Keloid zwany jest również bliznowcem – jest to patologiczna zmiana skórna, która pojawia się i rozrasta w wyniku nieprawidłowości procesu gojenia się skóry. Nie ma wyraźnej przyczyny, która odpowiada za powstanie keloidu. Wpływ na jego pojawienie się mają po prostu skłonności osobnicze, a czasami rodzinne – niektórzy ludzie są bardziej podatni na powstawanie tego rodzaju zmian skórnych. Lekarze wskazują także na związki powstawania keloidów z pochodzeniem rasowym – większą skłonność do tworzenia się keloidów wykazuje rasa afrykańska oraz azjatycka. Keloid na ogół nie jest powodem do niepokoju i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia – to jednak problem natury estetycznej, zwłaszcza jeśli występuje w widocznym miejscu (np. na twarzy, małżowinach usznych) lub jest znacznych rozmiarów.
Keloid (bliznowiec): co to jest? Jak wygląda keloid?
Keloid (inaczej bliznowiec) to zmiana skórna, która ma postać przerośniętej, stwardniałej lub guzowatej blizny. Powierzchnia keloidu jest zazwyczaj gładka w dotyku, a zmiana ma wyraźnie różniący się od zdrowej skóry, różowy lub fioletowy kolor. Bliznowiec pojawia się w miejscu pierwotnego uszkodzenia skóry podczas procesu gojenia. Może powstać w czasie stosunkowo odległym od momentu doznania urazu, również w obrębie tkanek, które wcześniej goiły się prawidłowo. Zależnie od rozmiaru pierwotnego urazu skóry, bliznowiec może mieć od kilku, do nawet kilkudziesięciu centymetrów średnicy. Może powstać na dowolnym obszarze ciała, ale z reguły najczęściej pojawia się na plecach, klatce piersiowej i tułowiu, ramionach, szyi, dekolcie, barkach, twarzy lub małżowinach usznych. Początkowo niewielki bliznowiec może z czasem rozrastać się. Zmiana z reguły nie daje żadnych dolegliwości, niekiedy może objawiać się swędzeniem lub bólem podczas ucisku. Bliznowiec należy przede wszystkim do problemów estetycznych, zwłaszcza jeśli zlokalizowany jest w widocznym miejscu.
Jakie są przyczyny powstawania keloidu?
Nie jest znany dokładny proces tworzenia się keloidu. Wiadomo jednak, że pierwotną przyczyną bliznowca jest uszkodzenie skóry – nie ma znaczenia wielkość rany: keloid może powstać nawet z niewielkiego i niegroźnego zadrapania lub podrażnień po goleniu. Nie jest on również bezpośrednio związany z zainfekowaniem zranionego fragmentu skóry. W niezwykle rzadkich przypadkach bliznowiec może powstać także bez pierwotnego widocznego uszkodzenia naskórka (tzw. keloid samoistny). Najczęstszymi uszkodzeniami i schorzeniami skóry, w wyniku których tworzy się keloid są:
- różnego typu rany, skaleczenia i zadrapania;
-
oparzenia skóry;
- stany zapalne skóry (i powstałe w ich wyniku zmiany, pęcherze, złuszczenia itp.);
- zabiegi kosmetyczne lub upiększające, w których dochodzi do naruszenia ciągłości naskórka, np. piercing, tatuaże trwałe;
- ukąszenia owadów;
-
zmiany trądzikowe (lub inne zmiany powodowane chorobami dermatologicznymi);
- podrażnienia i/lub drobne ranki po goleniu lub depilacji.
Keloid powstały w wyniku uszkodzeń skóry bywa również nazywany keloidem wtórnym. Nie ma jasnych kryteriów, które wskazują na wzrost ryzyka pojawienia się keloidu u danej osoby. Predyspozycja do powstawania keloidów wynika ze skłonności osobniczych (często uwarunkowanych rodzinnie), ewentualnie także rasy (keloid statystycznie częściej pojawia się u rasy czarnej i żółtej niż u białej). Badania wskazują także, że bardziej skłonne do posiadania keloidu są osoby cierpiące na zespół Turnera.
Keloid: leczenie. Jak usunąć keloid?
Leczenie keloidu polega na farmakologicznym lub chirurgicznym zmniejszaniu jego widoczności i rozmiarów. Chirurgiczne (operacyjne) usunięcie keloidu często bywa nieskuteczne, ponieważ bliznowiec ma tendencję do odnawiania się. Blizny pooperacyjne mogą wówczas spowodować wtórny przerost keloidu, który nierzadko osiąga jeszcze większe rozmiary (i wygląda gorzej) niż keloid, który został usunięty. Taki nawrót bliznowca może dotyczyć nawet 50% pacjentów, którzy zdecydują się na jego usunięcie. Możliwe metody leczenia bliznowca to również:
-
zastrzyki z kortyzonu – wymagają powtarzania raz w miesiącu. Są bezbolesne i bezpieczne dla zdrowia, a ich celem jest zmniejszenie widoczności i wypukłości przerośniętej blizny. Okresowo mogą jednak powodować przekrwienie blizny, która staje się wówczas nieco bardziej czerwona. Po jakimś czasie jednak blizna stopniowo blednie i jest mniej widoczna;
-
krioterapia – wymrażanie keloidu przy użyciu ciekłego azotu;
-
zastrzyki z interferonu – ich zadaniem jest zmniejszenie rozmiarów keloidu;
- zabieg laserowy – zmniejsza rozmiary i widoczność bliznowca. Wymaga jednak przeprowadzenia co najmniej kilku sesji.
Zobacz także: Usuwanie blizn – jaką metodę wybrać? Ile kosztuje laserowe usuwanie bliznowców?
U osób z keloidem zaleca się ponadto regularne noszenie opatrunków uciskowych z fluorowanymi steroidami, które powstrzymują przerost bliznowca.
