Karczochy jadano już w starożytnej Grecji i w Rzymie, gdzie delektowano się ich niezwykłym smakiem. Najczęściej wykorzystywane są w kuchni śródziemnomorskiej, ale można je już kupić w Polsce. Warto wiedzieć, jak przyrządzić to niezwykle zdrowe warzywo.
Co to są karczochy?
Karczochy to warzywa uzyskiwane z karczocha zwyczajnego. Jest to roślina z gatunku astrowatych pochodząca z rejonu Morza Śródziemnego, a obecnie uprawiana na całym świecie. Dorasta do 2 m wysokości i ma duże, pierzaste i gęsto owłosione liście. Jej jadalną częścią są główki kwiatostanów, z których obiera się zewnętrzne, zdrewniałe liście. W Polsce karczochy uprawia się sporadycznie i głównie amatorsko, ponieważ nie są one mrozoodporne, dlatego nie zawsze jest łatwo zdobyć te warzywa świeże. W sprzedaży dostępne są również młode główki kwiatowe konserwowane w oliwie lub zalewie oraz mrożone.
Karczochy – wartości odżywcze
100 g karczochów dostarcza tylko 47 kalorii, 11 g węglowodanów, 6 g błonnika, 3,3 g białka i 0,2 g tłuszczu. Ponadto zawierają one witaminę A, C, B6 i B12 oraz wapń, żelazo i magnez.
Karczochy i ich właściwości lecznicze
Karczochy zawierają cukier zwany inuliną. Jest to roślinny surowiec zapasowy, przypominający skrobię. Ma on właściwości przeciwnowotworowe i wspierające odchudzanie. Jest także prebiotykiem, dzięki czemu:
- jest pożywką dla korzystnej mikroflory przewodu pokarmowego,
- obniża poziom cholesterolu we krwi,
- reguluję pracę przewodu pokarmowego i zapobiega zaparciom,
- działa odtruwająco,
- poprawia wchłanianie wapnia,
-
obniża poziom cukru – dlatego karczochy są polecane osobom chorym na cukrzycę.
Ponadto karczochy zawierają kwasy organiczne, które działają przeciwutleniająco, hamują wydzielanie glukozy i chronią wątrobę. Są też bogate w przeciwzapalne i przeciwutleniające polifenole.
Ze względu na te właściwości regularnie spożywanie karczochów polecane jest:
- na odchudzanie,
- na wątrobę,
- na zbyt wysoki poziom cholesterolu,
- na problemy z drogami żółciowymi,
- na zbyt wysoki poziom cukru we krwi.
Pogromcy tłuszczu w diecie - karczochy i inne produkty, które obniżają cholesterol.
Wyciąg z karczocha
Wyciąg z karczocha to naturalny preparat wykorzystujący prozdrowotne właściwości tej rośliny. Pomaga na wątrobę, zbyt wysoki cholesterol, wspomaga odchudzanie i działa przeciwzapalnie.
Wyciąg z karczocha w postaci suplementu diety można kupić w aptekach, sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością. Na polskim rynku dostępny jest również w formie leku bez recepty.
Co to jest wyciąg z karczocha?
Wyciąg robi się z karczocha zwyczajnego bądź hiszpańskiego. Są to wieloletnie rośliny, dorastające do 2 m wysokości. Były uprawiane i wysoko cenione ze względu na swoje walory smakowe już w starożytnej Grecji i Rzymie. Główki karczochów zjada się jak warzywo – w formie sałatek, gotowane na parze lub konserwowane. Surowcem zielarskim są liście tej rośliny, z których wytwarza się słono-gorzkie ekstrakty.
Wyciąg z karczocha jest bogaty w naturalne składniki lecznicze, takie jak:
- kwasy organiczne – między innymi chlorogenowy (silny przeciwutleniacz, zmniejsza wydzielanie glukozy), cynarynę (właściwości żółciotwórcze i chroniące wątrobę);
- flawonoidy – o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym;
- seskwiterpeny – o działaniu przeciwzapalnym.
Dostępny jest w postaci preparatów w formie tabletek, elastycznych kapsułek, płynów i sproszkowanego ziela.
Jakie właściwości ma wyciąg z karczocha?
Wyciągi z karczocha wykazują szerokie działanie na organizm człowieka: działają przeciwzapalnie, działają bakteriostatycznie, zawierają silne przeciwutleniacze, działają ochronnie na miąższ wątroby, stabilizują strukturę błon komórkowych, chronią przed rozwojem i hamują postęp miażdżycy, działają żółciopędnie, poprawiają trawienie, obniżają poziom cukru we krwi, odtruwają organizm, zapobiegają stłuszczeniu organów, obniżają poziom cholesterolu we krwi, zapobiegają powstawaniu nowotworów.
Suplementy diety z wyciągiem z karczocha zalecane są przede wszystkim osobom zmagającym się z nadwagą, problemami z drogami żółciowymi i podwyższonym poziom cholesterolu.
Wyciąg z karczocha na odchudzanie
Wyciąg z karczocha często polecany jest jako preparat na odchudzanie. Stosowany razem ze zdrową dietą i przy zachowaniu aktywności fizycznej może rzeczywiście przynieść dobre efekty. Sprzyja on pozbyciu się zbędnych kilogramów dzięki temu, że obniża poziom cukru we krwi i zmniejsza poziom cholesterolu. Dodatkowo wspiera ten proces dzięki detoksykacji organizmu, poprawie stanu wątroby i usprawnieniu trawienia.
Wyciąg z karczocha na wątrobę
Wyciąg z karczocha bardzo dobrze działa na wątrobę i całe drogi żółciowe. Jest nie tylko żółciopędny, ale zawarte w nim substancje mają właściwości hepatoprotekcyjne, a więc wpływają ochronnie na wątrobę. Dzięki temu karczoch zabezpiecza ją przed toksynami, zapobiega martwicy i stłuszczeniu narządu.
Wyciąg z karczocha na cholesterol
Wyciąg z karczocha jest polecany jako środek pomocniczy dla osób z wysokim poziomem cholesterolu. Oprócz tego, że obniża on poziom tego tłuszczu, to dodatkowo zapobiega powstawaniu płytki miażdżycowej i chroni przed zawałami.
Czy są jakieś przeciwwskazania do stosowania wyciągu z karczocha?
Przeciwwskazaniami do stosowania wyciągu z karczocha są silna kamica dróg żółciowych i ciąża. W takim przypadkach preparatu należy używać pod kontrolą lekarza, który zadecyduje, czy korzyści z zażywania tej substancji są wyższe niż ryzyko, które ze sobą niesie. Nie zaleca się podawania preparatu osobom poniżej 14 roku życia.
Czy wyciąg z karczocha daje efekty uboczne?
Działania niepożądane podczas stosowania wyciągu z karczocha występują rzadko. Najczęściej są to przemijające dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Wyciąg z karczocha – mieszanki
Wyciąg z karczocha często dostępny jest w formie różnych mieszanek, ponieważ wykazuje on synergizm z różnymi roślinami. Są to między innymi: ostropest, kurkuma, rzepik, czarna rzepa, kocanka piaskowa, dziurawiec i mniszek lekarski. Wybór preparatu zależy od tego, jakie działanie jest dla danej osoby szczególnie ważne. Wyciąg z karczocha i czarnej rzepy, ostropestu lub mniszka lekarskiego, polecany jest dla tych, którzy chcą wzmocnić wątrobę. Z kolei towarzystwo kocanki piaskowej wzmocni jego działanie żółciopędne. Dodatek kurkumy zwiększa działanie przeciwzapalne suplementu.
Wyciąg z karczocha w płynie czy w tabletkach – jaki wybrać? Dawkowanie
Na polskim rynku jest dostępnych wiele różnych preparatów z tej rośliny. Choć część osób uważa, że wyciąg z karczocha w płynie jest bardziej naturalny i wykazuje lepsze działanie, to powinno się raczej wybierać sprawdzone i przebadane produkty, niż sugerować ich postacią. W aptekach bez recepty dostępne są wyciągi z karczocha w formie leku, które są standaryzowane na ilość cynaryny – daje to pewność, że ich stosowanie przyniesie odpowiednie rezultaty. Warto też mieć na uwadze, że płyn uzyskany z liści karczocha ma wyjątkowo nieprzyjemny, słono-gorzki smak, co może być znaczną przeszkodą w jego zażywaniu. Ekstrakty z karczocha powinno się stosować w dawkach zalecanych przez producenta, regularnie przez kilka miesięcy, aby uzyskać spodziewane efekty.
Świeże karczochy w diecie
Smak karczochów jest trudny do opisania komuś, kto ich nie próbował. Przypominają one trochę szparagi, są jednak bardziej mięsiste i posiadają delikatną goryczkę. W dużej mierze smak warzywa zależy też od sposobu przyrządzenia. Przetworzone najczęściej jest lekko kwaskowate.
Jak się je karczochy?
Karczochy nie są popularnym w Polsce warzywem, dlatego wiele osób nie wie jak je przyrządzić. Przede wszystkim zależy to od tego, w jakiej formie się je zakupi. Najłatwiejsze do wykorzystania w kuchni są karczochy w puszce, które są gotowe do spożycia. Można je wykorzystać:
- do kanapek,
- do sałatek warzywnych,
- do sałatek mięsnych, makaronowych lub ryżowych,
- do dań z makaronem – na przykład tagliatelle z kurczakiem i karczochami,
- do potrawy ze smażonych karczochów z boczkiem.
Świeże karczochy nie są trudne w przygotowaniu, jeżeli się wie, jak to zrobić. W pierwszej kolejności należy je umyć. Do ich krojenia używa się noża ze stali nierdzewnej, gdyż inny może wejść w reakcje z niektórymi substancjami w nich zawartymi, przez co zmienią one kolor i stracą część właściwości leczniczych. Z karczocha odkrawa się czubek, który jest twardy, i obiera zewnętrzne, zdrewniałe liście. Zaraz po pokrojeniu warto natrzeć go sokiem z cytryny, co zapobiegnie utlenianiu się zawartych w nim związków i jego ciemnieniu. Następnie całego zanurza się w wodzie z sokiem z cytryny na około 10 minut, po czym sprawdza, czy wszystkie liście są miękkie. Jeżeli nie są, należy je również usunąć.
Karczochy można jeść na surowo lub po ugotowaniu. Gotuje się je około 30–40 minut w osolonej wodzie z dodatkiem cytryny, liścia laurowego i czosnku. Tak przyrządzone są smaczne same w sobie, ale warto je jeszcze skropić oliwą z oliwek i cytryną oraz dodać świeżo mielonego pieprzu. Można też przygotować dip jogurtowy. Najłatwiej jest jeść karczocha, odrywając kolejno liście i wyjadając ich mięsistą część.
Może też przyrządzić sałatkę z surowych karczochów, która zawiera o wiele więcej właściwości prozdrowotnych niż gotowane warzywo. W tym celu miękkie części należy drobno posiekać, a następnie dodać do nich oliwę z oliwek, cytrynę, czosnek, pieprz sól, bądź klasyczny sos winegret.
Serca z karczocha
Najbardziej cenioną częścią karczochów są ich serca, czyli wewnętrzna, zupełnie miękka część. Są one też najzdrowsze. Można je kupić w zalewie, oliwie lub mrożone. W tej formie warzywo to można spożywać po ugotowaniu lub podsmażyć je na oliwie z czosnkiem.
Karczochy – przeciwwskazania
Mimo cennych właściwości zdrowotnych karczochy nie są polecane wszystkim osobom. Powinni ich unikać chorzy na zaawansowaną kamicę żółciową, gdyż może wywołać atak pęcherzyka żółciowego, oraz kobiety w ciąży i małe dzieci.
Bibliografia:
1. Karczoch zwyczajny
2. Henryk Różański, Karczoch – Artichoke – Cynara scolymus L. nowe spojrzenie na składniki i aktywność.
