białej
Rozejście kresy białej (nazywane również rozstępem) to stan, który wiąże się najczęściej z przebiegiem ciąży. W innych sytuacjach obserwuje się je u dzieci z wadami rozwojowymi albo u osób z zaawansowanym wodobrzuszem lub powiększeniem narządów wewnętrznych.
W przebiegu ciąży dochodzi do wielu fizjologicznych zmian. Zauważa się duży przyrost objętości narządów brzucha w związku z powiększaniem się macicy. Powoduje to wzrost ciśnienia w jamie brzusznej i rozciąganie tkanek jej ściany. Proces ten jest intensywniejszy w przypadku np. ciąży mnogiej, wielowodzia albo u wieloródek. Parcie i znaczny wzrost ciśnienia w trakcie porodu mogą dodatkowo zwiększyć siły działające na kresę białą.
Wszystko to powoduje wydłużanie się mięśni prostych wraz z kresą. Dochodzi do ścieńczenia i rozciągnięcia tkanki łącznej, a czasami do przerwania ciągłości kresy na pewnym odcinku lub całej długości. Mięśnie proste rozchodzą się wtedy na boki.
Możliwość rozejścia kresy białej w trakcie ciąży jest potęgowana przez zmiany hormonalne. Wzrost stężenia niektórych substancji powoduje m.in. zwiększenie podatności tkanki łącznej na rozciąganie. Ułatwia to donoszenie ciąży i poród, np. poprzez poprawę elastyczności więzadeł i czasowe powiększenie szczeliny spojenia łonowego, umożliwiające swobodne przejście przez otwór miedniczny główki dziecka. Z drugiej strony może stan ten sprzyjać tworzeniu się trwałych zmian w obrębie kresy białej.
Przepukliny kresy białej
Przepukliny kresy białej powstają głównie w obrębie pępka albo poniżej niego. Po pierwsze wynika to z faktu, że na dolną część kresy działają większe siły i łatwiej dochodzi tam do osłabienia jej struktury. Ponadto w dolnej części brzucha znajdują się ruchome jelita, które łatwo wciskają się do worka przepuklinowego.
Przepukliny kresy białej rzadko prowadzą do powstawania istotnych powikłań, takich jak uwięźnięcie, odcinkowa martwica jelita lub niedrożność. Wrota przepukliny (miejsce, w którym w tkance powstaje otwór dla worka przepuklinowego) są szerokie i przemieszczone tkanki łatwo mogą powrócić do jamy brzusznej. Wyjątek stanowią przepukliny pępkowe, które z trudem dają się odprowadzić przez sztywny, wąski pierścień łącznotkankowy i często ulegają zablokowaniu.
Kresa biała – ćwiczenia na rozstępy
Rozejście kresy białej to stan, który w przypadku zmian ciążowych może być częściowo lub całkowicie odwracalny. Stężenia hormonów i struktura tkanki łącznej zmieniają się stopniowo w okresie połogu i rozejście może się nawet całkowicie cofnąć w ciągu kilku miesięcy po porodzie. Ważne jest to, żeby w tym okresie unikać dużego wysiłku fizycznego, dźwigania ciężkich przedmiotów i obciążania mięśni prostych brzucha.
Najczęstszą widoczną pozostałością po rozstępach jest wytworzenie się poniżej pępka wypukłości o trójkątnym lub półkolistym kształcie, która przy napinaniu mięśni brzucha może się powiększać. Choć intuicja podpowiada części chorym, by poprawiać swój wygląd, wykonując tzw. brzuszki albo ćwicząc w długich seriach unoszenie nóg w pozycji na wznak, nie należy tego robić. Ćwiczenia powinny być starannie dobrane przez rehabilitanta lub doświadczonego instruktora. Zakres i intensywność treningu są opracowywane indywidualnie. Jego celem będzie zwykle wzmocnienie mięśni skośnych brzucha i wytworzenie schematów ruchowych, które przy codziennych czynnościach zmniejszą obciążenie mięśni prostych brzucha.
Kresa biała – postępowanie lecznicze
W sytuacji dużego, utrwalonego rozejścia kresy białej albo istnienia przepuklin, które utrudniają choremu normalne funkcjonowanie, podejmuje się często leczenie operacyjne. Zmierza ono do odtworzenia ciągłości kresy białej poprzez zszycie powstałego otworu albo (w przypadku problemów ze zbliżeniem obu krawędzi bez napięcia) wszycie w powłoki brzucha specjalnej siatki. W okresie pooperacyjnym wymagana jest właściwa rehabilitacja. Należy również przez relatywnie długi okres powstrzymywać się od ciężkiej pracy fizycznej i uprawiania niektórych rodzajów sportu.
